BELEDİYE BAŞKANI, ATATÜRK ANITI’NA NEDEN MUHALEFET ETTİ ?

1930’lu yıllar, Anadolu kentlerinde Atatürk heykellerinin, Cumhuriyet anıtlarının hızla yaygınlaştığı yıllardır. Denizli İl Genel Meclisi de, kentin Cumhuriyet Meydanı’na (şimdiki, Merkez Bankası’nın yanında bulunan Cumhuriyet Parkı’nda Hükümet Konağı vardı ve Konağın önü Cumhuriyet Meydanı idi) Atatürk Heykeli konulmasına karar verir ve bir heykel yarışması açar.

Yarışma ilanında, Atatürk Heykeli’nin nasıl olacağının açıklanması unutulur. Ek bir ilanla, hem yarışmaya teklif verme süresi uzatılır, hem de istenen Atatürk Heykeli’nin nasıl olacağı anlatılır.

Atatürk Heykeli yapımı şartnamesine, ‘askeri kıyafette kaputlu ve son askeri kıyafet kararnamesine uygun olmalıdır’ cümlesi eklenir.

Ancak, yarışmadan olumlu bir sonuç alınamaz ve heykel yaptırılamaz.

27 Mayıs 1960 sonrası, tüm yurtta yeniden, Atatürk Heykeli yaptırma seferberliği başlar. Atatürk Heykeli olmayan illerde ‘Milli Abideler ve Atatürk Anıtları Yaptırma Derneği’ kurulur. Denizli’de kurulan derneğin başkanı, Denizli’nin ilk diplomalı mimarı Feridun Alpat’dır.  Feridun bey konuyu, 1964 yılı sonunda İstanbul’da yapılan Mühendis Mimar Odaları Birliği toplantısının gündemine aldırır.

Konunun uzmanlarından bir jüri oluşturulur ve 1935 yılındakine benzer bir şekilde, Atatürk Anıtı yarışması açılır. Jüri’de uzmanların yanında Denizli Valisi Nezih Okuş, Denizli Belediye Başkanı Mehmet Candoğan ile dernek başkanı Feridun Alpat da yer alır. Anıt, yeni Vilayet Konağı’nın önündeki meydana konulacaktır.

Proje yarışmasına katılan 30 eser arasından dekoratör Reşit Sevinçsoy’un eseri birinci seçilir.

Ancak inşaat başladıktan sonra Belediye Başkanı Mehmet Candoğan’ın Anıt’ın yerini ve şeklini beğenmediği, bu düşüncesini  jüri toplantısında da açıkladığı, kulaktan kulağa, yayılır.

Belediye Meclisi toplantılarında konu tartışılır. Sonuçta Vali’nin de etkisiyle, Belediye Başkanı’nın muhalefetine rağmen, Anıt inşaatına devam edilmesi kararı alınır.

Belediye Başkanı, Atatürk Anıtı’nın yerine ve şekline halkın fikri alınmadan karar verildiğinden şikayet etmektedir. Candoğan’a göre, yapılacak heykel halkın olacaksa, şekline şemaline karar verilirken, halkın da fikri alınmalıdır. Başkan, sivil kıyafet yerine, Atatürk’ün askeri üniformayla at üstünde gösterildiği bir heykelin daha uygun olacağı görüşündedir.

Bir yanda tartışmalar devam ederken, öte yanda anıt inşaatı yükselmektedir. Heykel ve rölyef kısımları heykeltraş Hüseyin Anka ve İsmail Gökçe tarafından hazırlanan, tunç kısmı Nazilli’de Muhsin Özlü atölyesinde dökülen Anıt’ın 6 metre uzunluğundaki konsol (çıkma) kısmının hesapları İstanbul Teknik Üniversitesi öğretim üyeleri tarafından yapılır.

Atatürk ve devrimlerini sivil bir anlayışla ele alan Anıt, 1968 yılı Cumhuriyet Bayramı törenlerine yetiştirilir. 28 Ekim günü, şiddetli yağan yağmura rağmen, görkemli bir törenle Anıt’ın açılışı yapılır. Anıt Yaptırma Derneği Başkanı Feridun Alpat’ın tören sırasında yaptığı konuşma, Türkiye Radyoları tarafından canlı olarak yayınlanır.

Denizli halkı, ertesi gün, yıllarca kent için bir eksiklik olarak belirtilen Atatürk Anıtı önünde, büyük bir coşkuyla, Cumhuriyet Bayramı kutlamalarına katılır.