ZEKATA İLİŞKİN SORU VE CEVAPLAR

Zekat malum olduğu üzere İslam’ın beş temel şartından birisidir.Sıhhat şartlar,yükümlülük şartlar,zekatın kimlere verileceği,hangi malların zekata konu olduğu,miktarı ve veriliş şekli vs pek çok alanda pek çok hükümleri olan bir ibadettir.

Bundan önceki yazılarımda genel olarak ehemmiyeti, Kur’anî delilleri,vermeyenin dünyada ve ahrette maruz kalacağı yaptırım ve cezalar üzerinde durmuştum.

Zekatın önemini anlatma adına beklide kafi idi ancak günümüz meselelerine ilişkin sorulan çok sorular da var.Sorulan bu soruları Diyanet İşleri Başkanlığı  Din İşleri Yüksek Kurulu delilleri ile ve anlaşılır bir uslup ile cevaplandırmıştır.

Bundan sonraki birkaç günde bu sorulu cevaplı zekat meselelerini okuyacaksınız.Okuyacağınız yazılar yukarıda bahsettiğim gibi Din İşleri Yüksek Kurulu fetvalarıdır.

Sizi fetvalarla baş başa bırakmadan önce bu fetvaları veren vermek için de bin bir emek sarf ederek araştırma yapan hocalarımız dan Allah razı olsun.Emeklerine sağlık Allah(cc) İlimlerini bereketlendirsin ve bu sizinle paylaştığımız bilgiler onların da ilimlerinin zekatı olsun inşallah.Sizler de okuyup problemlerinizi çözerseniz eğer çözüme katkı sağlayan hocalarımıza dua etmeyi ihmal etmesiniz umarım.Ayrıca köprü vazifesi yapıp sizlere ulaştırdığım için bana,bu imkânı verdikleri için de Denizlihaber.com yetkililerine de dua etmeyi de unutmayın lütfen.Buyrun sorular ve cevaplar

Zekat ve sadaka-i fıtır kimlere verilir?

Zekatın verileceği kimseler Kur’an-ı Kerim’de belirtilmiştir. Bunlar; fakirler, miskinler, zekat toplamakla görevlendirilen memurlar, müellefe-i kulub adı verilen kalpleri İslam’a ısındırılmak istenen kimseler, esaretten kurtulacaklar, borçlu düşenler, Allah yolunda cihada koyulanlar ve yolda kalmış olanlardır (Tevbe, 9/60).   Fakir ve miskin, temel ihtiyaçları dışında herhangi bir maldan nisab miktarına sahip olmayan kimsedir. Ancak temel ihtiyaçları dışında, ister artıcı (nami) vasıfta olsun ister artıcı vasıfta olmasın, herhangi bir maldan nisap miktarına sahip olan kimse fakir veya miskin kapsamında olmadığından ona zekat verilmez (İbnü’l-Hümam, Fethu’l-Kadir, Beyrut 1424/2003, II, 266).   Borçlu, kul hakkı olarak borcu olan ve borcunu ödeyeceği maldan başka nisab miktarı malı bulunmayan kimsedir (İbnü’l-Hümam, Fethu’l-Kadir, Beyrut 1424/2003, II, 268, 272).   Yolda kalmış kimse, sürekli yaşadığı yerde malı bulunsa bile, çıktığı yolculukta parasız kalıp parasına ulaşma imkanı bulamayan, başka bir deyişle, parasızlıktan yolda kalmış ve memleketine dönemeyen kimsedir. Bu kimseye, malının bulunduğu yere dönmesine ve dönünceye kadarki ihtiyaçlarını gidermesine yetecek kadar zekat verilebilir (Kasani, Bedaiu’s-Sanai, Beyrut 1406/1986, II, 43-46)

Zekat ve sadaka-i fıtır kimlere verilmez?

Aşağıda sayılanlara zekat ve fitre verilmez:   1) Ana, baba, büyük ana ve büyük babalara,   2) Oğul, oğlun çocukları, kız, kızın çocukları ve bunlardan doğan çocuklara,   3) Müslüman olmayanlara,   4) Kendi eşine,   5) Zengine yani asli ihtiyaçları dışında nisap miktarı mala sahip olan kişiye,   6) Babası zengin olan ergen olmamış çocuğa (Merğinani, el-Hidaye, Beyrut 1410/1990, I, 122).

Zekat veya sadaka-i fıtır cami inşaatı için verilebilir mi?

