RESMİ DAİRE KAMPÜSLERİ

Bir resmi daireler kampüsü ya da anlamı biraz farklılaşmış İngilizce karşılığıyla “civic centers”, bir kentte bu işleve ayrılmış kolay erişilebilen önemli bir arazi kullanışıdır. İleride yeni yapı ve yapı gruplarıyla büyümeyi sürdürebilmesi için, bu işleve ayrılmış arazinin oldukça büyük olması gerekir. Böylelikle gelecek için, proje alanının dışında ve bitişiğinde geniş yedek alanlar bırakılmış olur. Brasilia ve Chandigarh gibi yeni ve planlı kentlerin, böyle bir kampüsü merkez alarak planlanması oldukça yaygındır. Bunun nedenleri; yönetsel merkezin her yerden kolay ve eşit mesafede erişilebilir olması, kentin odak noktası olmasının istenmesi ve devlet erkinin duyumsatılmasıdır. Çünkü böyle bir resmi daireler kampüsünde; önemli kamu yapıları, örneğin adliye ve valilik yer alacaktır.
Fotoğraflarla dünyadan örnekleri sizlere sunmadan önce, Türkiye’mizden bir örnek sunmak isterim. Büyük Marmara Depremi’nden sonra büyük hasar görmüş olan Adapazarı ilimizde ve depreme en dayanıklı zeminde yapılmış olan resmi daireler kampüsü, sanırım bir zorunluluk sonucudur. Adapazarı Resmi Daireler Kampüsü şu kurumları içermektedir: Valilik, Adalet Sarayı, İl Nüfus Müdürlüğü, İl Sağlık Müdürlüğü, Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, Yenikent Polis Merkezi Amirliği ve PTT. Aşağıda bu kampüsü, hava fotoğrafının merkezinde görmektesiniz. Görüldüğü gibi, yapı grubu çevresinde bir miktar açık otopark ve yedek alan bulunmaktadır :

Günümüz batı ülkelerinde bir resmi daireler kampüsü; modern demokrasinin simgesi ve yurttaşlar, hemşeriler için doğal bir toplanma yeri olarak görülmektedir. İnsanları bu kampüse çekmek için; halka açık gösteriler, sergiler ve kurslar düzenlenmektedir. Böyle bir kampüsün merkezinde bir yaya meydanı bulunmalı, yapılar güç simgeselliği içermemeli, ve yapılar dışa açık tasarlanmalıdır. Bu kampüsün içinde ve çevresinde bir yaya hareketliliği ve canlılığı sağlamak için; insan ölçeğinde, açık, saydam ve davetkar bir mimari kullanılmalıdır. İnsanlar kendilerini doğrudan bu kampüsün içinde bulmalıdırlar.
İngiltere’nin Galler Bölgesindeki bölge merkezi Cardiff kentinde belediye yapıları kampüsü :

Aşağıdaki fotoğrafta, bir Amerikan sahil kenti olan Newport Beach’in resmi daireler kampüsü görünmektedir. Ortadaki yeşil alanın insanlarca nasıl kullanıldığına bakınız :

Birleşik Arap Emirlikleri’nin başkenti Abu Dhabi’nin Batı Bölgesinde inşa edilmiş olan resmi daireler kampüsü :

Başkentler için, “resmi daireler kampüsü” deyimi yetersiz kalır. Daha çok, “idari merkez” deyimi kullanılır. Yine de; sıfırdan planlı inşa edilmiş başkentlerin idari merkezleri, konumuz için bir örnek oluşturmaktadır. Aşağıda, Brezilya’nın başkenti Brasilia’nın idari merkezini göreceksiniz. Ortadaki uzun yeşil alanın iki yanına art arda sıralanmış yeşil yapıların her biri bir bakanlıktır. Tam karşıda ise parlamento yapıları yer alır :

Yazımın başında sözünü etmiş olduğum Chandigarh kentinin idari merkezini de son fotoğraf olarak sizlere sunacağım. Bu kent, Hindistan’daki Pencap Eyaleti’nin başkenti olarak sıfırdan planlanıp inşa edilmiştir. Aşağıda görülen idari yapılarının mimarı Le Corbusier’dir :

Chandigarh idari merkezi geniş bir alana yayılan birçok yapıdan oluştuğu için, hepsini içeren bir fotoğraf bulamadım. Yalnız şunu söyleyebilirim ki, her iki idari merkez de günümüz ölçütlerini karşılamada tümüyle yetersiz kalmıştır. Dünyada örnekleri sürekli artan “planlı yeni başkentler” konusunu, ileride daha ayrıntılı ve daha çok örnekle işlemek isterim. Yeni yazılarımda buluşmak üzere esen kalınız.