YANLIŞ KAMPANYA CHP’YE SEÇİM KAYBETTİRDİ

Seval Uysal, Haftanın Röportajı’nda EFG Araştırma Şirketi’nin patronu İlker Özmen ile geride kalan seçimleri değerlendirdi. Seçim sonuçlarına bilimsel yorumlar getiren Özmen, “Genel seçim olsaydı sonuç ne olurdu?”, “CHP neden kaybetti?”, “17 Aralık’ın seçimlere etkisi ne oldu?” gibi sorulara çarpıcı yorumlar getirdi.

İlker Özmen EFG araştırma şirketinin genç patronu. Ankaralı, PAÜ işletme okurken, araştırma sektörüne adımını atmış ve okul bittikten sonra da memleketine dönmemiş. Denizli’ye yerleşerek, önce ünlü birkaç araştırma firmasıyla ortak sonra da kendi şirketini açmış. İyi de etmiş, yerel seçimleri başarıyla atlatarak yüzde 3 gibi bir yanılma payıyla çıkmış. Aynı dönemde sahada çalışan başka araştırma şirketlerindeki hata payının yüzde 10-17 arasında olduğu hesaba katılırsa iyi iş çıkardığı ortada. Alo Fatih olayıyla araştırma şirketlerine güvenini kalmadığı bir ortamda kapısını çalarken aklımda bir sürü soru vardı. Bunu nasıl yapmıştı, hangi parti adına çalışmış, hangi ilçelerde anketler yapmış, ne kadar sahici deneklerle çalışmıştı? Sorularıma tereddütsüz yanıt verdi, içten ve samimi bir röportaj oldu.

SEVAL UYSAL: Önce sizi tanıyalım. Kimsiniz?

İLKER ÖZMEN: 1976 Ankara doğumluyum. İlk orta ve liseyi Ankara’da okudum, üniversiteyi okumak için Denizli’ye geldim, 1994 yılından beri de Denizli’deyim.

SEVAL UYSAL: Araştırma şirketi kurmak nereden aklınıza geldi?

İLKER ÖZMEN: Üniversitede İşletme okudum. Sektöre girişim üniversite yıllarında saha çalışmalarıyla oldu, amacım bütçeme katkı koymaktı. Elime anket soruları geliyordu ben sahada bunlara cevap arıyordum. Analiz kısmıyla ilgilenmiyordum. Para kazanmaya başladıkça işimin çapı genişledi. Çevreye illere saha çalışmalarına gitmeye başladım, okul bittikten sonra da bunu bir iş olarak gördüm. Birçok eğitim seminerine katıldım, yayınlar ve kitaplar okudum. O sıralar bu işin duayenleriyle birlikte çalışma imkanım oldu. Bir süre PİAR GALLUP’la çalıştım.

EFG SEVDİKLERİMİN ADLARININ BAŞ HARFİDİR

SEVAL UYSAL: Profesyonelleşme ne zaman başladı?

İLKER ÖZMEN: İki aşamalı oldu. İlk başta bir arkadaşıma ait İzmir’de mevcut olan bir şirketle başladık, 2006-2007 arasında kendi şirketim olan EFG’yi kurdum.

SEVAL UYSAL: Nedir bu?

İLKER ÖZMEN: Çok sevdiğim, çok değer verdiğim insanların isimlerinin baş harfi. Alfabetik olarak da arka arkaya gelmeleri söyleme kolaylığı yarattı ve EFG koyduk.

SEVAL UYSAL: Daha önce seçim çalışması yaptınız mı bu ilk mi?

İLKER ÖZMEN: Seçim çalışmaları uzun yıllardır yapıyoruz ama bu yıl ilk kez kendi adımıza yaptık. Daha önceki yıllarda tanınmış araştırma şirketlerinin Denizli etabını biz takip ediyorduk. Ancak bu yıl kendi adımıza çalışmaya karar verdik ve 2014 seçimlerini kendi adımıza yaptık.

DENEKLER TESADÜF SİSTEMİYLE SEÇİLİR

SEVAL UYSAL: Hangi partilerle çalıştınız?

İLKER ÖZMEN: Ak Parti, CHP ve MHP ile de çalıştık.

SEVAL UYSAL: Üç partiyle çalıştınız ama elinizde tek sonuç var?

İLKER ÖZMEN: Şöyle; üç partiyle çeşitli süreçlerde çalıştık. Mesela biriyle aday adaylığı sürecinde biriyle adayın hangi ilçeden aday olması konusunda, Son 60 günde de bir partiyle çalıştık.

SEVAL UYSAL: Mesela Merkezefendi’de 1075 kişiyle anket yapmışsınız. Bu 1075 kişiyi neye göre, nasıl belirlediniz?

