İşyeri denetiminden kim ne kadar sorumlu?

Selçuk ile Sarayköy caddelerini birbirine bağlayan 357 Sokak’ta 11 Temmuz Cuma günü Didem Fazlı’nın işlettiği pastanede meydana gelen ve 1 kişinin öldüğü, 35 kişinin de yaralandığı patlamayı bir gün sonra Sarayköy Caddesi’nde fırında çıkan yangın takip etti. Yangının kısa sürede söndürülmesi, çevresi işyerleriyle çevrili bölgede yaşanabilecek bir faciayı önledi.

Birbirine yakın bölgede ard arda meydana gelen patlama ve yangın, bir anda gözleri şehir içindeki gıda üretimi yapılan ve satılan yerlere çevirdi. Hemen akla gelen de alınan önlemler ve denetimler oldu. Tüpgaz patlaması ve yangınla ilgili olduğundan, bu konuyu Denizli Büyükşehir Belediyesi İtfaiye Daire Başkanı İlyas Tuncer’e sorduk.

40 BİN İŞYERİ VAR

Tuncer, işyerlerinde yangına karşı alınmış önlemlerin itfaiye ve zabıtadan oluşan ekiplerle periyodik olarak kontrol edildiğini belirtti. Ancak, Denizli’de 40 bin dolayında işyeri bulunduğuna dikkati çekti. Bu da “denetim yapılan bir işyerine periyodik kontrol için yıllarca uğranılmıyor mu?” sorusunu gündeme getirdi.

Bir başka konu ise LPG’lerdi. Tuncer’inişyeri veya topluma açık binaların bodrum katlarında bulundurulmasının yasak olduğunu vurgulamasına karşın, bu yasağa uyulup uyulmadığıyla ilgili denetimlerin yeterince yapılıp yapılmadığı yanıt bekleyen sorulardan birisi olarak ortada duruyor.

İŞYERİ RUHSATI İÇİN ARANAN ŞARTLAR
İşyeri açma ruhsatı almak için yerine getirilmesi gerekenlere de değinen Tuncer, “Umuma açık istirahat ve eğlence yerleri; patlayıcı, parlayıcı ve yanıcı maddelerin üretildiği, satıldığı ve depolandığı işyerleri; otuz kişiden fazla çalışanın bulunduğu her türlü işyerleri, ana giriş kapıları dışında cadde ve sokağa doğrudan bağlantısı olmayan ve birden fazla işyerinin bir arada bulunduğu işhanı, çarşı ve benzeri yerlerde yangına karşı gerekli önlemlerinin alındığını gösteren itfaiye raporunun alınması, diğer işyerlerinde ise yangına karşı gerekli tedbirlerin alınmış olması” gerektiğinin altını çizdi.

“Bunlara uyulmadığında nasıl bir yaptırım uygulanıyor?” sorusuna Tuncer, “Bizim herhangi bir ceza yazma yetkimiz olmadığı için, işyerinin bağlı olduğu kurumların yaptırımı olmaktadır. Ruhsat iptali veya cezayı müeyyide gibi” yanıtını verdi.

DENETİMLE GÖREVLİ OLANLAR
Tuncer, “Binaların Yangından Korunması Hakkındaki Yönetmelik” hükümlerine uyulup uyulmadığının denetlenmesiyle ilgili de şu bilgileri verdi:

“Özel yapı, bina, tesis ve işletmeler, mahalli itfaiye teşkilatı ile bunların bağlı veya ilgili
olduğu bakanlık ve kamu kurum ve kuruluşlarının müfettişi, kontrolör veya denetim
elemanları tarafından denetlenir. Bina sahibi, yöneticisi ve sorumluları denetim elemanlarınca
binaların arzu edilen bütün bölümlerini ve teçhizatını göstermek, istenilen bilgi ve belgeleri
vermek zorundadır. Denetim sonunda eksik bulunan ve giderilmesi istenilen aksaklıklar ile
talep edilen önlemlerin öngörülen uygun süre içerisinde ilgililerce yerine getirilmesi
mecburidir.”

LPG TÜPLERİNİN KULLANILMASI
Denizli Büyükşehir Belediyesi İtfaiye Daire Başkanı İlyas Tuncer, yönetmeliğe göre, evlerde 2’den fazla LPG tüpü bulundurulamayacağını, tüplerin konulduğu yerin doğrudan güneş ışınlarına maruz kalmaması, radyatör, soba veya benzeri ısıtıcıların yakınına konulmaması gerektiğini, LPG kullanılan sanayi tipi büyük mutfaklarda gaz kaçağını tespit eden ve sesli olarakuyaran cihazının bulundurulmasının zorunlu olduğunu, işyeri veya topluma açık her türlü binada zemin seviyesinin altında kalan tam bodrumkatlarında LPG tüpü bulundurulamayacağını kaydetti.

