Denizli’de doğal gaza 110 milyon TL’lik yatırım

Denizli’nin doğal gaz ihalesini Kentgaz olarak kazandılar. STFA Yatırım Holding, 11 ilde ayrı ayrı isimlerle faaliyet gösteren dağıtım şirketlerini tek çatı altında toplama kararı aldı ve Kentgaz, bu yıl Enerya ismini aldı. Aydın’ı da içine alan bölgenin müdürlüğünü ise Mehmet Akif Tulukcu yapıyor.

Tulukcu ile Kentgaz ile başlayıp, Enerya ile devam eden süreci konuştuk. Tulukcu, 2006’dan 2013 sonuna gerçekleşen doğal gaz yatırımını, bu yıl ne kadar yatırım yapacaklarını, doğal gazın metreküp fiyatını, zam yapılıp yapılmayacağını, geçen yıl aralıkta doğal gaz borusunda meydana gelen patlamayı anlattı.

Doğal gaz beklentisindeki ilçelere mesaj da veren Tulukcu, Denizli’de enerji yatırımı planlarıyla ilgili de bilgi aktardı. Ayrıca Aydın’daki doğal gaz yatırımlarını anlattı.

NEDEN ENERYA?
Denizli’ye doğal gazı Kentgaz olarak getirdiniz, Enerya olarak devam ediyorsunuz. Sohbete bu isim değişikliğinden başlayıp devam edelim…

Türkiye’de 11 ilde doğal gaz dağıtım yapan bir grup şirketiyiz. Şirketimiz STFA kuruluşu. STFA, Sezai Türkeş – Fevzi Akkaya ortaklığı ile 76 yıl önce kurdukları ve enerji grubu olarak bugünlere taşıdıkları bir şirket. Enerya da bu şirketin Denizli’deki bir şubesi.

Enerya, 11 ilde yaklaşık 800 bin müşterisi olan bir şirket oldu. Sadece doğal gaz dağıtımı değil, enerjinin diğer alanlarıyla da ilgilenmeye başladık. Bu yıl parekende elektrik satış lisansı aldık. Bundan sonraki süreçte elektrik parekende satışına da başlayacağız.

Kentgaz’dan neden Enerya’ya dönüştü isim?

Şöyle… 11 ilde 11 ayrı dağıtım şirketimiz vardı. Enerji alanında 11 farklı markanın yönetimi güçlük oluşturmaya başladı. O nedenle bütün markaları tek isimle, tek markayla buluşturup, sadece doğal gaz değil, enerjiyi de içine alsın diye bir çalışma yapıldı. Anketler yapıldı, çalışanlarımıza “markadan ne beklersiniz?” diye soruldu. Onlar görüşlerini yazıp reklam şirketine iletti. Logolar ortaya çıktı. Başlangıçta bir yabancılık çekildi. Fakat 3-4 ay sonra alışıldı, sanki eski markalar yokmuş gibi bir durum oldu.

DENİZLİ YATIRIMDA 2. BÜYÜK BÖLGE
Şirket Denizli’de yatırıma ne zaman başladı?

Denizli’nin lisansı 2006 yılında başladı. İlk yatırım bölgemiz Konya oldu. Konya’dan sonra ikinci büyük bölgemiz Denizli. 2006’dan bu yana şehrin büyük çoğunluğu diyebileceğimiz kısmında doğal gaz dağıtımı tamamlandı.

Çok hızlı çalışmayla kentin önemli bir bölgesini doğal gaz ile buluşturdunuz. Altyapı yatırımına başladığınızda neler oldu, neler yaşandı?

Doğal gaz yatırımları 4646 sayılıDoğal Gaz Piyasası Kanunu ile başladı. 2003 yılında ilk ihaleler yapıldı. Takip eden yıllarda aralarında, Denizli’nin de olduğu birçok ilde doğal gaz yatırımlarına start verildi. Denizli’de altyapıya başladığımız ilk yıllar çok zor geçti. Neden? İşin yapım tekniği gereği birçok yeri kazdık. Bu söylenildiği kadar kolay değil. Çünkü şehirlerde uzun yıllardır bizim niteliğimizde hızlı ve her taraftan girilen çalışmalar olmamıştı.