İLKER ÖZMEN: Bizim elimizde bir portföy yok. Denekler belli değildir, tesadüfen belirlenen kişilerle yaparız. Bunun da kuralları vardır, ana cadde üzerinde değil, Bayramyeri, Çınar Meydanı gibi yerlerde anket yapmayız. Ara sokaklarda ve özellikle o mahallenin özelliklerini yansıtacak yerlerde yaparız. Genellikle evlere gideriz, zaman zaman sokaklarda da yaparız. Sayılar istatistiki formüllerle belirleniyor. Sayıyı belirlemede ana kıstas bütçedir. Çalışmayı yüzde 2, ya da yüzde 3 hata payıyla yaparız.

DOĞRU SONUÇ ALMAK İÇİN TARAFSIZ SORULAR ŞART

SEVAL UYSAL: Anketi kimlerle yapıyorsunuz?

İLKER ÖZMEN: Her mahallede kadın erkek eşit görüşüyoruz. TÜİK’in verilerini baz alarak yaş aralığını tespit ediyoruz. İlçenin genel yapısı neyse bizde o mahallede o yaşlara dağıtıyoruz. Sonra sosyo-ekonomik statüye bakıyoruz ve o mahallenin dokusunu yansıtmasını istiyoruz.

SEVAL UYSAL: Gerçekçi yanıtlar almak için bir soru formu vardır herhalde, ne soruyorsunuz?

İLKER ÖZMEN: Soru formu çok önemli. Defalarca kontrol ederiz. Bir anketin sağlıklı yapılması için tamamen tarafsız soru soruluyor olması gerekiyor. Ekibimizdeki arkadaşlar bile soru formundan anketi hangi partini yaptırdığını anlayamazlar. Bizim tamamen tarafsız bir şekilde ve hiçbir şekilde renk vermeden anketi yapmamız gerekiyor ki, gerçeğe en yakın sonucu alabilelim.

SEVAL UYSAL: O İnsanlara ne sordunuz?

İLKER ÖZMEN: Direkt parti sorularıyla girmiyoruz. Bu insanları ürkütebiliyor. Genelden özele doğru gideriz. Önce mahallelerinden, sonra ilde yaşadıkları sorunlar, sonra adaya geliriz. Mesela; “Pamukkale İlçesi’nde oy vereceğiniz aday kimdir?”, ya da “kendinizi hangi adaya yakın hissediyorsunuz?” gibi, daha sonra da “hangi partiye oy vereceksiniz?”diye sorarız.

_________________________________________________

________________________________________________

İNSANLAR BU SEÇİMDE CEVAP VERMEKTEN KAÇINDI

SEVAL UYSAL: İnsanlar bu anketleri doldurmakta tereddüt etti mi?

İLKER ÖZMEN: Ediyorlar. Özellikle belirli meslek gruplarında memurlarda, esnaflarda sıkıntı yaşıyoruz. Ankete katılmak istiyorlar ama isimlerinin geçmesini istemiyorlar.

SEVAL UYSAL: Özellikle bu seçimde insanların cevap vermekte daha korkak davrandığına şahit oldunuz mu?

İLKER ÖZMEN: Evet! Bu seçimde buna daha fazla rastladık. Hükümet-cemaat arasındaki sıkıntılardan dolayı cemaat mensubu kişiler tereddütlü yaklaştı. Arkadaşlarımız bu seçimde “bana mı gönderildiniz?”, “bu binada başkası ile de görüşecek misiniz, yoksa özellikle bu dairenin kapısı mı çalındı?”gibi sorularla karşılaştı. Tabi bu soruları sorunların tamamını belli bir grupla anlamlandırmak doğru olmaz ama tereddüt edenler bu seçimde fazlaydı. Görüşlerinin başkaları tarafından bilinmesini istemeyenler, hatta daire kapısının önünde kimseye duyurmadan kısık sesle cevap verenler bile vardı.

HATA PAYIMIZ YÜZDE 3’TÜR

SEVAL UYSAL: Siz bu çalışmayı hangi parti adına yaptınız?

İLKER ÖZMEN: Ekim ve Kasım ayı içindeki çalışmaları CHP içinde bir konsorsiyum adına yaptık. Merkezefendi, Büyükşehir ve Pamukkale aday adaylığının belirlenmesi söz konusuydu. Adaylar belirlendikten sonra CHP ile çalışmadık. Şubat- Mart araştırmalarını Ak Parti Teşkilatı için yaptık.

SEVAL UYSAL: Peki CHP araştırma şirketleriyle çalışmadı mı?

İLKER ÖZMEN: Gezici ile çalıştıklarını biliyorum, arkadaşlarımız sahada karşılaştılar.

SEVAL UYSAL: Gezici ile sizin sonuçlar birbirine ne kadar yakın?

