Son 7 yılda Denizli ekonomisinde neler oldu ? ” 1 “
10 Mayıs 2009 Pazar
Denizli ihracat ile iş yapan bir şehir. Krizin başlamasına kadar 20 yıl boyunca ihracatını sürekli artırdı. Tekstil başta olmak üzere ihracatını 2 milyar $ ın üzerine çıkardı.
Geçen zaman içinde 2 şey yaptı.
- Ürünün niteliğini ve kalitesini artırdı hem de
- Üretim kapasitesini artırdı.
Denizli’ nin başarısındaki iki sır buydu.
Nitelik ve kalitenin artması, malın satılmasına ve rekabette ayakta kalmayı sağladı.
Üretim kapasitesinin artması da verimi sağladı.
Bu iki başarı sırrı kar etmesini ve daha çok öz sermaye ile büyümesini sağladı.
Her şey 2002 yılındaki temel ekonomi stratejilerinin değişmesi ile başladı.
2002 den itibaren Türkiye nin kalkınması ithalat odaklı bir temele dayandırıldı. Bu stratejinin esasında da düşük kur vardı. İthalatı yapmak için gerekli dövizde yüksek faiz ile sağlanacak, dış sermaye ile bulunacaktı. 2008 yılının son çeyreğine kadar 7 yıl boyunca bu yöntem uygulandı. Düşük kur & yüksek faiz.
Bu 7 yıl boyunca döviz neredeyse sabit kaldı. Hatta 2002 yılına göre düştü. Yani ihracat yapan firma getirdiği dövizi TL ye çevirdiğinde her seferinde daha düşük para aldı. Buna karşın TL ile ödediği temel girdileri her yıl arttı. Doğalgaz fiyatları arttı. Sarf malzemesi fiyatları artı. Hizmet alışlarındaki fiyatlar arttı. SSK vb. vergiler arttı. İşçilik maliyetleri arttı.
7 yılda TL ile olan temel girdiler ortalama % 200 arttı.
Aslında şu sorunun yanıtını kimse doğru dürüst veremedi. Sadece yaşayanlar bildi, onlarda yeterince anlatamadı. Dinleyenlerde bir türlü anlamak istemedi.
Soru : TL cinsinden girdileri % 200 artan, TL cinsinden gelirleri yaklaşık % 20 azalan bir işletme nasıl ayakta durur.
- Daha önceki yıllarda Ya çok yüksek yani % 250 para kazanıyordu
- Ya zarar etmeye başladı. Cepten yemeye, kredi kullanmaya, borçlanmaya başladı …….
- Ya da sihirli formüller bularak ayakta kalıyordu.
Bu sorunun cevaplarını sonraki yazımda vermeye çalışacağım. Daha sonraki yazılarda da neler yapmamız gerekiyor bunu anlatmaya çalışacağım. Elbette sihirli bir formül yok. Ancak yapılabilecekleri ortaya koymak ve tartışmak çıkış yollarını bulmak için bir değerdir. Hiçbir şey yapmazsak yok olmak kaçınılmazdır.
Çetin APA