Başkentliler yanık kokulu ayranı tadacak

Denizli ekonomisinin lokomotifi tekstil ve hazır giyimde markalaşma tam olarak gerçekleştirilemezken, bazı sektörlerde ise 50 yılı geride bırakan, 100. yıla yaklaşan firmalar yola devam ediyor. Bunlardan birisi de mandıra sektöründe faaliyet gösteren ve yanık kokulu ayran ile Ankara’yı fethetmeye hazırlanan 56 yıllık AktanPastörize Süt ve Mamulleri Sanayi ve Ticareti Kollektif Şirketi.

1958 yılında Ali Rıza Aktan tarafından kurulan şirkette, daha sonra oğulları Mesut ve Mithat Aktan kaptan köşküne oturdu. Mesut ve Mithat Aktan kardeşlerin vefatından sonra da torunlar, bir başka ifadeyle üçüncü kuşak yönetime geçti. Amcaoğullarından birisi dedeyle aynı ismi taşıyor, Ali Rıza Aktan. Diğeri de Mithat Aktan’ın oğlu Raif Aktan.

Sektöründe Denizli’nin en eski markası olarak bilinen Aktan,sofraların vazgeçilmez gıdası sütten tereyağı, yoğurt, ayran, tereyağı gibi ürünleri hazırlayıp tüketime sunuyor.Bunu da tüm dünyanın kabul ettiği ISO 9001/2000 Kalite Yönetim Sistemi ile çalışarak gerçekleştiriyor. Bu sistemle üretim sürecinin tüm aşamalarında sağlık ve hijyen koşulları etkin şekilde oluşturulmakta. Firma,son olarak da ISO 22000 belgesinialdı.

Yeni bir ürünle, “yanık kokulu ayran” ile başkent Ankara pazarına girmeye hazırlanan Aktan’ın 56 yıllık seyir rotasını Ali Rıza Aktan aktardı. İşte dededen toruna kalan firmanın öyküsü…

İLK İŞLERİ ASKERİ BİRLİKLERE YOĞURT VERMEK
Aktan Mandırası, sektöründe Denizli’nin eski markalarından. Aktan’ın kuruluş öyküsünü sizden dinleyelim…

1958 yılında kuruldu. Kurucusu dedem Ali Rıza Aktan. İlk etapta askeri ihaleler girilmiş. Askerin süt, yoğurt ihtiyacı karşılanmış. Denizli, Aydın ve Söke’deki askeri birliklere ürün verilmiş yıllarca. Dedem, daha sonra babam (Mesut Aktan) ve amcam (Mithat Aktan) işin başındaydı. Şimdi de amcaoğlu (Raif Aktan) ve ben üçüncü kuşak olarak yola devam ediyoruz.

Denizli’de eski marka sayısı az. Var olanlar da büyüyemedi, yerel kaldı. Nedir sizleri yerel kalmaya iten nedenler?

Doyuma ulaşmak diyelim, fazla açgözlü davranmamak diyelim. Daha çok büyüyeyim, daha çok kazanayım gibi bir düşünce içinde olmamak diyebiliriz. En azından biz böyle bakıyoruz.

Aktan’ı korkutan dağıtım ağını oluşturamamak, ürünün sağlıklı bir şekilde ulaşmasını sağlayamamak gibi etkenler miydi?

Eleman sıkıntısı… Bir zamanlar bunu çok yaşadık. Özellikle 1980 ve 1990’lı yıllarda. Burada 60-65 kişi çalışıyordu. Eleman bulabilmek için Yetiştirme Yurdu’na gidiyorduk, yöneticilerinden rica ediyorduk; 18 yaşını doldurduktan sonra ayrılanları biz alalım, barınacak ev sağlayalım diye. Çok uğraştık o yıllarda.

Neden eleman sıkıntısı çektiniz?

Tekstil sektörünün çok yoğun işçi talebi vardı. Eleman sıkıntısı yaşandı. Yoksa ağır bir iş değil bizimkisi…

DENİZLİ’DE SÜT FİYATI YÜKSEK
Ürün teminini nereden yapıyorsunuz?

Köylerden, çiftliklerden alıyoruz sütü. Süte ulaşma konusunda bir sıkıntı yaşamıyoruz.

Fiyatlar nasıl, sizi zorluyor mu?

Denizli’deki fiyatlar yüksek. Aydın’da bir litre süt 80 kuruş dolayında, Denizli’de ise 1 lira 10 kuruş. Soğutulmuş sütün mandıraya teslim fiyatı da 1 lira 20 kuruş.

Denizli ile Aydın arasında niye bu kadar fiyat farkı var?

Denizli’de firma çok, büyük firmalar var; buradan süt topluyor. Ekici, Sütaş, Yörükoğlu gibi firmalar Denizli’den yoğun şekilde süt alıyor. Talep çok olunca da doğal olarak ürünün fiyatı yükseliyor.

“YOĞURDUNUZ EKŞİ” DERLERSE DESİNLER

Aktan Mandıra’nın yoğurt, ayran, peynirini tarif edin desek… Nedir Aktan’ın farkı, özelliği?

Aktan’da kuruluştan bu yana formül neyse o, hiç değişmedi. Mesela sütün yağını almayız. Kimyasal koruyucu, katkı kullanmayız. Normalde ayran buzdolabında 20 gün içinde ekşime yapar. Yoğurt bir hafta içinde ekşime yapar. Bizler bu yöntemi bilmiyor değiliz. Fakat bizim için öncelik insan sağlığı… Bu dedem zamanında da babam zamanında da böyleydi.

“Yoğurdumuz ekşirse ekşisin,Aktan’ın yoğurdu ekşi desinler, hiç önemli değil diyorsunuz öyle mi?

