EKO – KENTLER 2
7 Şubat 2019 Perşembe
EKO-KENT KAVRAMININ TARİHİ KÖKENLERİ
18. ve 19. Yüzyıllarda Avrupa’ da, makineleşmenin artması ve yeni buluşların icadı sonucu sanayi devrimi başlamıştır. Tarımda makineleşme sonucu kırdan kentlere göçler olmuştur. İngiltere’ de başlayan devrim kentlerin bozulmasına ve sağlıksız ortamların oluşmasına yol açmıştı. Sınıf ayrımları oluşmuş, işçi sınıfları kentin en kötü yerlerine yerleştirilmişti. Blok şeklinde işçi evleri ortaya çıkmış bununla birlikte zengin kesim kent dışındaki villalarda yaşamaya başlamıştı.
Sanayi devrimi sonrasında dağınık kentler, sağlıksız ortamlar, gecekondulaşma gibi etkenler kentleri yaşanması güç hale getirmiştir. Kentlerin yaşam kaliteleri düşmüş ve kentler, doğayı tüketen makinalar haline gelmişlerdir.
Bu sorunlar insanları tetiklemiş ve devletler, planlamacılar, ütopik sosyalistler örgütlenerek kentin daha sağlıklı, hijyenik, planlı bir çevre olması için odaklanmışlardır. Düşünceler sonunda ortaya eko-kent kavramı çıkmıştır. Eko-kent kavramı ilk olarak, Richard Register’in 1987’de yayınlanan “Ecocity Berkeley: Building Cities for a Healthy Future” adlı kitabında yayınlanmıştır. Ancak, kavramın izlerinin görüldüğü ilk tarih 1972 olarak düşünülebilir.
Değerli okurlarım; Avrupa Konseyi bilim bursiyeri olarak Norveç’de yaşadığım zamanlarda, Richard Register’la tanışma ve konuşma fırsatı bulmuştum. Görev yerim olan Oslo Mimarlık Akademisi’nde konferans vermeye gelmişti. Bu kavramla ABD yıllarımdan beri aşinaydım ve San Francisco yakınlarındaki önemli üniversite kenti Berkeley’i gezmiş ve tanımıştım. Yıl 1980’di ama, bay Register’ın kitabında anlattıkları uygulanmaktaydı. Ben de özellikle bu nedenle, uygulamaları yakından görüp öğreneyim diye Berkeley’e gitmiştim. Bu kent, ABD’nin en iyi üniversitelerinden olan Kaliforniya Üniversitesi, Berkeley Kampüsünün bulunduğu yerdi. ABD’nin en iyi düşünce iklimi buradaydı ve bu üniversite pek çok konuda öncüydü.
Sanırım artık eko-kent olgusunu sizlere fotoğraflarla da tanıtmamın zamanıdır. Çin’deki Tianjin Eko-kent’ten bir görüntü:
Almanya’daki Vauban Eko-kenti:
Türkiye’mizden örneklerle devam edelim. Aşağıdaki fotoğrafta, Bursa Nilüfer Eko-kentini kuşbakışı olarak görebilirsiniz:
Son örnek, Eskişehir’den bir eko-kent:
Değerli okurlarım, iki bölümlük bu yazımın sonuna geldik. Nasipse haftaya Perşembe günü sizlerle, bu konuyla ilgili sayılabilecek yeni bir yazımda buluşmak üzere esen kalınız.