Bilmeyen ne bilsin bizi, bilenlere selam olsun: Çal’da “Koca Reis” olmak

Yerel yönetici olarak demokratik usuller ve hukuk sistemine uygun bir şekilde seçilmek, seçim sonrasında beldesine, ilçesine, şehrine dürüst, adil, hızlı, etkin ve ileri görüşlü bir yaklaşımla hizmet etmek bir yerel yöneticiden onu seçen halkın beklentileridir. Bu beklentileri karşılayabilmek ise akıl ve basiret dolu bir beyin; istişare eden ve kararlılık gösteren bir duruş, her şeyin ötesinde halkın menfaatlerini kendi menfaatlerinin üstünde gören bir karakter ve de memleket ve millet sevgisiyle dolu bir yürekle mümkündür. İşte bu özelliklere sahipseniz bu ülke insanı sizi siyasi yolculuğunuzda omuzlarında taşır ve yıllarca sizinle aynı yolda yürür. Toprağı sert, insanı mert olanların ilçesi Çal yöresinde bu özelliklere sahip bir başkansanız vatandaş size teveccühünü gösterir, üst üste seçimler kazandırır ve “Koca Reis” unvanı verir. Bu unvan hem halk arasında hem devlet kademlerinde isminizden önce gelir ve yıllarca hatırlanır. Koca Reis’i doğru tanımak genç kuşaklarımız için, demokrasi âşıkları için, yerel yönetimde olup kendisine bir rol model arayanlar için son derece önemli. Çal yöresinin Koca Reis’i Hamza OKUT’u birlikte tanıyalım.

Hamza Okut; 18 Mart 1915’te Denizli İli Çal ilçesinin Akkent beldesinde, doğmuştur. İsmail ve Meryem’in ilk çocuğu olan Hamza OKUT, beş kardeşine ağabeylik etmiş ve kardeşlerine gösterdiği sevgiyi, onlara kol kanat germeyi, daha sonra kendi belde insanı için göstermiştir. Siyasi yaşamı başlayana kadar tarım ve ticaretle meşgul olmuş; genç yaşta babası İsmail’le Çal’da yetiştirdikleri üzümleri katır ve atlara yükleyip Polatlı’ya götürmüş ve oradan peynir alıp Çal yöresine getirip satmıştır. 1935-39 yılları arasında Muğla’da askerlik yaparken gösterdiği kararlı duruş ve cesareti sayesinde “Sancak Çavuşu” olmuş artık herkes onu “Hamza Çavuş” diye çağırmaya başlamıştır. Askerlik dönüşü evlenmiş, bu evlilikten beş kız, üç erkek evladı olmuştur. Türkiye’de 1946 yılında çok partili siyasi hayata kadar Hamza OKUT tarım ve ticaretle meşgul olmuştur.

Hamza Okut, 1946 yılında Demokrat Parti’nin Çal ilçesi kurucuları arasında yer almış ve 26 Mayıs 1946 yılında gerçekleştirilen yerel seçimlerde Çal İlçesine bağlı Akkent Kasabası’nda Demokrat Parti adayı olarak seçime katılmıştır. Halkın seçtiği belediye meclis üyelerinin tercihleriyle belediye başkanı seçilen bir dönemde katıldığı bu ilk seçimde oldukça yüksek oy almasına rağmen, seçilen diğer meclis üyeleri tercihlerini başka bir adaydan yana kullanınca belediye başkanı seçilememiştir. Azmi ve kararlılığı ile tanınan Hamza OKUT, 3 Eylül 1950 tarihinde gerçekleştirilen yerel seçimlerde yine Demokrat Parti’den Akkent Kasabası Belediye Başkan adayı olmuş ve halkın ve seçilen meclis üyelerinin çoğunluğunun teveccühü ile 35 yaşında Başkan seçilmiştir. Başkanlık ettiği belde halkının refah ve mutluluğu için çalışmayı ilke edinen, güçlü iletişim becerisi, çalışkan ve dürüst tavrıyla kısa zamanda Çal ve Denizli’deki kurumların desteğini almayı başardığı gibi, Ankara’da bulunan üst yöneticilerle iyi bir iletişim kuran Hamza OKUT, belde halkının devletten beklentilerini başarılı bir şekilde kurum yöneticilerine aktarmıştır. Kasaba dışındaki kuyulardan içme suyu ve kasaba ortasındaki göletten kullanma suyu alan belde halkına, bu ilk başkanlık döneminde Menderes Nehri kıyısında açılan sondaj kuyularından temiz ve düzenli içme suyu getirtmiş ve Çal yöresinde ilk elektrik bağlanan beldenin Akkent olmasını sağlamıştır.

Beş yıllık başarılı icraatlarla geçen bir başkanlık dönemi sonrası 13 Kasım 1955 tarihinde gerçekleştirilen yerel seçimlerde yine Demokrat Parti’den aday olmuş, bu seçimi de rahatlıkla kazanmıştır. Bu dönemde de Akkent ve Çal yöresinin yol, su, elektrik gibi altyapı hizmetlerinin tamamının gerçekleştirilmesi için çaba sarf etmiştir. Bu dönemde, Akkent’e yeni pazaryeri kurulması, kasaba içindeki göletin ıslahı, kasaba içi yolların genişletilmesi, arazi yollarının düzeltilmesi ve Akkent-Çal yolunun genişletilmesi gibi çalışmalar yaptırmıştır. Bütün bu çalışmalar ücra bir köy görünümünde olan Akkent’in Çal yöresinin önde gelen bir kasabası olmasını sağlamıştır.

