REKLAMI GEÇ

DENİZLİ’NİN SİMGESİ NEDEN HOROZDUR!

23 Kasım 2015 Pazartesi

Duyduk ki, Kömürcüoğlu Mermer’in sponsorluğunda gerçekleştirilen heykel kolonisinde bir horoz heykeli yapılmış. Sanatçısının hünerli elleriyle şekillenen horozun haberi bile heyecan yaratmaya yetti. Bu da gösteriyor ki horoz heykeli, bunca yıldır koloni de üretilen eşsiz güzellikteki heykelleri gölgesinde bırakacak ve kent meydanlarından birine daimi olarak yerleşip bir güzel kuruluverecek!
Çünkü Denizli’de heykel deyince akla ilk geliveren horozdur.
“Neden horoz?” diye sormak abesle iştigal olur. Çünkü horoz, bu kentin simgesidir.
Ne zamandan beri simgedir derseniz, bu yazının konusu biraz da budur.

denizli-seval-uysal-denizli-nin-simgesi-neden-horozdur-2

Efendim…
Hatırlayacaksınız, Denizli belediyesi alt yapı çalışmaları nedeniyle Delikliçınar Meydanı’ndaki horoz heykelini kaldırınca, “yerine yenisi yapılacak” denmesine rağmen büyük bir olay olmuştu.

Hatırlayınız: Bu güne kadar ne yol, ne kavşak, ne kamu binası için referandum veya plebisit yapmayan belediye, horoz için halk oylaması yapmış “horoz heykeli nasıl olsun?” diye anketle sormuştu. Büyük çoğunluk da cam olsun istemişti.
Meydan bir buçuk yıl horozsuz kaldıktan sonra 4.5 metrelik cam horoz 21 Ağustos 2013’te kaidesine yerleştirildi de, herkes bir derin soluk aldı. Açılışın ardından horozun önünde fotoğraf çektirmek için sıraya girenler ise bildik bir geleneğin devamcısıydılar. Lafı çok uzatmadan kabul edelim ki, kendine horozu simge seçen bu kent, horozu, ama daha çok “horozlanmayı” sevmektedir.
Bakınız: Valilik, Denizli Belediyesi ve Denizlispor’un amblemleri horozdur!
Özel sektörde de birçok firma kendine “horoz” adını koymuştur.
Peki, bu figür bu kadar baskınsa kentteki horoz heykeli sayısı ne kadar?
Bildiğim kadarıyla Delikliçınar ve Demokrasi Meydanı olmak üzere kent merkezinde iki adet horoz heykeli vardı.
Buna Pamukkale’de kaçak olduğu gerekçesiyle kaldırılanı eklersek horoz sayısı üç edecek. 11 bin 692 kilometre yüz ölçüme sahip, 18 ilçesi ve yüzlerce köyü bulunan Denizli için bu sayı yeterli mi?
“Yetmez Ama EVET!” dediğinizi duyar gibiyim. İsterseniz bu konuyu en yetkili kurumlara bırakalım ve önce yakın tarihimize bir göz atıp horozun simge seçilmesine, sonra da horozun kadim yolculuğuna bakalım:

denizli-seval-uysal-denizli-nin-simgesi-neden-horozdur-4

VALİ MÜNİR GÜNEY ZAMANINDA YARIŞMA AÇILDI
Yıl:1974
Eldeki veriler horozun resmi kurum amblemlerine ilk kez 1974 yılında girdiği gösteriyor. Denizli Valisi Münir Güney ve Belediye Başkanı Hasan Gönüllü’dür.
O yıl valilik ve belediye ortak bir yarışma açar. Katılım yüksek olur, çeşitli amblemler yarışır. Jüri birçok eser arasından horozu seçer. Her iki kurumda da aynı amblemi kullanma kararı alır ve o tarihten sonra horoz, hem vilayetin hem de belediyenin resmi simgesi olur.

Selem-Reklam

2005 yılında Denizli Belediyesi Belediye Başkanı Nihat Zeybekci’nin talimatıyla amblemde değişiklik yapar yapmasına da yeni amblemde de başat figür horoz olarak kalır.
2006 yılında valilik, Vali Hasan Canpolat’ın emriyle amblemde ufak tefek değişiklikler yaptırsa da horoz figürü aynen kullanılır.
Denizlispor’a gelince; horoz amblemini 1980 yılından itibaren kullanmaya başlar. Başlarda rengi kırmızı olan horoz, daha sonraki yıllarda yeşil siyaha dönüşür.

denizli-seval-uysal-denizli-nin-simgesi-neden-horozdur-logo

DENİZLİ HOROZUNUN GENLERİ LAODİKYA’DAN MI GELİYOR?
Buraya kadar anlattıklarımız horozun kurumsal ilişkisi, Denizli’nin horozla ilgisi elbette 1974’lerde başlamıyor, çok daha öncesine uzanıyor.
Geçtiğimiz yıllarda yapılan kazılarda Laodikya’da hem öten, hem de dövüşen horoz kabartmalarının bulunması horozun binlerce yıldır Denizli ile iç içe olduğunu ve önemsendiğinin bir göstergesi.
Kabartmalara dayanarak soralım:
Laodikya’da horoz dövüşleri yaptırılıyor muydu?
Büyük ihtimalle evet!
Ancak konumuz bu değil. Bu yazıda dövüşten çok horozun kadim anlamına yoğunlaşacağız. Çünkü bu aynı zamanda horozun neden simgeleştirildiğinin de ipuçlarını verecek.