Doğal gaz dünyanın tercih ettiği, özellikle konutlar için tercih edilen temiz bir enerji kaynağı olunca, ikinci, üçüncü yıllarda artık izin alarak girdiğimiz sokak ve mahallelerde bizi bekliyorlardı. Lütfen başlayın, nerdesiniz gibi sözler duyduk. Böyle olunca sonraki süreçte çok zorlanmadık. İlk bir yıl zorlanıyorsunuz, çünkü kimse sizi tanımıyor, ne yapacağınızı bilmiyor, organizasyonunuzu bilmiyor. İşe terüddütlerle başlıyorsunuz. Aslında riskli alan. Bütün organizasyonlarda aynı yöntemle, aynı problemsizlik durumuyla hareket edilmiyor. Bu iş büyük riskleri barındıran, ağır tehlikeli işler grubunda olan bir işi yapıyoruz. Sadece toprağı kaz, boruyu koy, sonra da kapat değil.

Biliyorsunuz 2002’ye kadar Türkiye’de doğal gaz İstanbul, Ankara, Bursa, Eskişehir ve Kocaeli’de vardı. İstanbul’da çalışan deneyimli isimler bizim şirketimizin bünyesinde toplandı. Bu nedenle işin tekniği, yönetimi, sevki gibi konularda hiçbir eksiklik hissedilmedi. Bu bizim en güçlü yönümüz. Enerji, doğal gaz varken kimse yokluğundan şikayet etmez. Örneğin enerji var, iklimleme cihazları çalışıyor, sorun yok. Ama enerji kesildiğinde kriz de başlar. Bunun için yönetim ve organizasyon çok önemli.

DENİZLİ’NİN ALTYAPI YATIRIMIYLA ÇAKIŞTI
Denizli’de üniversite bölgesinden başladınız, sekiz yıl geçti. Kaç mahalleye doğal gaz ulaştırdınız, giremediğiniz mahalle var mı?

Giremediğimiz yer çok az. Hatta şunu söyleyebiliriz. Denizli bölgesi, 11 bölge içinde en yüksek tamamlama oranına sahip olduğumuz il. Doğal gaz yatırımlarında öncelikli olarak belediyelerle çalışma çok önemli. Altyapı çok pahalı bir iş. Türkiye’de herkes söyler, bir belediye kazıyor, bir doğal gaz için kazılıyor, bir elektrik için kazılıyor diye. Aslında bizim planlamayla ilgili mesafe katetmemiz lazım. Çünkü altyapıyla ilgili kurum ve kuruluşlar bölünmüş durumda, her biri farklı tüzel kişilik. Doğal gaz bizde, elektrik AYDEM’de, su ve kanalizasyon belediyede, iletişim Telekom’da. Önemli olan bunları bir araya getirip beraber planlayabilmek. Denizli Belediyesi’nin altyapı yatırımı başlatması bu saydıklarımızı birlikte gerçekleştirmek için fırsat oldu. Biz, bu nedenle şehir merkezinden başladık, çünkü altyapıya merkezden başlanmıştı. Sonra kenara doğru yayıldı.

Bugün Başkarcı’da, Göveçlik’te, Kocabaş’ta doğal gaz var. Honaz’ın doğal gaz hatları yapılıyor, bu yıl başladık. Şehir merkezinde de 2-3 mahallenin dışında doğal gaz altyapısı tamamlandı. 2012-2013 döneminde büyük yatırımlar yapılarak tamamlandı bu süreç.

180 BİN ABONE
Denizli’de kaç aboneniz var?

Yıl sonunda 180 bin abonemiz olacak.

Denizli’de yaptığınız yatırım miktarı…

110 milyon lira civarında…

Burada yatırıma yap işlet devret modeliyle başladınız diye biliyorum…

Çok öyle değil. Bütün talipliler yarışa katılıyor, yani ihale açılıyor. Katılan teklif veriyor; ben şurayı yaparım, şu fiyata yaparım diye. İhale zaten 30 yıllığına yapılıyor. 30 yıl boyunca hem yatırım, hem işletmeyi yapıyor, hem de dağıtımı gerçekleştiriyorsunuz. Mevzuatın verdiği görev o. 30 yıl sonunda yeniden ihale süreci olacak veya biz tekrar devam edeceğiz.