Zekatın ve fıtır sadakasının geçerlilik şartlarından biri de temliktir. Temlik, bir malı, mal edinmeye ehil bir kişinin mülküne geçirmektir. Cami, okul, köprü, yol vb. yerlere temlik söz konusu olmadığından, buralara zekat ve fıtır sadakası sarf edilemez (İbn Abidin, Reddu’l-Muhtar, II, 2, 62).

Zekat ayetinde geçen “fi sebilillah”ın kapsamına okullar, Kur’an kursları, camiler gibi eğitim kurumları girer mi?

Zekatın sarf yerleri, Kur’an-ı Kerimde (Tevbe, 9/60) belirlenmiştir. Ebu Davud’un sahih bir senetle rivayet etmiş olduğu hadisi şerifte, toplanan zekattan kendisine de hisse verilmesini isteyen bir zata hitaben Hz. Peygamber (s.a.s.); “Yüce Allah zekat (taksimi) hususunda ne bir Peygamberin ne de başkasının hükmüne razı olmadı ki, onunla ilgili hükmü kendisi verdi, onu sekiz sınıfa taksim etti. Eğer o sınıflardan isen sana hakkını veririm.” (Ebu Davud, zekat, 24) buyurmuştur.   Bu itibarla, belirli şartları taşıyan Müslümanların yükümlü oldukları zekat ve fıtır sadakasının, Kur’an-ı Kerim’de Cenab-ı Hak tarafından belirlenen yerler dışında her hangi bir yere verilmesi veya cami, köprü, yol, okul, su vb. hayır işlerine sarf edilmesi, Hanefilerce caiz görülmemiştir. Zira zekat ve fıtır sadakasının sahih olmasının şartlarından biri de temliktir. Temlik bir kimseye mal değeri olan bir şeyi, kayıtsız şartsız onun malı olmak üzere vermek, yani o kimseyi, o şeye malik kılmak demektir.   Bu sebeple özellikle Müslüman fakirin ve ihtiyaç sahibinin hakkı olan ve ancak temlik etmekle yükümlünün zimmetinden düşen zekat ve fıtır sadakasının ise, tüzel kişilere, hayır kuruluşlarına verilmesi caiz görülmemiştir (Fetavay-ı Hindiyye, Beyrut 1980, I, 188

İçki, kumar gibi haramları işleyen ve ibadetlerini yapmayan kimseye zekat /fitre verilebilir mi?

Zekat, Tevbe suresinin 60. ayetinde sayılan başta yoksullar olmak üzere yedi sınıf insana verilir. Kur’an’da bu sınıflar belirlenirken herhangi bir ön şart koşulmuş değildir. Dolayısı ile bu görevin yerine getirilmesi sırasında dini hassasiyeti olan fakirlere öncelik verilmesi tavsiye edilirse de Müslüman olmak kaydı ile bazı haramlar işleyenlere de verilebilir zekat ibadeti yerine getirilirken haramlara vesile yapılmaması ve hak edenlere, onların meşru ihtiyaçlarını karşılamak üzere verilmesi gerekir. Bu itibarla meşru olmayan işler yapan ve verilen zekatı bu işlere harcayacağı tahmin edilen yoksul bir kimseye ailesinin ihtiyaçlarını göz önüne alarak zekat vermek gerektiğinde zekatın nakit olarak değil de gıda veya giyim eşyası olarak verilmesi uygun olur.

Bir hastaneye alınan sağlık (mesela diyaliz makinası) cihazı  zekat  yerine geçer mi?

Zekatın verilebileceği yerler Kur’an-ı Kerim’de ismen sayılarak belirtilmiştir. Bunlar; fakirler, düşkünler (miskinler), esaretten kurtulacaklar, borçlular, Allah yolunda cihad edenler (fi sebilillah), yolda kalmış olanlar zekat toplamakla görevlendirilen memurlar ve müellefe-i kulub (kalpleri İslam’a ısındırılmak istenen kimseler)dir (Tevbe, 9/60). Bu ayette belirtilenler kurum değil, bireylerdir. Buna göre zekat bizzat bireye veya onun vekiline verilmelidir. Bu genel ilkeye göre adı ne olursa olsun kurumlara zekat verilmez. Alimlerin çoğunluğunun görüşü bu istikamettedir (Kasani, Bedaiu’s-Sanai, II, 43-46; İbnü’l-Hümam, Fethu’l-Kadir, II, 14-20; İbn Kudame, el-Muğni, II, 665).

YARIN DA BENZER SORU VE CEVAPLARI YAYINLAMAYA  DEVAM EDECEĞİZ İNŞAALLAH