“DEĞERLERİNİZ DEĞERSİZDİR EFENDİLER!”

Geçen yüzyılın ortalarında, iki dünya savaşından değerler yıkımıyla da çıkmış Batı dünyasında iki dev filozof toplumlarına ve batı dünyasına böyle haykırıyordu. Nietche ve Sartre, değer bilinenlerin artık değer olmaktan çıktığına inanıyorlardı.

Günümüz Türkiye’sinde pek çok değerimiz değersizleştirilmiş durumdadır. Cumhuriyetimizin değerli kurumları olmuş olan Türk Dil Kurumu, Türk Tarih Kurumu ve TÜBİTAK gibi kurumlar işlev yitimine uğratılarak değersizleştiler. Milli Eğitim Bakanlığı artık ne kadar ‘milli’? İnsanlık değerlerimize gelince durum farklı mı? Ciddi bir yozlaşma, şiddete eğilim artışı ve ahlaksızlık artışı görülüyor. Görüş alışverişi, kadirşinaslık, yardımlaşma, güven, doğruluk-dürüstlük, sevgi, hoşgörü, vatanseverlik, kahramanlık, alçakgönüllülük, vefa, fedakarlık, emanet’e sadakat, sözünde durmak, insana saygı, hayvanlara saygı, çevreye saygı, onurlu olmak, kardeşlik, israf etmemek, dostluk, edep, şefkat, sağduyu, sabır, erdemlilik, ileri görüşlülük, empati, adalet, kendine saygı, nezaket, emeğe saygı, çalışkanlık, uyum, özgürlük, bilgelik, sadakat, sempati ve diğerleri. Bu değerlerimizin zaman içinde ya içi boşaltılıyor, ya onlara başka anlamlar yükleniyor veya banal kabul edilerek, bu değerlere sarılanlar ötekileştiriliyor.

Artık her alanda ve her konuda biçimden çok özü tartışmanın ve bu özün anlaşılıp yaşanılır hale gelmesine olanak tanımanın gereği daha da açık biçimde ortaya çıkmaktadır. Ancak bu yolla biçim ve öz birbirini tamamlayarak işlevlerini doğru biçimde yerine getirebilecektir. Bunun yapılabilmesi için; bilgilerimizi sindirmiş olmamız gereklidir. Bilgi ve inançları sindirmeden ezberlemiş birey ve toplumlar, onlardaki gerçek özü kavrayamazlar. Bilgilerin sindirilmesine olanak tanımayan ezberci eğitim sistemi sürdükçe, değerlerimiz değersizleşmeyi sürdürecektir. Bundan kaçış yoktur. Bilgilerin özüne inerek onların sindirilmelerini sağlayan çağdaş bir eğitim sistemi kurulmalı ve okul dışı yaygın halk ve yetişkin eğitimini de kapsamalıdır. Çünkü insanımız doğru eğitilip değerli kılınmadıkça, değerleri koruyamayız. Değerleri korumak için ülkemizdeki herkese değer kazandırmak zorundayız.

Artık biraz da büyük düşünürlerin değer ve değersizlik üzerine söyledikleri özlü sözlere kulak verelim:

Başarılı bir insan olmaya çalışmayın, değerli bir insan olmaya çalışın. Başarılı bir insan, hayattan verdiğinden fazlasını alır, değerli bir insan ise hayattan aldığından fazlasını verir.
Albert Einstein

Yaşayanlardan esirgenen değer, pek kolayca ölülere verilir.
Andre Gide

Eğer bir kelebeği sevebiliyorsak, tırtıllara da değer vermemiz gerekir.
Antoine de Saint Exupery

Yapılamayacağı düşünülen bir şeyi yaparak, insanlığın güç alanını genişleten her şey değerlidir.
Ben Johnson

Bize değer kazandıran şeyler, yaptığımız işlerdir.
Henry David Thoreau

Başarısızlıktan zarar görmeyen bir değer, hiç bir şeyin lekeleyemediği bir onurla parlar, böyle bir değer halkın keyfiyle ne yükselir ne de alçalır.
Horatius

Birçok kişinin değeri, yontulmamış elmaslar gibi içinde saklıdır.
M. T. Cicero

Günümüz insanı, her şeyin fiyatını biliyor; ama hiçbir şeyin değerini bilmiyor.
William Shakespeare

Değerin, sahtesi de gerçeği de kara bahtın fırtınalarında belli olur.
William Shakespeare

Ahlakın temeli özgürlüktür.
C.F. Meyer

Görülüyor ki; bireysel değerlerin temeli ahlak, ahlakın temeli de özgürlüktür. Bireye özgürlük sağlamayan ulusal yönetimler, bireyin yozlaşmasını önleyemez. Aynı biçimde; toplumsal değerlerin temeli özün anlaşılması, özün anlaşılmasının da temeli bilgi ve inançların sindirilebilmesidir. Bunun yolu; pozitif aklı, mantığı, sorgulamayı, analiz etmeyi ve araştırmayı öğreten çağdaş bir eğitim sisteminin kurulup tüm halka yaygınlaştırılmasından geçer.