İLÇEYE DOĞAL GAZ GÖTÜRMEDE ARANAN ŞART
Denizlililer doğal gazı sevmiş olmalı ki ilçelerden de talepler duyuluyor. Yakın zamanda gitmeyi planladığınız ilçe var mı?

İlçelerle ilgili durum şöyle… İhale sırasında bize bir lisans veriliyor. Orada kapsama alanı belli. “Senin alanın burası” denilerek, çerçeve çiziliyor. Ona göre yatırımlar yapıyoruz. Elimizdeki lisans, şu anda yatırım yaptığımız yerleri kapsıyor. Bu konuda Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın bir çalışması var. Hatta bunun bir kısmını yayınladılar. Dediler ki, nüfusu 10 binin üzerinde olan ilçelerde elektrik abonelerinin yüzde 60’ının talep etmesi halinde BOTAŞ gerekli iletim hattını ilçe girişine kadar yapacak.

Bu noktadan sonra durum bize geçiyor. Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (EPDK) diyor ki, örneğin Çivril, Çal, Sarayköy, Acıpayam, Buldan ilçelerine doğal gaz götürülecek, buraların dağıtım ihalesini yapacağız. Önceliği de bize, yani Enerya’ya tanıyor. “Siz devam etmek ister misiniz?” diye soruluyor. “İsteriz” dersek, aynı merkezde olduğu gibi, o ilçenin dağıtım faaliyetini yürüteceğiz. Eğer istemez isek EPDK, sadece o ilçe için bir ihale düzenliyor. Bu tabi çok tercih edilen bir durum değil. Şu anda geldiğimiz aşama o ilçelerden konum olarak avantajlı olan ilçeler var. Neye bağlı olarak? Ulusal iletim hattına bağlı olarak. Ona yakın olan ilçeler bitiş çizgisine daha yakın. Çivril yakın, Çal nispeten, Sarayköy, Buldan olabilir. Şehrin güneyindeki ilçeler Tavas, Acıpayam, Beyağaç, Çameli’de ise coğrafi zorluklar var. İletim hattının taşınması gerekiyor.

DOĞAL GAZA ZAM VAR MI?
Doğal gaz rahatlık, fakat her ay insanlar Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı’nın “zam yok” demesini bekliyor. Bir de “Tamam rahatlık ama kış aylarında fatura yüksek geliyor” gibi yakınmalar olur. Nedir durum?

Bakanlık aylık açıklama yapıyor. Aslında dünyada enerji piyasası saatlik dilimlerle ölçülüyor. Ülkemiz de buna yaklaşıyor. Doğal gazda da durum çok farklı değil. Bir tüketim zinciri var. BOTAŞ’ın iletim maliyetleri var. Arada bizim gibi dağıtım şirketleri var. Büyük artışlar öngörülmüyor, en azından önümüzdeki yakın vade için. Bu kış sonuna kadar da bir zam beklentisi yok.

Biliyorsunuz doğal gaz yerel bir kaynak değil. Yüzde 98 oranında dışarıdan aldığımız bir enerji kaynağı. Konutların tüketim payı her geçen gün artmakla beraber, şu anda ülkeye giren doğal gazın yüzde 12’si konutlara veriliyor. Kalan yüzde 88’lik bölüm organize sanayi bölgeleri, elektrik santralleri gibi yerlerde kullanılıyor. Buradan bakınca sanki konutlarda farklı bir düzenlemeye gidilebilir gibi görülüyor. Henüz böyle bir çalışma yok ama doğal gazın yaygınlaşmasıyla birlikte buraya gitmesini bekliyoruz biz.

DOĞAL GAZIN M3 FİYATI NEREDEN NEREYE GELDİ
Denizli’deki konutlarda yıllık ortalama ne kadar doğal gaz tüketiliyor?

