DENİZLİ’NİN KIZLARI

Türkiye Beyin Takımı Kaptanı Ferhat Çalapkulu Anadolu Ajansı’na yaptığı açıklamada kadınların zeka ortalamasının erkeklerden yüksek olduğunu söylüyor. Çok yarışanı olan ve az sayıda insanın kazandığı üniversite sınav sonuçları Çalapkulu’yu doğrular nitelikte: Erkeklere göre kızların başarı oranı yüksek! 

Sizi çok rakamlara boğmak istemiyorum. Kızların başarılı olduğu yer sadece üniversite sınavları değil! Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü’nün (OECD) Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Program Raporu, lise ve yüksek okullarda kız öğrencilerin başarı oranının erkeklerden yüksek olduğunu ortaya koyuyor.
Bunlara Denizli’nin son iki yıllık sınav sonuçlarını eklemek istiyorum:
2013- ÖSYS’ye giren 7 bin 705 öğrenciden, 4 bin 122’si kız, 3 bin 583’i erkek öğrenci. Sınavı kazanan kız öğrenci sayısı 2 bin 552, erkek öğrenci sayısı 2 bin 292. Kız öğrencilerin sınavı kazanma oranları yüzde 33. 12, erkek öğrencilerin yüzde 29.75
2014- ÖSYS’ye giren 7 bin 580 öğrenciden 3 bin 945’i kız, 3 bin 635’i erkek. Sınavı kazanan kız öğrenci sayısı 2 bin 575, erkek öğrenci sayısı 2 bin 259. Kız öğrencilerin başarı yüzdesi 33.97, erkek öğrencilerin başarı yüzdesi 29.80

KIZLAR MAKASI ÇABUK KAPATIYOR
Üniversite öncesinde durum şu: İlin liseleşme oranıyla, kızların liseye gitme oranı birbirine yakın 2013 yılında yapılan istatistiklere göre; Denizli’de liseleşme oranı yüzde 80.73. Kızların liseye gitme oranı yüzde78.84. Çevre illere bakalım: Aydın 76.88, Muğla 72.73, Antalya 75.69, İzmir 79,9. Denizli 1 puan farkla İzmir’in hemen arkasından geliyor!

Bütün bunlar gösteriyor ki; eğitimde fırsat eşitliği sağlanırsa, kızlar aradaki makası çok çabuk daraltacak ve çok daha hızla koşacak. Bunun içindir ki, kız çocuklarının önünü açmak, çocuk gelinleri önlemek, kızları eve değil, hayata bağlamak için okumaya teşvik etmek gerekiyor. Bu ise caydırıcı yasalarla değil, uzun ve kararlı kampanyalarla mümkün. Aynı geçmişte olduğu gibi, “Kardelenler”, “Haydi Kızlar Okula” ve “Baba Beni Okula Gönder” kampanyaları sayesinde ilköğretimde kızların okullaşma oranı yüzde 98.5’E yükseldi.

SİVİL TOPLUM ZORLADI, HAYIRSEVER YAPTIRDI!
Yıl: 2000
Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği Türkcell’le birlikte kız çocuklarına eğitimde fırsat eşitliği sağlanmasını amaçlayan “Kardelenler: Çağdaş Türkiye’nin Çağdaş Kızları” projesini 5 bin kız öğrenciyle başlattı. Proje kapsamında 28 bin öğrenciye ulaşıldı. 17 bin kardelen liseden, bin 800 kardelen üniversiteden mezun oldu.

Yıl: 2003
UNİCEF ve MEB işbirliğiyle 10 ilde “Haydi Kızlar Okula Kampanyası” başladı. Milli Eğitim Bakanlığı ve UNICEF arasında 2005 yılına kadar eğitimde cinsiyet eşitliğine ulaşmasını karara bağlayan bir protokol imzalandı. 2004 yılında kampanyaya 23 il dahil edildi. 2005 yılında aralarında Denizli’nin de bulunduğu 53’ile ulaştı. 2006’da ise kampanya yurt çapına yayıldı. MEB ücretsiz ders kitabı dağıtımı da bu dönem başladı. “Haydi Kızlar Okula Kampanyası” süresince Türkiye genelinde 222 bin 800 kız çocuğu okullulaştırıldı.

Yıl: 2005
Doğan Gazetecilik “Baba Beni Okula Gönder” kampanyası başlattı. Türkiye genelinde hayata geçen proje çeşitli sivil toplum örgütlerinin işbirliğiyle sürdürüldü. Eğitim olanaklarından mahrum kalan kız çocuklarının tespit edilerek maddi destek sağlandığı kampanya da bugüne değin 300 binin üzerinde bireysel bağışçısı oldu, toplanan bağış miktarı ise 35 milyon TL’yi aştı.

Yıl: 2012
MEB- AB projesi Kız Çocuklarının Eğitim Projesi (KEP) hayata geçirildi. Başta 16 ilde uygulanan KEP bir süre sonra 43 ile yaygınlaştırıldı. Proje kapsamında özellikle kız çocuklarına orta ve lise öğretiminin özendirilmesi hedeflendi.

