YUNAN ADALARI: KOMŞU GEZMESİNDEN İZLENİMLER

Jimmy’nin Terası. Yer Hora. Ada Patmos. On iki adalardan biri. Ülke Yunanistan. Manzara adanın kuzey yarısı ve Hora’nın yalısı. Manzara adanın en büyük en turistik yerleşimi olan Skala kasabası. Büyülenmiş bu yıldızlı gözler bizim. Arkadaşım, ben ve değerli eşlerimizin. Arka planda Sirtaki müziği. Duygularım allak bullak. Bir düşün içinde miyiz içindeyiz. Büyülendik mi büyülendik. Sirtaki müziği Yunanlılardan başka hangi milletin evlatlarını coşturur böyle diyorum. Belki yalnızca biz Türklerin. Çünkü omuzlarım kıpır kıpır. Önyargılarım da var. Bu milleti yetişkin, eğitimli, kültürlü ama uzak ve alaycı bulan yanım. Öte yandan, sünger tabiatlı biri olarak adanın enerjisini sünger gibi emmişim. Enerjisi güzel mi güzel, olumlu mu olumlu. Bir Kos bir Patmos böyle. Diğer adalar da fena değil. Kötü ‘elektrik’ almadık hani.

Bu uzaklık ve alaycılık algısı bende Yunanistan’a ve yazlık evimize yakın adalarına gide gele oluşmuştu. Bu halka gereksiz yakınlık ve duygusal yanımızı göstermeye hiç gelmiyordu sanki. Aralarındaki konuşmaların arasına İngilizce sözcükler serpiştiriyorlar, ben de neden diye düşünüyorum. Konuşma alışkanlıkları mı böyle, yoksa İngilizce mesajları bize mi? Bu mesajlar bazen takdir sözcükleriydi üstelik.
Duygusal biri olarak coşkun ve çelişik akıyor aklım. Bize uzaklarsa yaptıkları ne ? Mükemmel esnaflık mı, yoksa gerçekten bir cana yakınlıkları da var mı? Tarihi yakınlıkları var. Örneğin bizimle ilgilenen arkadaşın ataları Zonguldaklıymış. Türk olduğumuzu hemen anlayıp bizimle hemen olumlu bir bağlantı kurmaya bakıyorlar: ‘Biz komşuyuz, iki halk olarak arkadaşız, Almanya’da çalışırken en iyi yabancı arkadaşlarım Türk’tü, soyadım Liras yani Türk Lirasına benziyor’ gibi. Konukseverlik mi, iş bilirlik mi? Belki ikisi de. Broşürlerde yazıyor : ‘Bu adaların halkı öyle konukseverdir ki, kendinizi hemen evinizde duyumsarsınız.’ Leros ve Patmos gibi daha seçkin adalarda biraz daha özenli davranmayı zorunlu görmüş olsam da, gerçekten öyle duyumsadım. Zaten, ülkemizi temsil ediyor olduğumuzu hiç unutmadık.

Hep güler yüzle karşılandık. Hep ince düşünceyle. Hora Patmos Adasının tepesinde tam korunmuş bir ortaçağ kenti. En tepede manastır, eteklerinde bembeyaz ve sanatlı evleriyle adanın başkenti Hora. Yazılış ‘Chora’. Manastırı iyice gezmiş, dize cefa merdivenlerinden çıkıp inmişiz. Mükemmel restore edilerek korunmuş zengin Hora kasabasının yokuşlarını çekmişiz. Nefes nefese ve ter içinde kendimizi Jimmy’nin Terası’na bir atıyoruz, hemen dört bardak serin su geliyor. Bu ince düşünceli işletmecilik gittiğimiz her Yunan adasında aynı. Kiminde serin su, kiminde meyve ikramı, kiminde başka bir güzellik imdada yetişiyor.

