ŞEHRİN PATRONLARI

Bugüne kadar kimse ilgilenmediği için mi, yoksa fark edilmediğinden midir bilinmez Denizli’deki Tavas hakimiyeti pek dile gelmez. Fark edilsin edilmesin ortada bir gerçek var ki, o da şehri hep Tavaslılar yönetiyor! Hem de tam tamına 40 yıldır!

İsterseniz sayalım: Hasan Gönüllü, Ali Marım, Ali Aygören, Nihat Zeybekci ve Osman Zolan. Hepsi Denizli’nin belediye başkanı. Hepsi Tavaslı! Gönüllü Tavas-Ulukentli, Marım Tavas-Solmazlı, Aygören Tavas-Kale Karaköylü, Zeybekci Tavas-Pınarlar’dan, Zolan Tavas-Garipköy’den çıkmış köylü çocukları. Hepsinin ayrı bir hikayesi var. Ama bizim konumuz onların kişisel hikayelerinden çok, Denizli’nin patronluğuna yükselmeleri, daha doğrusu onları Denizli’nin hizmetine kazandıran doğdukları toprakların alamet-i farikası.

5’İ BİR YERDE!

Önce tarihsel bir hatırlatma yapalım:
Hasan Gönüllü, CHP’li Belediye Başkanı: 1973-1980 yılları arasında görev yaptı. İkinci dönem yeniden aday olup seçildi ancak 12 Eylül askeri darbesinde cunta tarafından görevden alındı.
Ali Marım, CHP’li Belediye Başkanı: 1989-1999 yılları arasında iki dönem kesintisiz 10 yıl Denizli Belediye Başkanlığı yaptı. İlk belediyecilik tecrübesini Hasan Gönüllü’nün yanında belediye fen işleri müdürü olarak kazandı.
Ali Aygören, DYP’li Belediye Başkanı:1999-2004 yılları arasında bir dönem belediye başkanlığı yaptı.
Nihat Zeybekci AKP’li Belediye Başkanı:2004-2011 yılları arasında belediye başkanlığı yaptı. 2009 seçimlerinde yeniden başkan seçildi, iki yıl sonra 2011 genel seçimlerinde istifa ederek milletvekili oldu.
Osman Zolan AKP’li Belediye Başkanı:2011- Nihat Zeybekci’nin istifasının ardından, belediye başkanlığı makamına getirildi. 2014 yerel seçimlerinde yeniden başkan seçildi. Osman Zolan 2004 yılından bu yana Zeybekci’nin başkan yardımcısıydı.

BELKİ AYNI TÜTÜN TARLASINDA ÇALIŞTILAR
Sizce bu bir tesadüf mü?
Alt alta koysak da, isimleri sıralasak da, bölsek de, toplasak da, çıkarsak da, sonuç değişmiyor. Hepsi Tavaslı! Hepsi art arda belediye başkanı oluyor. Doğdukları topraklara baktığımızda, köylerin birbirinden uzaklığı en fazla 3 ile 10 kilometre arasında olduğunu görüyoruz. Ulukentli Hasan Gönüllü ile Solmazlı Ali Marım, Karaköylü Ali Aygören ile Pınarlarlı Nihat Zeybekci, Garipköylü Osman Zolan neredeyse bağırsalar birbirlerini duyabilecek yakınlıkta büyümüş. Belki aynı tütünü kırmış, aynı toprakları bellemiş, aynı oyunu oynamasalar da, aynı okula gitmiş bile olabilirler. Zeybekci’nin fakir bir aileden geldiği tütün tarlasında çalıştığı biliniyor. Keza Gönüllü, Marım, Aygören ve Zolan da öyle.
Belli ki bir an eli ekmek tutsun istenmiş. Onun içindir ki Zeybekci, Aygören imam hatip, Gönüllü ve Marım erkek sanat okulu mezunudur. Gittiler gitmesine ama ne imam oldular, ne de zanaatkar! Gönüllü, Marım, Aygören inşaat mühendisi, Zeybekci sanayici, Zolan da avukat oldu.

