BHUTAN DİYE BİR DİYAR
5 Nisan 2018 Perşembe
Yıl 1980. Iowa Eyalet Teknik Üniversitesi’nde yüksek lisans eğitimindeyim. Dersleri bitirdim ve tezim üzerinde çalışmaktayım. Üniversitemizin muhteşem kültür tesisleri ve olanakları var. Bunlardan biri de üniversite opera binası. Yanlış duymadınız. Benzeri halen ülkemizin tamamında bile bulunmayan cinsten harika bir yapı.
Fotoğraflarına bir bakınız:
Türk arkadaşlarım, önümüzdeki Cumartesi günü operada Bhutan Halk Dansları gösterisi var, birlikte gidelim mi dediler. Bana ilginç geldi ve onayladım. Bhutan hakkında az buçuk bilgim vardı ama halk danslarını hiç izlememiştim.
O günü ve akşamını iple çektim. İki Amerikalı arkadaş da bize katıldı ve altı kişilik bir grup olarak gittik. Sahneye, zengin renklerde halk giysileri giyinmiş bir düzine kadar Bhutanlı dansçı çıktı. Nefis bir dekor önünde bir buçuk saat kadar halk danslarını sergilediler.
Danslar sırasında dansçılar arasında bir dizi diyalog da yer alıyordu. Konuşmalar bana tanıdık gelmeye başladı! Himalayalar’ın güneyinde olan bu ülkenin dili nasıl olur da bana ve diğer üç Türk arkadaşa anlaşılır gelirdi? Evet, sözlerin en az yarısını anlayabiliyorduk. Türkçeyi andırır bir dil konuşuyorlardı. Türki bir dilleri olduğunu tahmin bile edemezdim. Çünkü Nepal’in doğusunda ve Bangaldeş’in kuzeyinde yer alan bu küçük dağ ülkesini Orta Asya’dan yüksek Himalaya dağ silsilesi ayırıyordu.
Gelin bu ülkeyi biraz tanıyalım. Bhutan’da yaklaşık 700.000 kişi yaşıyor. Ülke gayet genç. Nüfusun %54’ü 25 yaş ve altı. Yüzölçümü 38,394 km2. Başkenti Thimphu. Dilleri Dhzonka. 21. yüzyılda hala trafik ışığı, madeni parası olmayan, soyadı kullanılmayan ve sigara içmenin yasak olduğu bir ülke var mı? Var ve işte o Bhutan! (gençdoku.com)
Bhutan “brüt milli gelir” yerine; iyi yönetim, sosyo-ekonomik gelişme, kültür ve çevrenin korunmasını değerlendiren “brüt milli mutluluk” katsayısını dikkate alıyor. Buna rağmen dünyada gelişme hızı yıllık %22 ile en yüksek ülkelerden biri. Ülkede poligami ve din özgürlüğü var. Ancak %75 ‘i Budist,% 22’si Hindu olan Bhutan’da proselitizm yani başka dine çevirme propagandası yasak (gezekalın.com).
2005 yılına kadar krallıkla idare edilen ülkede bu tarihte yeni anayasa yapılarak parlamento oluşturuluyor. Ancak ilk seçimlerde halk “biz kraliyetten memnunuz” diye oy kullanıyor. Bunun üzerine kral “benden sonra gelenden memnun olmayabilirsiniz” diyerek ikinci bir seçimle parlamentoyu oluşturuyor. Ve aynı kral 2008 yılında krallığı 28 yaşındaki en büyük oğluna devrediyor. Yani iktidara yapışmayan biri (gezekalın.com).
Bu harika ülkeyi biraz tanıdık sanırım. O geceye geri dönüyorum. Bhutan Halk Dansları gösterisi, ayakta alkışlamalar eşliğinde sona erdi. Arkadaşlarıma, “hadi dansçıların soyunma odalarına gidelim” dedim. Bu tanışma isteğimi paylaştılar ve fuayede yarım saat kadar oyalanıp birlikte soyunma odalarına gittik. Ülkede İngilizce öğrenimine hep önem verildiği için, hepsi de İngilizce biliyordu. Önce İngilizce konuştuk ve “dilinizi yarı yarıya anladık” dedik. Bunun üzerine, bu sıcakkanlı insanlarla daha iyi kaynaştık. Artık onlar kendi dillerinde, biz Türk öğrenciler de Türkçe konuşuyorduk. Bu dil yakınlığına onlar da şaşırdılar.
Vedalaşıp ayrıldık. Serin bir bahar akşamına çıktık. Her taraf ışıl ışıldı.