ZEKAT NASIL HESAP EDİLİR?

Sayın Ali Sürücüoğlu hocamız www.denizlihaber.com’un yasam/ramazan-2017 uzantılı sayfasında faydalı dini bilgiler vermeye devam ediyor.

Her ne kadar onun sahasına giriyor olsa da; ödenecek zekatın nasıl hesaplanacağı konusunu bir de ben işlemek istedim.

Diyelim ki bir kişi zekatını her sene Ramazan ayı içinde vermeyi adet haline getirmiş olsun. Bu şahıs 2017 yılında toplam olarak kaç lira zekat vereceğini hesaplamak istediğinde; pantolonunun yan cebinde, cüzdanının içinde, ev veya işyerindeki kasasında mevcut olan nakit yahut döviz cinsinden paralarını sayacak.

Buna banka hesaplarındaki TL veya döviz cinsinden olan banknotları ilave edecek. Eğer işyeri sahibi esnaf veya fabrikatörse; müşterilerin borçlarına karşılık kendisine verdiği, portföyündeki çek ve senetlerin miktarını belirleyecek. Yine tüccar veya fabrikatörse; envanterinde mevcut olan ticaret malı veya ürettiği malları maliyetleri üzerinden tespit edecek.

Eşinin zekatını kocası veriyorsa; eşin kolundaki, sandığındaki, kutusundaki ziynet eşyalarını götürüp bir sarrafa tarttıracak ve o günkü fiyatı üzerinden değerlendirecek. Satmak için değil de; kiraya verdiği gayr-ı menkulü varsa; kira gelirlerini ekleyecek.

Şimdi bunları temsili rakamlarla örneklendirecek olursak;
1200 TL cep ve cüzdandaki para
3800 TL ev veya işyerinde kasada muhafaza ettiği para
45000 TL bankalardaki vadeli veya vadesiz toplam parası
35000 TL bankalardaki vadeli veya vadesiz dövizin Türk Lirası karşılığı
75000 TL portföyündeki ve tahsile verdiği müşteri çek ve alacak senetleri
90000 TL dükkan veya fabrikasındaki ticaret malı veya ürettiği mal
40000 TL eşin kolundaki veya kutusundaki altın ve gümüşün değeri
10000 TL kira gelirleri
300.000 TL ayni ve nakti mal varlığı toplamı olmuş olsun.

Şimdi de madalyonun öbür yüzüne bakalım ve yine işi rakamlara dökelim.
25000 TL kişinin arkadaşlarına, bakkala, ev sahibine v.s.’ye borcu
40000 TL tüccar ise, satıcılara kestiği çek ve tanzim ettiği borç senetleri.
15000 TL taksitlendirdiği kredi kartı borçları.
10000 TL kurumlardan aldığı kredi borcu.
90.000 TL toplam borcu

Bakiye kalan 210,000 TL’nin % 2.5 veya 1/40 oranındaki zekatı 5.250 TL’dir. Zekat vermekle yükümlü olan kişi bu zekatın hepsini Ramazan ayı içinde verirse, fakirin lehine olacağından daha makbuldür. Ancak bazı sıkıntılar söz konusu ise; işbu 5.250 TL’yi dövize endeksleyip; değer kaybını önleyerek taksitle vermek de mümkündür.

Eşin; biriktirdiği nakit paraları ve ziynet eşyalarının değerini toplayıp, kendi zekatını kendi malından vermesi de mümkündür ve hatta “verme”nin hazzını tatması açısından daha güzeldir.

Zekatını sırasıyla; (bakmakla yükümlü olmadığı) muhtaç akrabalarına, muhtaç komşularına, mahallesindeki ihtiyaç sahibi kişilere, ilim tahsil eden öğrencilere, borçlulara verebilir. Bunların içinde zekat almaya müstehak kişi yoksa, o takdirde başka şehirdeki insanlara göndermek de mümkündür.

Oruç tutması doktor tarafından uygun görülmemiş kişiler (iyileşirse kaza etmek üzere) Diyanet İşleri Başkanlığı’nın bu seneki tespitlerine göre asgari 16.-tl olmak üzere; tutmadığı her gün için fidye verir. Bu rakam kişinin maddi durumu ve kendisi sabah – akşam iki öğünde kaç liraya doyuyorsa o rakama yükseltilmelidir. Sağlık durumu yerinde olduğu halde; hiç bir kimse fidye vererek oruç borcundan kurtulamaz.

Bir de maddi durumu zekat vermeyi gerektirecek kadar yüksek olmasa da; evdeki çocuklar dahil olmak üzere, hane halkındaki kişi sayısınca ve her bir fert için yine en az 16 TL verebilecek kudrette olan bir kişinin bayram namazından önce fitre (sadaka-i fıtr) vermesi gerekmektedir.

Dünyadaki “fakir-fukara, garip-gureba” sayısının toplam nüfusun kırkta biri kadar olduğu söylenir. Zekat oranı da (hayvan ve zirai mahsuller hariç)yine kırkta birdir. Dolayısıyla herkes zekatını hakkıyla verse, umulur ki yer yüzünde ihtiyaç sahibi insan kalmaz…