Konut başı tüketim her yıl azalarak seyrediyor. 2006-2007’de bir konutta ortalama yıllık tüketim 1.100 metreküp dolayında. 2013-2014 dönemine baktığımızda azalma var. Bu yılın ortalaması 850 metreküp gibi görünüyor. Bu şundan kaynaklanıyor. Doğal gaz ile birlikte konutlarda yalıtım ön plana çıktı. Daha yalıtımlı binalar yapılıyor. Enerji tasarrufuna dönüştü bu.

Isınma göreceli bir kavram. Avrupa’da doğal gaz bizden yüksek. Yurt dışına çıktığımızda görüyoruz. Herkes 18 -19 derecede yaşamaya alışmış. Ülkemizde durum farklı. Bizim evden örnek vereyim, 21-22 derecenin altında serin deniliyor.

Dağıtım şirketi olarak enerji tasarrufunu önemsiyoruz. Hani çok tüketim olsun, bundan gelir elde edelim diye anlayış içinde değiliz. Çünkü kullandığımız kaynak kendi kaynağımız değil. O nedenle tasarruf konusunda bilgilendirme yapıyoruz.

Konutlarda bir metreküp doğal gaz fiyatı ne kadar?

KDV dahil 97 kuruş.2007-2008’lerde doğal gaz kullanımı başladığında fiyatı 57-58 kuruştu sanıyorum. Doğal gaza gelen zam diğer enerji kaynaklarına bakıldığında bir miktar daha aşağıda. Devlet bir miktar sübvanse ediyor.

9 ARALIK 2013’TEKİ BORU PATLAMASI
Tamam konforlu ama nadir de olsa yaşanan kazalar oluyor. Örneğin geçen yıl aralık ayında ana borunun patlaması gibi. Konfora alışanlar, böyle durumlarda başka alternatif olmayınca da sıkıntı yaşıyor. Bir daha yaşanmaması dileğiyle o patlama nasıl oldu?

Bütün enerji kaynaklarında olduğu gibi, doğal gazda da risk faktörleri vardır. Mesela bir yatırım döneminde yapacağınız alanın büyüklüğüne, coğrafi yapısına, trafik akışına, yaya trafiğine göre riskler öngörülür. Bu projeyi yaparken 10 iş kazası, 1 yaralamalı kaza, can kayıplı kaza öngörülür. Allah’a şükür bizim hiçbir bölgemizde can kaybı yaşanmadı. Ancak bu riskler bu iş kalemi gereği zaten vardır. Bu olmadığı zaman başarılı olursunuz.

9Aralık’ta olan da buna benzer bir durumdur. Şöyle: Bir orta basınç hattı hasar gördü. Fakat aynı risk ülke geneline arzı sağlayan iletim hatlarında da vardır. Kaza deyip geçmek tabi işin kolay tarafı. Burada alınacak önlemler vardır. Biz şirket olarak her dönemde bu verileri kurum-kuruluşlarla paylaşırız. 24 saat görev yapan ekibimiz var. Ancak 9 Aralık’taki gibi, bizim bilgimiz dışında kazı yapılan yerlerde bu tür kazalar olabiliyor. Bizim için bir saat bile enerjisiz kalınması istediğimiz durum değildir. Hatta kazayı bırakın borç nedeniyle bile enerji kesilmesini biz çok tercih etmeyiz, bizim için son noktadır o uygulama.

_________________________________________________

_________________________________________________

Biz o kazada grup şirketi olmanın avantajlarını sonuna kadar kullandık. Aslında çok büyük bir alanı etkileyen kazaydı. Yoğun çalışmayla 2,5-3 günde abonelerimize enerji akışı sağlandı. Tabi Denizli’de ilk defa olduğu için, bir de kar yağışı denk geldiği için sıkıntı yaşandı. Aslında kriz mekanizmasının doğası budur, hepsi üst üste gelir. Ekiplerimizle zamanında müdahale edildi, devreye alınması ve çevre emniyeti aşamalarında hiçbir asaklık, kaza yaşanmadı. 120 kişilik ekip çalışarak sıkıntıyı giderdi.

Şunu da söyleyelim. Refaket edilmeden yapılan kazıların tümünde bu risk vardır. Bizi zaman zaman müşterilerimiz arıyor. Yapılan ihbarı değerlendiriyor, gidip bakıyoruz. “Şurada bir kazı var, başında da kimse görünmüyor” denildiğinde gider kontrol ederiz.