İLKER ÖZMEN: Gezici’nin yaptığı anketle, bizim araştırma tahminlerimiz ve seçim sonuçları ile paralel değildi. Pamukkale’den örnek vereyim; Gezici CHP yüzde 44, MHP yüzde 16, Ak Parti yüzde 34 civarında ön görmüştü. Bizim aynı tarihlerde Pamukkale’de yaptığımız araştırmada Ak Parti’yi yüzde 34’e yakın, CHP’yi yüzde 30, MHP ‘yi ise yüzde 31 bandında gördük. Vural ikinci değil, üçüncüydü.

ŞUBAT AYINDA YAPTIĞIMIZ ANKETİN SONUÇLARI DA AYNIYDI

SEVAL UYSAL: Yanılma payınız ne kadar oldu?

İLKER ÖZMEN: Yanılma payımız yüzde 3’tü.

SEVAL UYSAL: İdeali nedir?

İLKER ÖZMEN: Yüzde 2-3’tür. Elbette ideali yüzde 2’dir ama birçok seçimden farklı bir seçim yaşadık. İç çatışmaların olduğu, birbiriyle hiç yaklaşmayacak unsurların işbirliği içersinde olma görüntüsü verdiğini gördük. Riskli bir süreçti, yüzde 3 hatayı başarılı görüyorum.

SEVAL UYSAL: Gezici CHP’yi yüzde 44 nasıl çıkardı, 17 puanlık bir yanılgı nasıl olur?

İLKER ÖZMEN: Onların soru formlarını görmedim ama soru formlarındaki hatalar bu kadar kaymalara neden olmaz. En fazla birkaç puana neden olabilir.

SEVAL UYSAL: Muhalefetin “Son haftada her şey birden değişti” iddiası var. Sizin anketler bu iddiayı doğruluyor mu?

İLKER ÖZMEN: Biz Şubat ortasında araştırma yaptığımızda Pamukkale’de Vural daha öndeydi. Merkezefendi’de oy oranlarında farklılık vardı ama sıralamada farklılık yoktu, Muhammet Subaşıoğlu birinciydi, Balkanay ikinci, Yeniyol üçüncüydü. Büyükşehir’de büyük değişiklik olmadı sanki. Pamukkale ve Merkezefendi ölçeğinden baktığımızda Büyükşehir’de Şubat ve Mart ‘ta iki adayın 40 bandına yakın olduğunu gördük. Zolan Şubat’ta 41-42, Aslan 37-38 Mart çalışmamızda Zolan 41- Aslan 39’du.

AK PARTİ 17 ARALIK’TA 6 PUAN KAYBETTİ

SEVAL UYSAL: Aralık’ta yaptığınız anketler, 17 Aralık öncesi ve sonrası sonuçlar neydi?

İLKER ÖZMEN: Biz 17 Aralık ve sonrasını görebildik. Ekim-Kasım’da bir çalışma yaptık. Bu çalışmada 2011 genel seçim sonuçlarının neredeyse aynı olduğunu gördük. Gezi hareketinin oy dağılımına çok büyük etkisi olmamıştı. Ak Parti yüzde 44-46 bandında, CHP 30 bandında, MHP 17-18 civarındaydı. Aralık yolsuzluk operasyonlarından bir hafta 10 gün sonra çalışma yaptık. Ve özellikle yolsuzluk operasyonlarının en fazla etkileyeceği Ak Parti seçmenine yöneldik. Ekim ayında yaptığımız çalışmada Ak Parti’ye oy vereceğini söyleyen seçmenleri tek tek aradık. Ve şunu gördük: Ak Parti 44-46 bandından 38-39’lara düşeceğini gördük. Yaklaşık 6 puanlık bir kayıp, kendi seçmeninin yüzde 10’unu kaybedeceğini öngördük.

SEVAL UYSAL: CHP ve MHP ne durumdaydı?

İLKER ÖZMEN: 100 seçmenin 70’i Ak Parti’den çıkacağını ama nereye gideceğini söylemedi. 100 seçmenin yüzde 10’u CHP’ye oy vereceğini, yüzde 10’u da MHP’ye oy vereceğini söyledi. Sağ partiler arasında bu doğaldır. Ak Parti’den MHP’ye doru bir kayma vardı. Şubat’ta yaptığımız ankette Ak Parti’de bir toparlanma görüldü. En büyük fark Pamukkale’de yaşandı.

İLÇELERDE MHP, BÜYÜKŞEHİRDE CHP YANLIŞ BİR İTTİFAK OLDU!

SEVAL UYSAL: Ne oldu orada?”İlçelerde MHP, büyükşehir de CHP” söyleminin etkisi oldu mu?

İLKER ÖZMEN: Bence oldu. Çünkü Bahtiyar’ın kazanma şansının daha yüksek olduğu öngörüsüyle MHP-CHP ikilisinin sandıkta netleştiğini düşünüyorum. Bu ittifakın karşılık gördüğünü düşünüyorum.

