FELSEFE-FİLOZOFİ

Şimdi bana argo anlamında ‘felsefe yapma!’ diyenler, ‘yüce akıl’ın peşinde olup da kızanlar, ‘sen kim oluyorsun da ahkam kesiyorsun’ diyenler olacaktır.

Ancak, ben kendimden hiç bir şey demeyeceğim. Filozof olup da “Felsefe” adına söz söyleyenlerin sadece aktarıcısıyım-yalancısıyım.

Felsefe; Filia –Sevgi ile Sofia-Hikmet demek olan kelimelerin birleştirilmesiyle ortaya çıkan bir terim. Yani hikmet sevgisi anlamına geliyor. Filozof ta bu durumda hikmeti seven oluyor.

Tamam da hikmet nedir derseniz, görünenin arkasındaki görünmeyen sır demekmiş. Ya da güzel ahlakı tanımlayan özlü söz, bir eylemin yapılmasını neden olan amaç, sonucun meydana gelişine aracılık eden sebep de diyebilirsiniz.
Dedim ye sadece aktarıyoruz. Büyük filozoflar bakalım neler demişler…

Örneğin çıkış noktamızda Marquis de Condorcet’in sözleri çok önemli değil mi?

– Filozoflar tarafından aydınlatılmayan toplumlar şarlatanlar tarafından aydınlatılıyor demektir.
*****
Solon: “Yeminden çok karakter soyluluğuna güvenin.”
Khilon: “Kendini tanı!”
Bias: “Yaptığını düşün, çok dinle, yerinde konuş.”
Buda: “Bir anlaşmazlık tartışmayla değil tatlılık, diplomasi, Uysallık ve başkalarının görüşlerine saygı göstermekle son bulmalıdır.”
“İyilik iyilikten, kötülük kötülükten doğar.”
“Gökten altın yağsa insanın arzuları doyurulamaz. Doyumun küçük bir zevk verdiğini ve aslında acıya kaynaklık ettiğini bilen kişi bilge kişidir.”
Konfüçyüs: “Kendine yapılmasını istemediğin şeyi başkasına yapma!”
“kelimelerin gücünü anlamadan insanların gücünü anlayamazsın.”
“Olgun insan yapabileceğini söyleyen ve söylediğini yapan insandır.”
“Vefa ve samimiyet ilk ilkelerimiz olmalıdır.”
“Yapılmış şeyler üzerinde konuşmak gereksiz, geçmiş şeyleri ayıplamak anlamsızdır.”
“Bilgi insanı kuşkudan, iyilik acı çekmekten, kararlı olmak kaygıdan, korkudan kurtarır.”
“-Adalet kutup yıldızı gibi yerinde durur ve geri kalan her şey onun etrafında döner.”
*****
Yedi Bilge ve Uzakdoğu bilgelerinden sonra ilk filozof olarak kabul edilen Tales ile başlayalım. (İ.Ö 625-547)
“Her şey canlıdır ve tüm varlıkların Arkhe’si (Temel, ilk, ana madde, kaynak) Su’dur. Her şey döner yine Su olur.
Tales Su’dan şeylerle uğraşırken bir türlü evlenemez. Annesi evlen dedikçe o, “Anne henüz çok erken” der. Aradan yıllar geçer bir gün annesi yine evlen diye ısrar edince de, “Anne artık çok geç” diyerek yeni zamanlara örnek olur.
Anaksimandros; ( İ.Ö 611-545) İyonyalı hemşehrimiz! “Evrenin temel maddesi” “sınırı olmayan yaratıcı madde” den bahsederek ilk defa Su gibi somut bir madde anlayışına, soyutla giden bir anlayış getirmiştir.”

Haberin DevamıReklam

Aneksimenes; (İ.Ö 595-525) “Evrenin var oluşunda ana madde hava”dır demiş. Hava çeşitli derecelerde yoğunlaşıp çeşitli varlıklar oluşturur diyerek “ruh vardır”a gelmiştir. İlk defa ruhtan bahseden de o dur.

Pisagor; (İ.Ö 595-500) Sisamlı filozof. “Arkhe (Temel Madde) Sayılar” dedi. Evrenin var oluşunu matematiksel olarak Pisagor Teoremi ile çözmeye çalıştı. “Sonsuz Dönüş” fikrini ortaya attı. Ruh göçüne inanırdı.
Ksenophanes; (İ.Ö 569-477) Felsefeye tek tanrı fikrini sokan adam. “Varlık birdir, tekdir, tek tanrı tarafından yönetilir. Bu tanrı eşsizdir. Görür, işitir, anlar, bilir. İnsana benzemez. Hareket etmez, bölünmez. Her şeyi düşüncesiyle idare eder. Evrenle tanrı aynı şeydir.”

“Tüm tanrıcı” Bu anlayış size de tanıdık geliyor mu? Yaşadığı tarihe dikkat çekerim!
*****

Meşhur bir filozofa “Servet ayaklarınızın altında olduğu halde neden bu kadar fakirsiniz?” diye sormuşlar. Cevap olarak, “Onu almak için eğilmek lazım da ondan” demiş.

Bilge filozoflarla ilgili yazı dizimiz sürecek merak etmeyin ya da edin.