VAROLUŞUN ŞİFRESİ YİNELEMEDE GİZLİ 1

Bu yazıma, 1984 doğumlu ünlü Fransız düşünür Gaston Bachelard’ın şu sözüyle başlamak istiyorum: “Bilimsel akıl için tüm bilgi, bir soruya verilen yanıttır. Sorular olmadan, herhangi bir bilimsel bilgi de olmaz. Hiçbir şey apaçık değildir. Hiçbir şey verili değildir. Her şey bir inşa ve yapıdır.”

Artık konumuza dönebiliriz. Varsayalım ki, büyük bir iş başarmamız gerekiyor. Bu işi başarmanın formülü nedir? İyi planlama, iyi programlama, ekonomik olma ve iyi bütçeleme diyebilirsiniz. Ben hepsine birden “En Az Güçle En Çok İş Yapma” diyorum. Çünkü yukarıda saydıklarımın hepsi de bu ilkeyi yerine getirmeye, yani verimli olmaya yarıyor. Bunlara bir de, “bir takım değişmeler gösterebilen uygun yineleme teknikleri”ni eklememe izin veriniz. Duymuş ya da öğrenmiş olanlarınız için, bu önerim fraktal matematik çağrıştırmış olabilir. Fraktal yapılar giderek daha çok bilim dalının konusu haline gelmiştir.

Örneğin, Polonya doğumlu Amerikalı bilim adamı ve matematikçi Benoit Mandelbrot, yeni bir coğrafi desen yapısı geliştirmiş ve adına “fraktal” demişti. Bir fraktal’ın karmaşık yapısına ilişkin çeşitli tanımlar vardır, ama genellikle şöyle tanımlanır: “Giderek daha küçük ölçeklerde yinelenen coğrafi desen yapısı.” Bu yapı, düzensiz biçim ve yüzeyler yaratmaktadır. Bir dünya haritasını önümüzde açıp da özenle incelediğimizde, küçülerek ve belli ölçüde bozuşarak (düzensizleşerek) birbirini izleyen karalar ve ada sistemleri görebiliriz. Aşağıdaki hava fotoğrafında soldan sağa; bu “küçülerek ve bozuşarak tekrar” yapısını görebiliriz. Alaska Yarımadası, Arktik Kanada’daki Banks ve Victoria Adası ve Melville Adası sıralamasıyla:

Bir başka örnek, Kanada’nın Kuzeydoğusundan. Kuzeybatı Toprakları’nın Doğusu, Quebec İlindeki Labrador Yarımadası ve onun Güneyindeki Newfoundland Adası; benzer “küçülerek ve bozuşarak tekrarlanma” dizisi oluşturuyorlar:

Şimdi vereceğim örnek, Malezya ve İndonezya’dan. Kuzeybatı’dan Güneydoğu’ya doğru uzanan üç kara parçasının küçülerek ve bozuşarak tekrarlanması. Malay Yarımadası, Sumatra Adası ve Java Adası:

Ayrıca, bulduğum fraktal kara dizileri arasında Güneydoğu Çin ile, Vietnam da var. Bir dünya haritasını önünüze serip bakarsanız, eminim siz de fraktal kara yapıları bulabilirsiniz. Aşağıdaki fotoğrafta da, bu konuda vereceğim son örneği göreceksiniz. Bu örnek İndonezya ‘dan. Celebes Adası ile, Kuzeydoğu’sundaki Halmahera Adası bir fraktal dizi oluşturuyorlar:

Devamı gelecek