SEVAL UYSAL: Yani size göre seçmen son anda sandık başında kararını verdi. Sizce de bu bilinçli bir ittifak mıydı?

İLKER ÖZMEN: Böyle bir ittifak olgusu kendiliğinden oluşabilir ama” ilçede MHP, büyükşehir’de CHP “ şeklinde detayları belirlenmiş halde kendiliğinden oluştuğunu ihtimal dahilinde görmüyorum. Tabi kaynağının neresi olduğuyla ilgili bir fikrim, bilgim yok ama bir ilçede MHP, ilde ittifakı bilinçli bir şekilde oluşturulmuş ama bana göre yanlış bir ittifak.

SEVAL UYSAL: Aday faktörleri göz ardı edilmiş olabilir mi? Özellikle DYP kökenli Bahtiyar ve Yeniyol’un CHP ve AKP seçmeninde sıcak bulunmasının payı olabilir mi?

İLKER ÖZMEN: Evet bu analize katılıyorum. Bahtiyar’ın mesleği, eğitimi, geçmişiyle CHP seçmeni için de rol model aday olması, CHP seçmeninde karşılık bulmuş görünüyor. Yeniyol Merkezefendi’de MHP’nin ortalamasını toparlamış görünüyor. Nihat Bey’in oyu yüzde 22’idi sanırım. Denizli’de bir genel seçim olsa Merkezefendi ilçesinden MHP’nin alabileceği oyu aldı. Üstünde bir şey olduğunu çok düşünmüyorum. Bahtiyar’la Yeniyol arasındaki yaklaşık 9 puan, Bahtiyar’ın kişisel profili ve CHP seçmeninde de kabul görmüş olmasının payı var.

GENEL SEÇİM OLSAYDI AK PARTİ YÜZDE 40’IN ALTINA DÜŞMÜŞTÜ

SEVAL UYSAL: CHP’den MHP’ye aynı zamanda AKP’ye de oy akışı var gibi?

İLKER ÖZMEN: Oy akışı demeyelim de, CHP’ye geleceğini söyleyip sonra gelmeyen oy akışı diyebiliriz.

SEVAL UYSAL: “İlçeler MHP’ye Büyükşehir CHP’ye” söylemi AKP’nin işine geldi mi?

İLKER ÖZMEN: Mutlaka başka faktörlerde vardır ama Pamukkale ilçesi bu söylemin sayesinde alındı denebilir. Kesin olmamakla birlikte en kıyasıya rekabetin yaşandığı yer Pamukkale ve üç aday birbirine yakındı. Merkezefendi için aynı şeyi söyleyemiyoruz. Fark orada daha bariz bir şekildeydi.

SEVAL UYSAL: Önünüzdeki sonuçlara göre önümüzdeki Cumhurbaşkanı seçimlerinde Erdoğan aday olursa birinci turda seçilebilir mi?

İLKER ÖZMEN: Adaylık sürecinde diğer partilerin tutumu, Erdoğan’ın karşısına kimi çıkaracakları da önemli ama önümüzdeki bu rakamlara göre birinci turda alır.

SEVAL UYSAL: Genel seçim olsaydı?

İLKER ÖZMEN: Ak Partinin alacağı oy yüzde 38-40 civarında olacaktı. Bu rakamlara göre Ak Parti 40’ın altına inmiş oluyor. Ak Parti Denizli’de 2011 genel seçimlerinde 45.6 oy almıştı.

YANLIŞ KAMPANYA CHP’YE SEÇİM KAYBETTİRDİ

SEVAL UYSAL: Ak Parti genel seçime göre, yerel seçimde 7 puan kaybetmiş ama bu puanlar hedefe gitmemiş, muhalefet seçim kampanyasını doğru götürememiş görünüyor?

İLKER ÖZMEN: Bilinçli bir kampanya götürülmediğini düşünüyorum. Ak Parti’nin yüzde 40-45 oyu var. Bunu kendine çekmek isteyen bir parti öncelikle hangi kitleyi ve ne kadar oranda çekebileceklerine ilişkin bir fikir yürütülmesi ve bunun üzerinde çeşitli çalışmalar yapılması gerekiyor. Ama bunların yapıldığını düşünmüyorum.

SEVAL UYSAL: Bu 5-7 puan çok şeyi değiştirebilir miydi?

İLKER ÖZMEN: En azından Pamukkale ilçesinde durum değişirdi. Büyükşehir’de de olabilirdi çünkü aradaki aralık çok büyük değil. Alınabilecek bir puan.

SEVAL UYSAL: “Yanlış bir kampanya seçimi kaybettirdi” diyebilir miyiz?

İLKER ÖZMEN: Kesinlikle… Çok keşkeler barındırıyor. Şartların bu kadar elverişli olabileceğini ön göremediler ve parti tabanın buna uygun hazırlıklar yapılamadı.