Düzensiz beslenme, başarıyı etkiliyor

Sabah kahvaltı öğünü muhakkak olmalıdı diyen Diyetisyen Helvacıoğlu, “Kahvaltı yapmayan çocuk derslerine odaklanamayacak ve gelişimini doğru devam ettiremeyecektir. Kahvaltıda bir parça peynir, 5-8 adet kadar zeytin, 2 adet ceviz, haftada 3-4 gün haşlanmış yumurta, yeşil sebzeler içeren söğüş salata ve 2-3 dilim beyaz ekmek, süt, taze meyve suyu veya bitkisel çay tercih edilmelidir” dedi

Çocuklar yeterli ve dengeli beslenemediği zaman büyüme ve gelişmeleri olumsuz etkilenmekte, boy kısalığı görülmekte ve vücut ağırlıkları normal sınırlarda olmamaktadır diyerek açıklamasına devam eden Helvacıoğlu, düzenli kalvaltı etmeyen çocuklarda hastalıklara karşı direncin azaldığını, sık hasta olduklarını ve hastalıklarının ağır seyrettiğini de sözlerine ekleyerek, bu çocuklarda derslerde yorgunluk, dikkat azalması, halsizlik, baş ağrısı, baş dönmesi, üşüme gibi okul performansını ve başarısını olumsuz etkileyen durumların gözlendiğini kaydetti.

Pamukkale Üniversitesi Baidiyetisyeni Selami Helvacıoğlu, çocukların dengeli beslenmesi konusundaki dikkat edilmesi gerekenleri şöyle sıraladı;

Yetersiz ve dengesiz beslenmeye neden olan yanlış beslenme alışkanlıkları çocukların zayıflık, şişmanlık, anemi, vitamin yetersizlikleri, iyot yetersizliği ve diş çürükleri gibi başlıca beslenme sorunları ile karşılaşmasına neden olmaktadır. Ancak birçok araştırmacı, çocuğun bu dönemde edineceği sağlıklı beslenme alışkanlıkları ile beslenme yetersizliği hastalıkları ve ileri yaşlarda görülebilecek şeker hastalığı (diyabet), kalp hastalıkları, hipertansiyon, şişmanlık (obezite) gibi kronik hastalıkların önüne geçilebileceğini bildirmektedir.

Çocukların beslenme alışkanlıklarında önemli etkiye sahip olan reklamlar tüketim davranışlarında belirgin bir değişim yaşanmasına neden olmakta, dolayısıyla çocukların besin tercihlerini ve beslenme alışkanlıklarını etkilemektedir. İlköğretim çağındaki çocukların %85’i yiyecek ve içeceklerle ilgili reklamları izlemekte ve %77’si reklamı yapılan besinleri sağlıksız bulmalarına rağmen satın almaya devam etmektedir.

Son yirmi yılda, ana öğünler yerine öğün arası atıştırmanın artması şeklinde bir değişim olduğu görülmektedir.  Öğün arası tüketilen besinler ve çocukların diş sağlığı ile ilgili çalışmalarda, diş çürüklerine neden olan mikroorganizmalar için substrat olan şekerin, hemen hemen tüm atıştırmalık besinlerde bulunduğuna dikkat çekilmiştir.

Çocukların sağlıklı besinlere okul ortamında kolay ulaşması için okulların yönetim kadroları ve aile birlikleri tarafından okullardaki yiyecek içecek otomatlarında, kantinlerde ve okul çevresindeki kafeterya ya da büfelerde sağlıklı besinlerin satışa sunulması istenmelidir.Fast food tipi beslenme biçiminin günlük alınan yağ miktarına katkısı yüksektir çünkü günlük alınan enerjinin %40–50’sinin yağlardan gelmesine neden olmaktadır ve en çok tüketilen fast food tarzı yiyecek patates kızartmasıdır.  Fast food ve abur – cubur yiyeceklerle beslenme alışkanlığı kazanmış çocukların büyük çoğunluğunun sebze–meyve tüketiminin çok düşük, et tüketiminin seyrek olduğu ve önemli bir kısmının hiç kırmızı et yemediği belirlenmiştir. Böylece çocuklar, büyüme–gelişme için elzem olan mikro ve makro besin öğelerinden yetersiz beslenmektedirler. Okul çocukları arasında yapılan besin tüketim çalışmalarında sebze ve meyve tüketimlerinin yetersiz olduğu bulunmuştur.

Çocuklar için yeterli ve dengeli beslenmeye destek olan ara öğünlerde özellikle meyveler ve çiğ tüketilebilecek sebzeler ile süt, peynir ve yoğurt gibi süt ürünlerinin çocuklara sunulması ve çocuklar tarafından tüketiminin sağlanması önemlidir.

Okul çağı çocuklarında görülen iştahsızlık sorunu ise çocuğun ailesinde sağlıklı ve düzenli beslenme alışkanlığı olmamasından kaynaklanmaktadır. Annelerin aşırı titiz ve kontrol edici davranışlarının da çocuklarda iştahsızlık yarattığı bildirilmektedir. Bu nedenle annenin beslenme konusunda bilgisinin artması ve çocuğuna uygun besinleri seçmeyi öğrenmesi gerekmektedir.

Çocukların yeterli ve dengeli beslenmesini sağlamak amacıyla günlük olarak tüketilmesi gereken “dört besin grubu” temel alınmalıdır. Bu besin grupları; süt grubu, et–yumurta–kuru baklagil grubu, sebze–meyve grubu, ekmek ve tahıl grubudur. Okul çağı çocuklarının bu dört besin grubundan da yaş, kilo ve fiziksel aktiviteleri doğrultusunda yeterli miktarlarda tüketimi sağlanmalıdır.

Sağlıklı beslenmenin okul çağı çocuklarda sağlanabilmesi için aşağıdaki adımların atılması bizlere çok yardımcı olacaktır.

YEMEKHANE

Yemekhanede her öğün salata verilmesinin sağlanması.

Yemekhanede haftada 3 gün meyve verilmesinin sağlanması.

Yemekhanede haftada 1 gün tatlı verilmesinin sağlanması.

Yemekhanede tam buğday ekmeği verilmesinin sağlanması.

Yemekhanede haftada 2 gün kuru meyve verilmesinin sağlanması.

Yemekhane menülerine müdahil olunarak en az  haftada 2 kez kuru bakla, haftada 2 kez sebze yemeği, haftada 1 kez ızgara et yemeği ve haftada 1 kez balık tüketiminin sağlanması.

AİLE

Evde öğünlere uyulmasının sağlanması.

Kahvaltı öğünün her gün yapılmasının sağlanması.

Öğün aralarında meyve tüketiminin sağlanması.

Gece yatarken süt tüketimin sağlanması.

Hafta sonları ve akşam öğünlerinde yemeklerde bol yeşillikli salata tüketimin sağlanması.

Kahvaltılarda süt-yumurta-peynir ve kuru meyve tüketimin sağlanması.

KANTİN

Kantinde cips, çikolata ve benzeri abur cubur satışının engellenmesi.

Kantinde kutu süt-ayran- yoğurt satışının sağlanması.

Kantinde taze sıkılmış meyve suyu-meyve satışının sağlanması.

Kantinde hazır meyve suyu-kola-meyveli soda satışının yasaklanması.

Kantinde tostların sebzeli-az yağlı ve az yağlı beyaz peynirle yapılmasının sağlanması.