REKLAMI GEÇ

POST-MODERNİZM

28 Nisan 2017 Cuma

Wikipedia’ya göre postmodernizm, modernizm sonrası, ötesi anlamında bir tanımlama olarak kullanılmaktadır. Modern düşünce ve kültüre ait temel kavram ve perspektiflerin eleştirisi ve yadsınmasıyla yürütülmektedir. Bu kavram 1960’lı yıllardan beri kullanılıyor. 1979 yılında Jean François Lyotard’ın ‘Postmodern Durum’ adlı kitabıyla bir tartışma başlatılmıştır. Mimarlık, felsefe, edebiyat ve güzel sanatlar gibi alanlarda yeni kültür biçimlerinin işaretleri ortaya konmuştur. Edebiyat yapıtlarında özellikle romanlarda görülen postmodern eğilim, genel postmodernizmin söylem ve düşünce yönelimlerinden doğrudan etkilenir ve o söylem yapısının özelliklerini barındırır.

Füsun Kavrakoğlu’na göre, postmodern yazar filozof konumundadır. Eseri yerleşik kurallar tarafından yönetilmez. Bilinen kategorilerin yapıta uygulanmasıyla yargılanamaz. Yapıt, o kural ve kategorileri kendisi oluşturma arayışındadır. Kaygı ve yabancılaşma gibi modernist kavramların postmodern olanda yeri yoktur. Öznenin yabancılaşması, yerini öznenin parçalanmasına bırakmıştır. Neredeyse yazar ve sanatçı sayısı kadar postmodernizm çeşiti vardır. Öyle ki postmodernizm, edebiyatta çeşitli tarzları anlatmak için kullanılan çok genel bir deyim haline gelmiştir. Postmodern edebiyat eserlerinde, evrensellik yoktur. Her özne, her değer, belli bir zaman dilimiyle sınırlı ele alınır. Kısmi özellikler yüceltilir. Yerel olan; örneğin kadınlar, azınlıklar, dış mahalleler, kendi bakış açılarından anlatılır.

Edebi kahramanlar; evrensel insanı değil, bazen toplumun ufak bir kesitini, bazen yalnızca kendilerini temsil ederler. Postmodern romanda; karmaşık anlatım, zamanı bölme, biçem karşıtlığı çok kullanılır. Postmodern yaklaşımın özelliği; sanatçıyı ya da yapıtı ortaya çıkarmaktan çok, izleyiciyi/okuru ön plana almasıdır. İzleyici yapıtta ne görüyorsa yapıt odur. Okur da okuduğu romanı yeniden yazmış olur. Edebiyatta postmodern yapıtlar; çoğunlukla yazın geleneklerini bozan, yazın sınırlarını zorlayan, gerçek/gerçek-dışı ayrımlarına girmeyen, yeni metin ve edebiyat türleri ortaya koyan bir yapıdadır.
POSTMODERN ŞİİR

Ulaş Bingöl ve Kemal Timur’a göre; postmodern şiir denilen olgu, bir çok açıdan avangart modernist akımlardan izler taşımasına rağmen, sanayi sonrası dönemin koşullarına göre ortaya çıkmıştır. İlk olarak ABD’de Charles Olson ve Frank O’hara gibi şairlerle anılan postmodern şiir, günümüzün yaygın şiir anlayışıdır. Sanayi sonrası döneminin yaşam koşulları, büyük anlatılara duyulan güvenin azalması, kişinin bilimsel gelişmeler karşısında korkuya kapılması, ahlaki ve dini değerlerin aşınmaya uğraması, aşırı bireyselleşme ve yalnızlaşma; şairleri değişik bir şiir anlayışına yöneltmiştir. Deneysel şiir, görsel şiir, somut şiir, elektronik şiir gibi birçok şiir anlayışı da postmodernizmle ilişkilendirilir. Postmodern şiirin başlıca özellikleri; eklektizm, çok seslilik, deneysellik, yapı-sökümcülük ve kapalılıktır.

Not: Yazılar ile ilgili hukuki sorumluluk yazarların kendilerine aittir

Yorum Yaz

Aşağıdaki gerekli alanlara bilgilerinizi girmelisiniz. e-posta adresiniz yayınlanmayacaktır.

 karakter kaldı