İŞ GÜVENLİĞİNDE SORUMLULUK İŞVERENİN
Denizli Çınar Ortak Sağlık Güvenlik Birimi Genel Koordinatörü ve A sınıfı İSG uzmanı S.Özgür Ertekin de, “İşyeri denetimlerinde yangın örneğinden yola çıkarsak; eksikler, yapılması gerekip yapılmayanlar nelerdir?” sorumuza şu yanıtı verdi:
“Türkiye ölümcül iş kazalarında dünyada ve Avrupa’da hiçte parlak olmayan bir yerde. Bu konuda ülkemizde acilen bir zihniyet değişikliğine ihtiyaç var. Ancak sorumluluğu tek başına çalışanların almalarını bekleyemeyiz. Dünyanın her yerinde iş güvenliği konusunda ilk başta işverenin sorumlulukları tanımlanır. Yönetmeliğe göre, işveren; çalışma ortamının ve çalışanların sağlık ve güvenliğini sağlama, sürdürme ve geliştirme amacı ile iş sağlığı ve güvenliği yönünden risk değerlendirmesi yapmak veya yaptırmak zorunda tutulmuştur.Risk değerlendirmesi ile işletmelerin iş kazası ve meslek hastalığına sebebiyet verecek tehlikelerin önceden belirlenerek gerekli önlemlerin alınmasını sağladığı için büyük bir önemi vardır. Risk değerlendirmesi sadece yapılması zorunlu bir gereklilik olarak görülmemeli, işletmenin geleceği yönünden önemi üzerinde de durulmalıdır.
İş kazası ve meslek hastalıklarının önlenmesine yönelik yapılacak bu çalışmaların sonucunda alınacak önlemlerle; işletmenin sağlık giderleri azalacak, tazminat giderleri azalacak, güvenli çalışma ortamında verimlilik artacak, üretimde kalite yükselecek, işletme güven ve prestij kazanacak, pazar payı yükselecek, ekonomik yönden güçlü hale gelecek.”

DENETİMLER TAM YAPILIYOR MU?
“Denetimlerin yönetmelik hükümlerine göre tam yapılıp yapılmadığı” ile ilgili soruyu da yanıtlayan Ertekin, 6331sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile koruyucu-önleyici yaklaşımın benimsendiğini, işyerlerinde iş kazalarının önlenmesinde devletin rolünün“düzenleme yapma ve denetleme” ile sınırlandırılarak önlem alma görevinin öncelikle işverenin sorumluluğu verildiğini söyledi
İşyeri denetimi konusuna tek yönlü yaklaşmanın hatalı olacağını kaydeden Ertekin, “Yaklaşık 1.000 müfettişle 1 milyon 400 bin dolayındaki işyerinin ne kadarını, ne kadar süre denetlemek mümkün olabilir? Devletin kadro imkanları ve iş müfettişlerinin eğitim ve deneyim kazanma süreleri dikkate alındığında, soruna sayısal olarak bir çözüm bulmanın kolay olmadığı görülmektedir” ifadesini kullandı.

GÖSTERMELİK ÖNLEMLER
6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile diğer mevzuat hükümlerine göre, işverenlere önemli mükellefiyetler ve bu mükellefiyetlere uyulmaması halinde para cezaları getirildiğini belirten Ertekin, uygulanacak bazı müeyyideleri şöyle açıkladı:
•Mesleki risklerin önlenmemesi: 2000 TL.
•Eğitim ve bilgi verilmesi dahil her türlü tedbirin alınmaması: 2000 TL.
•Organizasyonun yapılmaması: 2000 TL.
•Gerekli araç ve gereçlerin sağlanmaması: 2000 TL.
•Sağlık ve güvenlik tedbirlerinin değişen şartlara uygun hale getirilmemesi: 2000 TL.
•Mevcut durumun iyileştirilmesi için çalışmalar yapılmaması: 2000 TL.
•Işyerinde alınan iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerine uyulup uyulmadığını izlememek: 2000 TL.
•Işyerinde alınan iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerine uyulup uyulmadığını denetlememek: 2000 TL.
•Uygunsuzlukların giderilmesini sağlamamak: 2000 TL.
•Iş güvenliği uzmanı bulundurmamak: 5000 TL. Bulundurmadığı her ay için ceza aynı miktar ceza tekrarlanır.
•Işyeri hekimi bulundurmamak: 5000 TL. Bulundurmadığı her ay için ceza aynı miktar ceza tekrarlanır.
•Sağlık personeli bulundurmamak: 5000 TL. Bulundurmadığı her ay için ceza aynı miktar ceza tekrarlanır.
•Risk değerlendirmesi, kontrol, ölçüm ve araştırma yaptırmamak: 3000 TL. Aykırılığın devam ettiği her ay için 4500 TL ceza uygulanır.
•Acil Durum Planları hazırlamamak: 1000 TL. Aykırılığın devam ettiği her ay için aynı miktar ceza tekrarlanır.
•Yangınla Mücadele için gerekli çalışmalar yapmamak: 1000 TL. Aykırılığın devam ettiği her ay için aynı miktar ceza tekrarlanır.
•İlkyardım ile ilgili organizasyonu yapmamak: 1000 TL. Aykırılığın devam ettiği her ay için aynı miktar ceza tekrarlanır.
•Ciddi, yakın ve önlenemeyen tehlikenin meydana gelmesi durumunda neler yapılabileceği konusunda önceden gerekli düzenlemenin yapılmaması: 1000 TL. Aykırılığın devam ettiği her ay için aynı miktar ceza tekrarlanır.
•Gerekli talimatların hazırlanmaması ve çalışanların eğitilmemesi: 1000 TL. Aykırılığın devam ettiği her ay için aynı miktar ceza tekrarlanır.

BU SORULAR YANIT BEKLİYOR
Denizli Büyükşehir Belediyesi İtfaiye Daire Başkanı İlyas Tuncer ve Denizli Çınar Ortak Sağlık Güvenlik Birimi Genel Koordinatörü S.Özgür Ertekin’in, yasave yönetmeliklerle ilgili açıklamalarının ardından şu sorular yanıt bekliyor:
1-Denizli’de kaç işyeri var, kaç yılda bir denetleniyor?
2-Periyodik denetimde her şey tamam, ya sonrası?
3-LPG’lerin işyeri veya topluma açık binaların bodrum katlarındabulundurulması yasak. Peki bunun takipçisi hangi kurum?
4-Büyük mutfaklara gaz kaçağı olduğunda uyarı veren cihazkonulması zorunlu. Buna uyuluyor mu?
5-Denetimlerde tesisatlar kontrol ediliyor mu?
6-LPG kaçağı olduğunda vatandaş nereyi arayacak?