MEZARLIK MÜZE OLACAK
Tarihi İlbadı Mezarlığı’nda yapılan kurtarma kazıları Mehmet Gazi Türbesi’nin yanında bir tekkeyi ve yakınında da 1300’lü yıllara ait zaviyeyi ortaya çıkardı. Başkan Osman Zolan, 2018 yılında tüm yönergelerin tamamlanarak mezarlığın açık hava müzesine dönüştürüleceğini duyurdu.
Selami Aydın / DENİZLİHABER / 3 Kasım 2017 Cuma, 11:37
Denizli Büyükşehir Belediyesi’nin 2007 yılından bu yana İlbadı Mezarlığı’nda yürüttüğü kurtarma kazılarında ortaya ilginç tarihi kalıntılar çıktı. Denizli Müze Müdürlüğü bünyesinde bilimsel danışman olarak hizmet veren Prof. Dr. Kadir Pektaş’ın önderliğinde Sanat Tarihçisi Dilek Çakır’ın gözetiminde 25 kişilik kazı ve taş ustası ekibi ile 10 yıldır sürdürülen çalışmalarda en az 800 yıllık olduğu tahmin edilen mazarlık içinde farklı dönemlere ait kalıntılara rastlandı.
ÇALIŞMALAR MEZARLAR İÇİN BAŞLAMIŞTI
Perişan halde olan mezarlıkta, eski dönem mezar taşlarının yeniden ayağa kaldırılması ve tasnifinin yanı sıra mezarların rekonstrüksiyonu için başlatılan çalışma, yeni bulgularla farklı bir yön kazandı. Ana mezarlık yerleşkesinin yanı sıra Yediler Camii ve bahçesini de kapsayan çalışmalarda 8 bine yakın mezar taşı elden geçirildi.
Bir kısmı toprak altında kalan mezar taşları bulundukları mezarlara yeniden dikilirken, tahrip olan taşlar için de onarım çalışması yürütüldü. Mezarlık içinde yeni dönem mezar taşlarının yanı sıra Beylikler Dönemi, Anadolu Selçuklu ve Osmanlı İmparatorluğu erken dönemi mezar taşlarına da rastlandı. Ekipler alan içinde Taş Restorasyon Çadırı kurarak tahrip olan mezar taşlarını orijinaline bağlı kalarak yeniden hayata döndürdü.
LAODİKYA’DAN TAŞLAR GETİRİLMİŞ
Yapılan çalışmalarda bazı mezar taşlarının üzerinde Grekçe yazılara da rastlandı. Hatta bazı mezar taşlarının bir yüzünün Grekçe yazılarla bir yüzünün ise Selçuklu dönemi işlemeleri ile bezeli olduğu gözlendi. Çalışmalar, Denizli çevresindeki antik kentlere ait kalıntıların dönem içinde çoğunlukla mezar duvarı yapılmak üzere İlbadı Mezarlığı’na nakledildiğini gösterirken özellikle Laodikeia’dan bazı kalıntıların mezar taşlarında da kullanıldığı belirlendi.
SAHABE MEZARI DAHA YENİ ÇIKTI
Bölgede yaşayan halkın Sahabe mezarı olarak bildiği ve hikayeleri nakledilen mezarda yapılan inceleme ise farklı bulguları ortaya koydu. Sahabe mezarı olduğu söylenen mezara ait mezar taşının 1500’lü yıllardan kaldığı tespit edildi. Kazı ekibi mezarın sahabe mezarı olduğuna dair kesin kanıtlara sahip olamadığı gibi aksini gösterecek kesin bulguları da tespit edemedi.
TEKKE VE ZAVİYE ÇIKTI
Kurtarma kazısının yönünü değiştiren gelişme ise zaviye ve tekkenin ortaya çıkışı oldu. Anadolu Selçuklu komutanlarından Mehmet Gazi’ye ait olduğu bilinen türbenin hemen girişinde içinde ocak ve su sistemi barındıran zaviye bulundu. Ayrıca türbenin yakınındaki çalışmalarda bir de tekke ortaya çıkarıldı. Ortasında şadırvanı olan klasik bir Selçuklu Tekkesi görünümündeki yapıda dini eğitim verildiği düşünülüyor.
BİR YIL SONRA MÜZE OLACAK
Kazı alanında incelemelerde bulunan Denizli Büyükşehir Belediye Başkanı Osman Zolan, İlbadı Mezarlığı’na ait düşüncelerini paylaştı. Bölgenin bir açık hava müzesi haline dönüştürüleceğini söyleyen Başkan Zolan, “Bizim bildiğimiz Türkiye’de böyle bir mezarlıkta yürütülen en uzun kazı çalışması bu. On yıldır burada yapılan çalışmalarda önemli mesafeler katedildi. Buradaki çalışmayı büyükşehir belediyesinin gerek antik kentlerdeki kazı çalışmalarına yaptığı destek ve katkılar gerekse kent kültürünün korunması amacıyla şehir içinde Denizli evleri gibi projelere bakışı ile birlikte değerlendirmeliyiz. Denizli köklü tarihi olan bir kent. Bu tarihi ayağa kaldırarak gelecek nesillere aktarmak bizim görevimiz. İlbadı Mezarlığı’nı önümüzdeki yıl bir açık hava müzesi olarak halkın hizmetine sunacağız. Elbette bir yandan burada definler olurken bir yandan da içindeki tarihi öğretme fırsatımız olacak. Bilgilendirme ve yönlendirme tabelaları ile yapılacak çevresel düzenlemeler ile mezarlık kimliğinin yanı sıra bir müze kimliğine de kavuşacak” diye konuştu.
İLGİNÇ BULGULARA RASTLANDI
Kazı Başkanı Prof. Dr. Kadir Pektaş alanda Başkan Zolan’ı gezdirerek yaptıkları çalışmalar hakkında bilgi verdi. Pektaş bazı ilginç bulgulara da rastladıklarını söyledi. Genellikle kitabelerin edebi içerikli olduklarını söyleyen Pektaş, “Bazı ilginç durumlara da rastladık. Bazı mezar taşlarında veba nedeniyle ölümü belgeledik. Cinayet olaylarına da rastladık” diye konuştu.
