PAMUK İPLİĞİYLE BAĞLI OLMAK
19 Ekim 2010 Salı
Pamuk ipliğiyle bağlı olmak; her an bozulmaya, kopmaya hazır olan durumları anlatırken kullandığımız bir deyim. Denizli, hayata bir bakıma pamuk ipliğiyle bağlı fakat bu bağ deyimdeki gibi mecazi bir anlamı ifade etmiyor. Lokomotif sektörün tekstil olması, pamuk ipliğine Denizli’de çok daha farklı ve önemli anlamlar yüklüyor. Pamuk ipliği ilimizde, ekonominin, sosyal refahın, kalkınmanın istihdamın en temel taşı olarak önümüzde duruyor.
Bugünlerde özellikle havlu bornoz üretimi ve ihracatı başta olmak üzere, ev tekstilinin merkezi olan Denizli’de, pamuk ve iplikteki yüksek fiyatlardan kaynaklanan sıkıntılar yaşanmakta. Herkesin malumu, ev tekstili ürünlerinde, üretim süreci içerisinde hammaddenin oranı çok fazla. Dolayısıyla pamuk ve iplikteki fiyat artışı, Denizli’de üretilen havlunun, bornozun fiyatına anında yansımakta.
Peki pamukta yaşanan fiyat artışının sebebi ne? Acaba sebep Türkiye’deki pamuk üretim alanlarındaki hızlı daralma mı, yoksa ilave başka nedenler de var mı? Hemen cevap verelim; evet başka nedenler de var. Pamuk, petrol gibi, demir gibi, bakır gibi bir emtia. Fiyatı da ülke düzeyinde değil, küresel eğilimlerle belirlenen bir ürün. En önemli fiyat belirleyiciler de Amerika Birleşik Devletleri ve Çin Halk Cumhuriyeti. Şu günlerde yaşanan fiyat artışının sebebini ise en temel ekonomi kuralı ile açıklamak mümkün: Arz-Talep Dengesi. 2008/2009 döneminde, küresel ekonomik krizin etkisi ile endüstriyel anlamda pamuk talebi ve fiyatları düştü. Takip eden dönemde ise, pamuk ekim alanları azaldı, diğer taraftan ise toparlanma sürecine giren dünya ekonomisinde pamuk talebinde bir artış oldu. Rakamlarla ifade etmek gerekirse üretim % 6 düşerken talep % 5 arttı. Bugün pamuk ve pamuk ipliğinde jet hızında yaşanan fiyat artışının asıl nedeni de özetlemeye çalıştığım bu durum.
Öte yandan ülkemizde pamuk ekim alanlarının son 44 yılın en düşük düzeyine gerileyerek 280 bin hektara düşmesinin ve pamuk üretim miktarının 380.000 tonda kalması da arzu edilen gelişmeler değil. Her ne kadar Türkiye’de tekstil sanayicisinin kullandığı pamuk miktarını ülkemiz üretiminin tek başına karşılaması mümkün değilse de, Ege Pamuğu gibi kaliteli bir pamuğun hem ülkemizde hem de yurt dışında talep gördüğü de muhakkak. Ege’nin verimli tarlalarında karpuz kavun yerine, eskiden olduğu gibi pamuk ekimine zemin hazırlayacak politikalara ihtiyaç var.
Özetle, pamuk ve pamuk ipliği fiyatlarındaki hararet devam ederse Denizli, hayata pamuk ipliği ile bağlı olmaya devam edecek, ama bu defa deyimdeki anlamıyla… Neyse ki beklentiler önümüzdeki sezonda Dünya pamuk üretiminin makul düzeylere yükseleceği ve fiyatlarda da bir rahatlama yaşanacağı yönünde. Bu noktada firmalarımıza düşen ihtiyaçlarının fazlasında iplik siparişleri vermemeleri. Zira böyle bir durumda artan talep, spekülatif fiyat artışlarını da tetikleyerek maliyetleri artıracaktır.
Süleyman KOCASERT
DENİB YÖnetim Kurulu Başkanı