HİÇ BEYAZ KAN VERDİNİZ Mİ?
8 Ocak 2019 Salı
Bugüne kadar; hayatınızda hiç beyaz kan bağışında bulundunuz mu? Yani trombosit aferezi donörü oldunuz mu? Trombosit aferezi ne demek diye sorduğunuzu duyar gibiyim.
Trombosit Aferezi; kan bağışçısından hususi bir cihazla alınan kanın; bu özel cihaz içinde bileşenlerine ayrılması ve bunların içinden trombosit bileşeninin alınması işleminden sonra kanın kalan kısmın bağışçıya geri verilmesidir.
Peki; trombosit nedir? Trombosit; kanın pıhtılaşmasını sağlayıp, kanamayı durduran kan hücreleridir. Trombosit kemik iliğinde üretilir. Kemik iliği sadece beyaz kan hücrelerini değil; aynı zamanda kırmızı kan hücrelerini de üretirler.
Kan pulcukları da denilen trombositlerin pıhtılaştırma görevi kan damarları hasar aldığı zaman başlar. Trombositler sadece kanamayı durdurmak ve önlemek için değil; ameliyatlarda ve bazı hastalıkların tedavisinde de kullanılır.
Bu hastalıklar arasında en önemli sırayı lösemi hastaları ve kemoterapi tedavisi gören hastalar almaktadır. Bilindiği üzere; lösemili hastalarda trombosit sayısı azalmakta ve kanama sorunları ortaya çıkmaktadır.
Yüksek dozda kemoterapi alanlar üç günde bir 8 ünite kadar trombosite gereksinim duyabilirken; lösemi hastaları bir haftada 10 ila 12 ünite arasında trombosite ihtiyaç duyabilmektedir.
Kemik iliği nakli olan hastalara ise 120 ünite aferez trombosit süspansiyonu verilmesi gerekebilmektedir.
Saymaya çalıştığımız bu sebeplerle beyaz kana olan ihtiyaç çok fazla olduğu halde; beyaz kan bağışları kırmızı kan bağışlarına göre çok az sayıdadır.
Nitekim 2018 yılındaki beyaz kan bağışı 2873 ünitedir.
Oysa Denizli’de 2018 yılında 46.000 ünitenin; bölgemizde ise 100.000’in üzerinde kırmızı kan bağışı alınmıştır.
Beyaz kan; Kırmızı kan(tam kan) bağışını müteakip; asgari 4 hafta geçtikten sonra ve iki bağış arasında en az 48 saat geçmesi koşuluyla haftada 2 defa; bir yılda da 24 defa verilebilmektedir.
Bir başka kıyaslama yapacak olursak; erkekler 3 ayda bir olmak üzere yılda 4 defa kırmızı (tam) kan; kadınlar da 4 ayda bir olmak üzere senede 3 defa kırmızı (tam) kan verebildiği halde; beyaz kan bağışı ( trombosit aferezi ) yılda 24 kez tekrarlanabilmektedir.
Böylelikle 10 bağışta bronz, 25 bağışta gümüş, 35 bağışta altın madalya, 45 bağışta da plaket almaya hak kazanan bağışçılarımız darphanede basılan ve manevi değeri olduğu kadar maddi değeri de yüksek olan madalyalarını çok kısa bir zamanda alıp, şerefle taşıyabilmektedirler.
Dolayısıyla 18-65 yaş aralığında olup, 50 kilonun üzerinde ağırlığı olan ve kan bağışına mani herhangi bir rahatsızlığı olmayan, son beş gün içinde aspirin ve benzeri bir ilaç kullanmayan, damar yapısı uygun insanlar beyaz kan bağışında bulunabilirler.
Kırmızı (tam) kan bağışı ile beyaz kan( trombosit aferezi ) arasındaki bir başka fark ise; bağış işleminin 30 ila 45 dakika daha uzun sürmesi; bir saate yaklaşabilmesidir.
Konunun önemi ve kurtarılacak canların yanında; koskoca bir yıl içinde harcanacak (toplam) 24 saatin; yani yılda sadece bir günün ne önemi var ki?