DENİZLİ’NİN EĞİTİM SEFERBERLİĞİ
Denizli’ye geliyorum:
Denizli’nin eğitimde aldığı yol malum. Okullaşma oranı yüzde 99.38, liseleşme oranı 80.73 Türkiye genelinin üzerinde. Burada özellikle 1996-2003 yılları arasında Denizli’de görev yapan Vali Yusuf Ziya Göksu’nun başlattığı okul yaptırma kampanyasından söz etmek şart! Valinin ısrarlı teşvikleri sanayiciler üzerinde etkili oldu ve 6 yıl içinde merkezde okul sayısı 100’e ulaştı. Kendi adına, anne, babası ve eşi adına birkaç okul yaptıran da vardı. Sanayici ve işadamlarının bu yarışı Denizli’yi eğitim konusunda birinci sıralara yerleştirdi. Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği’nin başlattığı Kardelenler: Çağdaş Türkiye’nin Çağdaş Kızları projesi de tam bu sıralara denk geldi. Sezen Aksu’nun kampanya yüzü olduğu bu projede ÇYDD Denizli Şubesi eğitimde fırsat eşitliğine katkıda bulunmak amacıyla, ilköğretim ve lisede okuyan 54.650 kız öğrenciye burs verdi. Vali Göksu ile ÇYDD tam bir uyum içinde çalıştı. Medyatik kişiliğiyle tanınan ve okul yaptıran hayırseverleri omzuna alıp basına poz veren Vali Göksu’nun “Hayırseveri omuzlarında taşıma” kampanyası da çok işe yaramıştı. Öyle ki bir süre sonra merkezde okul yaptıracak arsa bulmakta zorlanmaya başlanmıştı. Vali Göksu’da şakayla karışık okul yaptırmayı yasaklamıştı. Sonraki valiler de eğitim seferberliğini çeşitli alanlarda sürdürdü.

2003-Vali Recep Yazıcıoğlu “Haydi Kızlar Okula” 2003-2006- Vali Gazi Şimşek “Baba Beni Okula Gönder” 2006-2008 Vali Hasan Canpolat, 2008-2011 Vali Yavuz Erkmen, 2011-2014 Vali Abdülkadir Demir döneminde “Kız Çocuklarının Eğitim Projesi” hayata geçti. Şükrü Kocatepe döneminde de çok sayıda okul ve ek binaları hayırseverler tarafından tamamlandı. Bu kampanyaların etkisiyle ilkokulda okullaşma oranı yüzde 100’e yaklaştı. Denizli’de bugün ortaöğretimde kız çocuklarının okullaşma oranı yüzde 78.84, erkek çocuklarının oranı yüzde 75.01
Denizli’nin hakkını da yememek gerekiyor. Eğitim konusunda duyarlı bir davranış olduğu ortada. Üstelik bu yeni bir şey değil, kökleri eskiye uzanıyor. Denizli’de ilk kız rüştiyesinin (ortaokul) 1897’de açıldığını, Türkiye’de ilk kızlı -erkekli karma eğitimin 1926’da Denizli Lisesi’nde yapıldığını söyleyelim.

450 YIL ÖNCE KIZLI-ERKEKLİ EĞİTİM
Peki, kız çocuklarının okutulmasında çok daha eski bir gelenekten söz etsek nasıl olur?
Mesela; günümüzden 450 yıl öncesinden, Merkez Efendi’den…
Merkez Efendi, Kanuni Sultan Süleyman döneminde yaşamış, ünlü hocalara talebelik etmiş, fıkıh, ilim, tıp gibi birçok alanda kendini yetiştirmiş ünlü bir İslam alim. Denizli’de bugün Merkez Efendi Mahallesi olması kuvvetle muhtemel, Leylekler Kavağı denen semtte otururmuş. Zamanına göre hayli ileri görüşe sahipmiş ve medresesinde kız öğrencilerle erkek öğrencileri birada okuturmuş. Yani günümüzdeki Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı okullar ve üniversiteler de olduğu gibi.
Ancak bazı insanlar Merkez Efendi’nin bu uygulamasını beğenmemiş, türlü türlü dedikodular çıkararak, onu ayıplamışlar. Bu söylentiler kulağına gelmiş ama yaptığından şüphe duymayan Merkez Efendi bunlara aldırmamış. Ama ahalinin ağzı kese olmadığı için büzülmemiş, hatta daha da ileriye gidip kızlı-erkekli çocuk okuttuğu için onu saraya şikayet etmişler. Bunun üzerine Merkez Efendi padişah tarafından İstanbul’a çağrılmış.
Günümüzden 450 yıl önce kızlı-erkekli çocuk okutan Merkez Efendi’nin o gün saçtığı tohumlar bugün meyve vermiş olabilir mi?
Neden olmasın?…