İki binli yılların başlarında iki ülke arasında ilişkilerin yumuşamasıyla, bizim gibi yeşil pasaportlular Yunanistan’a vizesiz gidebilmeye başlamışlardı (Ben eş durumundan yeşil pasaportluyum). Mavi pasaportlular da ücret karşılığı vizeyi bu ülkeye girişte alabiliyorlar. Yazları eşimle Bodrum yarımadasındaki yazlığımızda olduğumuz için, Oniki Adalar’dan Kos, Pserimos, Kalimnos ve Leros çok yakınımızda. Hele Kos Adası yazlık evimizin 10 deniz mili kadar karşısına düşüyor. Balkona çıkınca deniz aşırı en yakın manzaramız Kos Adasının doğu yarısı. Başkenti olan Kos şehrinin beyaz ve krem renkli yapıları açıkça görülüyor. Sitemizin batıya bakan yüksekçe yerinden, benzer yakınlıktaki Pserimos ve Kalimnos Adaları görünüyor. Çok açık havalarda da Leros Adası.

Yazları Bodrum’dan Kos, Simi ve Rodos adalarına günlük hızlı katamaran seferleri var. Aynı mevsimde Turgutreis’ten de Kos, Kalimnos ve Leros adalarına günübirlik gidebilirsiniz. Turizmin canlı yıllarında, haftada bir Turgutreis-Patmos Adası seferleri de vardı. Bu adaların birinden günlük Rodos-Samos ya da Simi-Patmos hızlı katamaran seferleri kullanılarak on iki adaların tümüne de kolayca gidiliyor. Çünkü katamaran hemen her adaya uğraya uğraya gidiyor. Hemen her yaz eşimle ve bazen de diğer komşu ve arkadaşların katılımıyla bu adaların birine ya da ikisine günübirlik giderdik. Sabah Turgutreis’den hareket, akşama doğru bu adaların birinden Turgutreis’e dönüş biçiminde. Adalardaki insani ilişkilerimiz mesafeli ile harika arası olagelmiştir. Sonuçta bu gezilerden hep memnun kalıyorduk.

Her adanın özgün ve çok iyi korunup restore edilmiş, belli ve farklı mimari tarzlarda yapılardan oluşan yerleşimleri var. Örneğin Simi evleri Art Deco, Kos evleri Bauhaus ve tarihi Kos evi, Kalimnos evleri Venedik ve Art Nouveau, Leros evleri İtalyan, Bauhaus ve Art Nouveau tarzlarında. Adalarda İtalyan ve Alman etkisi bu yolla sürüyor sanırım. Yerleşimciler bu adalardan birine ilk geldiklerinde ilkin adanın tarihi, mimari mirası ve doğasını incelerlermiş. Yanlarına, yüksek bir estetik zevkin taşıyıcısı olan entelektüel kişiler almaları sağlanırmış. Bu kişilerin yönlendirmesiyle, her adanın yeni yerleşimleri o adanın doğal ve tarihi mirasına uyumlu biçimde planlanır ve hem uyumlu hem de özgün mimari tarzdaki yapılardan oluşturulurmuş.

Yunan milleti turistik ve kültürel değerlerini mükemmel tanıtıyor. Yalnız iş tanıtımla kalsa, aldatılmış döneriz. Mükemmel tanıttığı her yeri mükemmel korumuş, mükemmel restore etmiş, yeterince düzenlemiş. Yani tanıttığı kadar var. En azından, tanıtımla başlattığı yüksek beklentiyi bir büyü olarak birkaç gün koruyacak kadar var. Eh, o kadarı da yetiyor sanırım.

Bu yaz 5 günlük bir tur planlamıştık. İki aile ve karı koca dört kişi olarak her birinde gecelemeli Kos, Kalimnos, Leros ve Patmos gezisinden yeni döndük. Patmos Adası’na ilk gidişimiz oldu. Diğer adaların da daha önce görmediğimiz yerlerine gidip gezmeyi öncelik aldık. Elbette her adanın merkezi yerleşimlerinin gece yaşamına ilk defa tanık oluyorduk. Adaları teker teker anlatmaktansa genel izlenimlerimi Patmos Adasındaki Hora kasabası ve tepesi üzerinden aktarmayı denedim. Bazı Yunanlılarla, sevgiyle andığım çok hoş tanışma ve sohbetlerimiz de oldu. Yine hoşnut kalarak döndük yurdumuza. Çok yorulmuştum ama buna değmişti.