denizli-seval-uysal-denizli-nin-simgesi-neden-horozdur-3

HOROZ=IŞIK- AYDINLANMA
Güneş doğarken öterek güneşi müjdeleyen horoz, kadim dönemlerde güneşin, ışığın, aydınlanmanın sembolüdür. “Horus”, “hor”, “hur”, “horizon” gibi kelimeler bizi doğrudan güneşe götürür. Horus, eski Mısır tanrılarından güneş, ışık tanrısıdır. Horoz’da ışığın ve aydınlanmanın habercisidir. Horoz, İslam ve Türk geleneklerinde de önemli bir semboldür. Mevlevi dergâhlarında horozun olduğu yere uğur geleceğine inanılırmış. Aynı şekilde inananlara namaz vaktini duyurduğu için de horozun ötüşü mübarek kabul edilirmiş. İranlılar horoza, güneşin doğumunu müjdelediği için, sabah müezzini derlermiş. Erken Hıristiyanlık dönemlerinde Portekiz’de horoz güneşin simgesi olarak görev başındadır. Horoz kurban etme törenleri (ki Anadolu’da horoz kurban etme görülen bir gelenektir halen) gün dönümlerinde yakılan bir ateşin çevresinde yapılırmış. Ermeni halk inanışında da, semavi horozun kutsal bir yeri var; bu horoz, yeryüzü horozunun ötüşünden önce tanrı’nın övgüsü için melekler korosunu topluyor. Horoz sembolünün Avrupa’da, özellikle orta çağda, inanç ve ümidin simgesi olarak sıklıkla kullanıldığı biliniyor. Anadolu’da halen insanlar küçük dileklerinin yerine gelmesinde horoz adarlar ve keserler. Aydınlanma, ışık anlamı taşıyan horoz aynı zamanda ayağa kalkma ve diklenmeyi de temsil eder. Rönesansla birlikte Fransızların sembolü olan horoz, krallık armasında ve hatta paraların üzerinde de kullanıldı. Daha sonra devrimle birlikte ulusal bir sembol haline geldi. Napolyon Horozu yeterince yırtıcı ve güçlü bulmamış olacak ki, Fransız imparatorluğunun sembolünü kartalla değiştiriverdi. Şimdi günümüze dönelim ve Delikliçınar Meydanı’ndaki camdan horozla devam edelim:

LONDRA NİRE, DELİKİÇINAR NİRE?
21 Ağustos’ta Delikliçınar’da açılışı yapılan devasa cam heykelin kaidesinde sanatçısının adı yazılı değil ama ben burada emeğe duyduğum saygıdan dolayı onu sanatçı bir çiftin, Ömür ve Fatih Durek’in yarattığını yazmalıyım. Bir buçuk yıl süren çalışma sonunda çiftin heykele harcadığı emeğini anlatmak için, el işi 7 bin parçadan oluştuğunu söylemem yeterli sanırım.2 metre 60 santim boyuyla Türkiye’nin en büyük cam heykeli unvanını kapan horoz iki saatte bir de ötecek demişlerdi. Son olarak yazıyı noktalamadan önce size Londra nire, Denizli nire? Dedirtecek bir haber vereyim:

denizli-seval-uysal-denizli-nin-simgesi-neden-horozdur-1
26 Temmuz’da İngiltere’nin Trafalgar Meydanı’na 4.5 metre boyunda dev bir mavi horoz dikildi. Heykeli Alman sanatçı Katharina Fritsch yapmış. Sanatçı eserini bakın nasıl tanımlıyor: “Yenilikçi, uyanık kalmayı ve gücü simgeliyor” Meydana yukarıdan bakan hali ve 4.5 metre boyuyla gücü simgelediği ortada, birinci gelmesinin nedeni de bu büyüklük olmalı. Denizli horozunu yapan sanatçılar Ömür ve Fatih Duruerk ise “Denizli horozunun birebir aynısını tasarladık, yorum katmadık” diyorlar. Şimdi diyeceksiniz ki; Denizli nire? Londra nire? Doğru. Arada binlerce kilometre uzaklık olsa da, ikisinin de en önemli meydanlarına devasa horoz heykelleri yerleştirmesi hangi gerekçeyle açıklanabilir?
Bir:Yenilikçilik
İki:Güç
Üç:Aydınlanma
Öyle ya da böyle
Mavi horoz Trafalgar Meydanı’nda,
Denizli horozu her yerde öter!

Not: Yazılar ile ilgili hukuki sorumluluk yazarların kendilerine aittir

Yorumlar

ali eren   -  Bağlantı 12 Mart 2017, 11:58

bence guzel muthis bir dosya odevimi kolayca yaptim tesekkurler bu dosyayi yazan her kimse size cok guzel olmus ellerine saglık

gülçin   -  Bağlantı 12 Mart 2017, 11:53

Harika denilemez ama iyi

Volkan   -  Bağlantı 24 Kasım 2015, 00:56

Yazı çok güzel ve bilgilendirici olmuş.Kaleminize sağlık….

Ömür Duruerk   -  Bağlantı 23 Kasım 2015, 11:31

Çok teşekkürler Seval Hanım,
Kaleminize sağlık.
Kitabemiz de horozumuza yakışır şekilde camdan olacak, en kısa sürede meydanda olacak inşallah.

Selamlar

Yorum Yaz

Aşağıdaki gerekli alanlara bilgilerinizi girmelisiniz. e-posta adresiniz yayınlanmayacaktır.

 karakter kaldı