REKLAMI GEÇ

Felsefe Yazıları IV

5 Nisan 2017 Çarşamba

Günlük yaşamda belki de en çok anılan veya bilinen felsefi diyalog, Büyük İskender’in “Dile benden ne dilersen” sözüne karşı Diyojen’in verdiği cevaptır:
“Gölge etme başka ihsan istemem!”

İçinde yaşadığı fıçısının önüne dikilip içtenlikli bir yardım etmek isteyen İskender’e verilen cevap “Kynik” felsefenin özünü teşkil eder.
Terim hakaret içermiyor tabi ki; bu yaşam tercihine ‘köpeksi yaşam’ denmiştir.

***
Sokrates’in ürettiği “erdem” temelli yaşam anlayışının Anthisthenes tarafından kurulan Kynikler Okulu ve Kyrene Okulu hazcılık anlayışının da kapısını açmıştır. Bu felsefe ise bilindiği üzere Epikuros tarafından geliştirildi.

***
Diyojen’in elinde fenerle gündüz dolaşma gerekçesi “adam aramak”tır.
Müzmin bekar olan Diyojen’in “ne zaman evlenelim” diye soranlara, “gençseniz erkendir, yaşlanmışsanız da artık çok geçtir” cevabı ünlüdür.

Köpeksi yaşam anlayışını tam da felsefik karşılığı olarak uygulayan evsizlere(Homeless), bizzat ABD San Francisco’da tanık olmuştum. Tanıştığım Homeless-evsiz bir akademisyendi.

***
Bilindiği üzere felsefenin en çok tartıştığı konulardan biri “idea”lar kuramıdır.
“Akademi” adlı okulun kurucusu Platon, namı diğer Eflatun, idealizmin babası sayılır. 900 yıl süren okulundan örneğin Aristoteles başta olmak üzere pek çok filozof yetişmiştir.

***
Sokrates, tanrıya, ruha ve ruhun üstünlüğüne inanır.
“İyi İdeası”na ulaşma çabasıyla ilgili açıklamaları tasavvufçular tarafından da önemsenmiştir.

Daha sonra Plotinus tarafından yeniden gündeme taşınan bu fikirler “İskenderiye Okulu”nun temelini oluşturur.

***
İdealar Kuramı: Madde hakikatin kendisi değil, bir yansımasıdır. “İde”nin biçimlenmesinden ibarettir. Görünen varlıklar sürekli değişir. Bazıları sonunda silinip giderler. Kalıcı gerçek görünmeyen olandadır, bunlar “İdea”lardır.
İdealar gerçekliklerini ‘iyi’ ideasından alırlar. İyi ideası güneş gibidir. Güneş nasıl maddi varlıkları görünür kılarsa, iyi ideası aynen öyle, öbür idealara görünürlük kazandırır. Kimdir bu ‘iyi’ ideası? Elbette Tanrı! Platon ona Demiurgos diyor.

***
Platon’un en bilinen sözlerine de bakalım:
– Küçük şeylere gereğinden fazla önem verenler, ellerinden büyük işler gelmeyenlerdir.
– “Erdem” iyiyi elde etme başarısıdır.
– Düşünmek, ruhun kendi kendine konuşmasıdır.
– Yanlış olan her yerde daima aldanma da vardır.
– Demir ya da tunçla korunan devlet daima çöker.

***
Palton’un ne kadar uzak görüşlü bir filozof olduğunu bu sözlerinde görebiliyoruz.

Yorum Yaz

Aşağıdaki gerekli alanlara bilgilerinizi girmelisiniz. e-posta adresiniz yayınlanmayacaktır.

 karakter kaldı