Hamza OKUT, halkın oylarıyla ve demokratik usullerle seçildiği belediye başkanlığı görevini 27 Mayıs 1960 “Askeri Darbesi” ile bırakmak zorunda kalmıştır. Bu süreçte seçimle iktidara gelen tüm Demokrat Partili yöneticiler gibi, Hamza OKUT da tutuklanarak 40 gün Denizli cezaevinde kalmıştır. Tutuklanması sırasında kendisine kelepçe taktırtmadığı gibi, cezaevinden çıkıp Çal ve Akkent’e dönüşü sırasında askeri yönetim ve baskıya rağmen, kalabalık gruplar tarafından karşılanmıştır. Bu dönemde yeniden baba mesleği ticaret ve tarım işlerine dönmüştür.

Yaklaşık üç yıl süren baskıcı bir askeri yönetim ve yeni anayasanın kabulü sonrasında kurulan yeni siyasi parti çalışmalarına katılan Hamza OKUT; Çal’da Adalet Partisi kurucuları arasında yer almış ve 17 Kasım 1963 tarihinde gerçekleştirilen yerel seçimlerde Adalet Partisi’nden Akkent Belediye başkan adayı olmuştur. Bütün baskılara rağmen, Akkent halkının tercihleriyle yeniden belediye başkanı seçilmiştir. Bu dönemde Akkent’in artan nüfusu ve eğitim ihtiyacını karşılamak için yeni bir ilkokul binasının yapımını sağladığı gibi, yeni camii yapımı, yol, sulama kanalı çalışmaları ile hizmetlerini sürdürmüştür.

Hamza OKUT; Akkent halkının teveccüh ve takdiri ile 2 Haziran 1968 tarihinde gerçekleştirilen yerel seçimlerde tekrar Adalet Partisi’nden başkan adayı olmuş ve bu seçimde de başkan seçilmiştir. Bu dönemde Akkent, ilk defa bir beldeden yurtdışına işçi gönderen belediye olmuştur. Bu dönemde Akkent Halıcılık ve kalkınma Kooperatifi kurulmasına öncülük etmiş ve 1970 yılında “Akkent Meyve Suyu Fabrikası” kurulmasına çok büyük katkı vermiş, 250 kişinin Almanya’ya işçi olarak gitmesini kooperatif yönetimi ile birlikte sağlamışlardır. 1972 yılında yaklaşık 75 kişinin çalıştığı Akkent Meyve Suyu Fabrikasını faaliyete geçirmişlerdir.

9 Aralık 1973 tarihinde gerçekleştirilen yerel seçimde yine Adalet Partisi’nden aday olan Hamza OKUT, kendisine karşı kurulan ittifak adayına karşı seçimi kaybetmiş, ancak yöre halkının kendinden yardım taleplerini yerine getirmeye devam etmiştir. 1975 yılında Hacca gidip, dönmüş ve “Hacı Hamza” olarak da anılmaya başlanmıştır.

Hamza OKUT; 20 yıllık başkanlığı döneminde o kadar çok hizmette bulunmuştur ki sadece Akkent halkının değil, Çal ilçesine bağlı beldelerde yaşayan seçmenlerin teveccühü ile 1977 yılında gerçekleştirilen yerel seçimlerde; Denizli İl Genel Meclisi’ne Çal’dan Adalet Partisi Üyesi (İl Encümen Azası) seçilmiştir.

8 çocuk ve 21 torun sahibi olan Hamza OKUT; 6 Aralık 1999 tarihinde, 84 yaşında vefat etmiş olup, Akkent mezarlığında medfundur.

Hayatını Akkent kasabası ve Çal yöresinin gelişmesine adayan, partili ayrımı yapmadan herkese yardımcı olan; yörede alt yapının gelişmesi, eğitim ve istihdamın artmasına çalışan, inançlı, insan haklarına saygılı, hoşgörülü, giyimine ve konuşmasına özen gösteren Hacı Hamza OKUT; DÜRÜSTLÜK, DEMOKRATLIK VE HALKA HİZMET AŞKININ VE YEREL KALKINMANIN bir sembolüdür. Çal yöresi de bu vasıflara sahip bir yöneticiyi unutmamış, onu her zaman “KOCA REİS” olarak benimsemiştir.

Prof. Dr. Metin EKİCİ
Ege Üniversitesi, Türk Dünyası Araştırmaları Enstitüsü
Türk Halk Bilimi Anabilim Dalı Başkanı 35100-Bornova/İZMİR
E-Posta: mekici@yahoo.com; Tel: 0543 844 4399

NOT: Bu yazının amacı Ferah Işık adlı Köşe Yazarının, Denizli Haber Gazetesi’nde 16 Haziran 2020 tarihinde yayınlanan makalesinin gerçekleri yansıtmadığını, yazının ana kahramanı olan Çal-Akkent Beldesinin merhum belediye başkanı Hamza OKUT’a ilişkin çirkin ifadelerin dayanaksız ve iftira şeklinde duyumlara dayalı olduğunu ifade etmektir.