TAVAS’IN HAVASINDAN SUYUNDAN MI?
Tavas Denizli’ye 44 kilometre uzaklıkta, geçimini ticaret ve tarımla sağlayan, son sayıma göre 62 bin nüfuslu bir ilçe. İlk bakışta Tavas’ı diğer ilçelerden çok farklı kılan bir özellik göze çarpmıyor. Ancak ilçenin tarihine göz atıldığında başka nedenler ortaya çıkıyor. Tavas tam bir siyaset ocağı! Denizli’nin neredeyse yarım asırdır belediye yönetimine talip olan Tavaslılar birçok ilçenin aksine, yetiştirdikleri ürünlerle değil, insanlarıyla anılıyor. Daha doğru bir söylemle siyasetçileriyle. En yakın örnek, belediye başkanlığından milletvekilliğine ve oradan ekonomi bakanlığına kadar yükselen Nihat Zeybekci var! Kemal Aykurt, Hasan Erçelebi, Mehmet Gözlükaya, Mehmet Kocabatmaz, Hasan Korkmazcan, Ali Keskin. Meclis sıralarında oturmuş, Denizli siyasetine damga vurmuş, genel başkan yardımcılığına kadar yükselmiş bu isimler de Tavaslı. Daha eskilere gidersek Ali ve Mehmet Çobanoğlu, Salih Dayıoğlu, İsmail Ertan var. CHP Denizli Milletvekilleri Melike Basmacı ve Kazım Arslan’ı da sayabiliriz. Peki Neden Tavas’tan bu kadar siyasetçi yetişiyor? Havasından, suyundan mı? Hiç kuşkusuz coğrafi etkenlerin, yörenin havasının, suyunun, taşının toprağının bunda payı vardır. Ama daha çok onların örgütlenme geleneklerine bakmakta yarar var. FOTO:

ZEYBEK TEK KİŞİ OYNANIR!
Bunun en somut örneği de Tavas zeybeğinde kendini gösterir. Siz hiç el ele tutuşarak, kol kola girerek oynanan bir zeybek gördünüz mü? Göremezsiniz. Çünkü; zeybek tek başına oynanır. Bireysel bir oyundur. Zeybek, Saybak sözcüğünün halk arasında incelerek değişmesinden ortaya çıkmış. Asıl anlamı “yiğit” ve “sözünde duran kişi” demektir. Kimileri onlar için eski bir halkın kalıntısı, kimileri de Selçukluların kurduğu örgüt, kimileri Osmanlı, kimileri de eşkıyaydı der. Zeybekliğin asıl kökeni 16. yüzyıl sonu ile 17. yüzyıl ortalarına tarihlenen Celali ayaklanmalarına dayanır. Gerçek anlamını da burada bulur. O çağlarda bozulmaya yüz tutan merkezi idare ve halka zulümden başka şey getirmeyen yerel valilerin köylülere yaptığı haksızlığa karşı çıkan, zenginden topladığını fakire dağıtan, gençleri evlendiren, köprüleri onaran gönlü tok eşkıya, Zeybek adını alır.

YARANLIK…
Hepimiz Tavas diye biliriz ama bir Tavaslıya sorarsanız adına Yarengüme der. Yaranlık, dostluk, yoldaşlık demektir. Bugünkü Tavas ismi de Tavas Beyliğinden gelir.
Öncesin Romalılar, ardından Bizanslılar, sonra sırasıyla İnançoğulları, Hamitoğulları Tavas Beyliği, Menteşeoğulları Beyliği son olarak da Osmanlılar hüküm sürer topraklarında. İnançoğulları Beyliği’ne bağlı bir uç beyi olan Tavas Bey Yarangüme’ye girdikten sonra bağımsızlığını ilan eder ve Tavas Beyliği’ni kurar. Daha sonra da Menteşeoğulları Beyliği’ne katılır. O gün bugündür adı Tavas’tır. Yarangüme adı da kulaktan kulağa, nesilden nesile aktarılır.

Şimdi sorabiliriz: Denizli’yi neden Tavaslılar yönetiyor?
Merkezde çok sayıda Tavaslı yaşamasından, lobiciliklerinden, çok zeki olmalarından ya da bunların hepsi birden. Ama asla tesadüf denilemez!