DOĞAL GAZ KULLANIMINDA RİSK NEDİR?
Bunun dışında zaman zaman haberler okuruz “gaz sıkışmasından patlama oldu” diye. Binalarda bunun riski nedir?

Biz bunu hep söyleriz, eskiden kullandığımız mutfak tüplerinden çok daha düşüktür doğal gaz patlama riski. Neye göre düşüktür? Yaptırdığımız doğal gaz iç tesisatlarının malzemesi, şartnamesi birçok ülkeye göre ileri standartlardadır. Her altı ayda bir şebekemizi sessiz sedasız kontrol ederiz. Bazen trafikte rastlarsınız, doğal gaz kaçak arama cihazları diye. O araçlarda gaz algılayan lazerli cihazlar var. Araç şebekenin üzerinden ilerliyor.

Risk şudur: Bize başvurmadan tesisatta tadilat yapılırsa, bize bildirmeden cihaz değişikliği yaparsa, özetle bizim kontrolümüzden geçmeyen bir değişiklik yapılırsa riski artırır. Onun dışında biz zaten doğal gazı şehir girişlerinde kokulandırıyoruz. 187 doğal gaz acil hatlarımız var. Tüm bu tedbirler atlandığında kazalar beklenir.

Metropol illerde bu tür patlama haberlerini duyuyoruz. Kazaları önlemek için daha bilinçli kullanmak, kontrolleri yaptırmak, senede bir defa cihaz bakımı yaptırmak, şüpheli bir durumda doğal gaz acil yardım hattını aramak riski azaltır.

30 YIL SONRASINA GÖRE PLANLAMA
Denizli’de planladığınız yatırım aşamasının sonuna geldiniz sanıyorum. Önümüzdeki dönemde ne kadar daha yatırım yapmayı planlıyorsunuz?

Bu yıl bütçemiz 15 milyon lira. Bunun da büyük kısmına kullandık. Doğal gaz yatırımları şehirle beraber yaşar. 2006-2008 dönemlerinde bugün popüler olan bazı bölgelerde neredeyse konut yoktu. Şunu söylemek istiyorum. Şehir büyüdükçe enerji hatları da büyür. Biz zaten planlarımızı 30 yıllık gelişime göre hazırlıyoruz.

SIRADA GÜNEŞ ENERJİSİ YATIRIMI VAR
Şirketin ismiyle uygun olarak Enerya’nın enerji sektöründe planlanmış yatırımı var mı?

Var… Güneş enerjisi yatırımları planlanıyor. Bununla ilgili hem yatırımcı, hem de yüklenici tarafındayız. Denizli’de yatırım planlayan firmalara çözüm sunan noktadayız. Sadece doğal gaz dağıtıcısı değil, enerjinin tamamında ticaret daha rantabl.

Denizli’de daha çok güneş enerjisiyle ilgileniyoruz. Hatta bir istasyonumuz var Kocabaş’ta, oranın enerjisini güneşten elde edeceğiz. İl deneme çalışmamız orada olacak. Sonraki dönemlerde elemizde Denizli’nin güneş haritasına göre değerlendirmede bulunacağız.

AYDIN’DAKİ DOĞAL GAZ YATIRIMLARI
Aydın da Denizli bölgeye bağlı. Bu ildekiyatırım ve doğal gaz kullanımında durum nedir?

Aydın’daki lisansımız Nazilli, Aydın, Söke, Kuşadası, Umurlu ve Yenipazar’ı kapsıyor. Nazilli, Aydın-merkez, Söke ve Kuşadası’nda küçükte olsa dağıtım arzı başladı. Aydın, Denizli’ye göre yeni gelişmekte olan bir bölge. Denizli’ye göre dar bir bölge. Sıcak iklimdeki illerde klimayla ısınma tercih edilmiş ama klimayla konforlu bir ısınma yok. Bu ne zaman fark ediliyor? Doğal gaz ile ısınmaya başlanıldığında.

Orada ne kadarlık bir yatırım yaptınız?

Bu yıl 10 milyon liralık yatırım yaptık. Toplamda da 30 milyon lira civarında.