Evet öyle… Hiç önemli değil, varsın ekşi desinler bundan gocunmayız. Ama kimyasallı olmasından gocunuruz. Çünkü sağlık için çok zararlı kimyasallar var.

_________________________________________________

_________________________________________________

Nedir bu kimyasalların sağlıkla ilgili yarattığı tahribat?

Mesela “sodyum benzoat” var, “misin” denen antibiyotik var. Bunlar vücutta bağışıklık yapıyor. Kutu sütlerin içinde, pastörize sütlerin içinde antibiyotik var. Ayranların içinde antibiyotik var. Uzun ömürlü kalsın diye koyuyorlar. Büyük markaların ayranı dolaba koymadan dışarıda üç ay dayanıyor. Bunun sebebi de kullanılan katkılar.
Yemlerde de kimyasallardan söz ediliyor. Süt alırken buna ne kadar dikkat ediyorsunuz?

Çoğunlukla bilinen markalardan öneriyoruz. İlgili bakanlığın belgesini bulunduran yerlerden yem almayı teşvik ediyoruz.

PAZAR SIKINTISI YOK

Piyasaya kaç çeşit ürün veriyorsunuz?

Tam yağlı ayran, tam yağlı yoğurt, süzme yoğurt ve tereyağı yapıyoruz. Peynir üretimini bıraktık.

Kaç kişi istihdam ediyorsunuz?

Şu an için 10 kişi çalışıyor.

Üretim kapasiteniz nedir?

Günlük 25 ton ama biz bunun 5-6 tonunu kullanıyoruz.

Pazar sıkıntınız var mı?

Şu an için pazar diye bir sıkıntımız yok. Aktan markasını bilen bizi arıyor. Bakkal ve marketler aracılığıyla dağıtımını sağlıyoruz. Ayrıca pideciler, kahvehaneler, yemekhaneler müşterimiz. Altı aracımız var, devamlı dağıtım yapıyor.

Günlük gidiyoruz, her gittiğimiz yere. Diğer firmalar haftada bir sefer uğrar. Dolduruyorlar malı içinde koruyucu olduğu için bir şey olmuyor. Ama biz öyle yapmıyoruz. Bir günde ne kadar satacak mahalle bakkalı? Diyelim 10 kutu ayran, o kadar bırakıyor, ertesi gün bir daha gidiyoruz.

Peki bu sizin maliyetinizi artırmıyor mu?

Artırıyor… O nedenle bizim ürünlerin fiyatı diğerlerine göre farklıdır. Arada 3-5 kuruş oynuyor.

KABUĞA ÇEKİLME
Denizli dışına ürün veriyor musunuz?

2005’e kadar il dışına da ürün veriyorduk. Bodrum, Fethiye, Kuşadası’na kadar gidiyorduk. Satışlar vadeli olduğundan para toplamakta zorlandık. Vadelerde 6-7 ayı bulan oldu. Uzun vadeyle çalışmak zorluyor. Diğer yandan biz sütü peşin alıyoruz, günlük nakit ödüyoruz. Bu nedenle biraz kabuğumuza çekildik.

Ticari anlamda pazarı büyütmek yerine küçülmek doğru bir hamle midir?

Bize göre doğru. Sağlam gitmek, tüketiciye sağlıklı ürünler vermek adına küçülmeyi tercih ettik. Ancak her an patlamaya hazırız. Bütün ekipmanlarımız hazır, her şeyimiz var. Piyasada kıpırdanma bekliyoruz. Deniliyor ki enflasyon düşük. Değil aslında. En az 20’nin üzerinde. Elektriğe zam geliyor, akaryakıta zam geliyor, süte zam geliyor, hayvan yemlerine zam geliyor.

Aktan birçok Denizlili tarafından biliniyor. Beğenenler aradığında bulmak, raflarda görmek istiyor. Neden bu talebe göre konuşlanmıyorsunuz?

Biz geçmişte Ege’de sahil kentlerine gittik, Eskişehir’e kadar gittik. Sonra vazgeçtik.

ANKARA’YA YANIK KOKULU AYRAN
Vazgeçmek yerine en azından Ankara’nın batısına açılmayı niye yapmıyorsunuz?

Yakında Ankara’ya ürün vermeye başlayacağız. Ankaralılara “yanık kokulu ayran” tattıracağız. Bu üretim yine bu tesiste olacak. Ancak Aktan değil, başka bir isimle piyasaya verilecek. Haziran ayında Ankara’da satışlar başlayacak. İsmi belli ama şu anda açıklamıyoruz. Denizli’ye de bir miktar vereceğiz. Tutacağını bekliyoruz.

Neden Aktan değil? Aktan gibi bilinen bir marka yerine yeni bir markayla çıkıyorsunuz?

İkinci bir isim olsun istedik. Denizli’nin meşhur yanık kokulu ayranı olarak tanıtacağız.

Dağıtım nasıl olacak?

Bayilik yoluyla. Birkaç arkadaşla görüştük, her şey hazırlanıyor. Biz ulaştıracağız, onlar dağıtacak.

Yanık kokulu ayran yapıyorsunuz, yanık kokulu yoğurt neden yapmıyorsunuz?

Daha önce yapıyorduk, şu anda yapmıyoruz. Neden yapmıyoruz? Yanık kokulu yoğurt için süt yakılıyor. Bunun da kanserojen ürettiği söyleniyor. O nedenle kaldırdık. Ancak ayranda öyle sıkıntı olmayacak. Çok aşırı yanmayacak ama o yanık kokulu lezzet olacak. Yanık kokulu ayran tutacak.