Son depremler önemini bir kez daha gösterdi: Denizli’nin aktif fay haritası

Türkiye’nin çoğu yerleşimi gibi deprem kuşağındaki Denizli de, son depremlerden, duygusal olarak etkileniyor. Kahramanmaraş merkezli depremin yıkımı Türkiye’yi yasa boğmanın yanı sıra barınma şeklinin tekrar sorgulanmasına neden oluyor. Bu bağlamda da en çok merak edilen konuyu ise aktif fay hatlarının durumu oluşturuyor.

Maden Tetkik Arama Enstitüsü (MTA) Türkiye’nin, tüm yer altı hareketlerini takip ediyor ve bunları internet sitesi üzerinden yayınlıyor. Özellikle hangi fayın hangi bölgeden geçtiği mahalle mahalle görülebiliyor.

Daha yakın zamanda Acıpayam ve Bozkurt depremlerini yaşayan Denizlililer haliyle son depremlerden çok etkileniyor. Bu nedenle şehrin fay hatları da merak ediliyor. MTA’nın sitesine bakıldığında Denizli’de Kuzey Anadolu ya da Doğu Anadolu fay hattı gibi tek parçalı büyük bir fay hattı yok. Milyonlarca yıldır depremlerle şekillenen Denizli coğrafyası, parçalı faylardan oluşuyor.

Denizli’de Kaç Büyüklüğünde Deprem Bekleniyor?

Uzmanlara göre de, Denizli’de aktif fayların deprem üretme ihtimalleri her zaman var. Pamukkale Üniversitesi’nden Prof. Dr. Halil Kumsar, İstanbul Teknik Üniversitesi’nden Prof. Dr. Ahmet Ercan, farklı zamanlarda yaptıkları değerlendirmelerde Denizli’de beklenen depremin 6.8 – 7 büyüklüğünde olmasını beklediğini açıklamışlardı. Özellikle Prof.Dr. Kumsar, neredeyse öğrenciliğinden bu yana Denizli’nin depremselliğiyle ilgili çalışmalar yürütüyor. Haliyle bu konudaki en iyi uzmanlardan biri.

Denizli’deki En Büyük Deprem Ne Zaman Oldu, Kaç Kişi Öldü?

Öte yandan Denizli’nin tarihi, depremlerle dolu. Yaklaşık 2 bin 500 yıl önce yaşanan deprem Pamukkale’nin oluşmasını ve termal suların yüzeye çıkmasını sağladı. Osmanlı belgelerinde kaydı olan yıkıcı güçteki en büyük depremlerden biri de 1717 yılındaydı. Ayrıca arşivlerdeki belgelere göre, o tarihte Denizli’de sadece 12 bin kişi yaşıyordu. Ve o büyük depremde Denizli’de 6 bin kişi hayatını kaybetti. Belgelere göre, deprem öğle vakti oldu ve sadece tarlada çalışanlarla dışarıda olanlar sağ kalabildi.

Denizli’deki Aktif Fay Hattı Hangi Mahallelerden Geçiyor?

Bu bilgiler ışığında; Denizli’deki deprem riski hala sürüyor. Üstelik uzmanların bu depremin 7 büyüklüğünde olmasını beklediği biliniyor. Denizli’de aktif fay hatları kent içinde ve ilçelerde mevcut. Denizli’deki aktif fay hatları şu şekilde:

Not: Kırmızı renkle belirtilenler aktif fayı (holosen) gösteriyor. Mor renkli olanlar ise, geçmişte deprem üreten fakat bugün deprem üretip üretmeyeceği kestirilemeyen (kuvaterner) fayları temsil ediyor.

Denizli’nin Fay Hatları

1- Bu genel görüntüye göre; Denizli’deki fayların bir bütün parçadan oluşmuyor. Parçalı faylar, Alaşehir ve Nazilli’ye doğru ilerliyor. Ayrıca Afyonkarahisar ve Fethiye bölgesi ile de fay kardeşliğimiz var.

2- 8 Ağustos 2019’da Bozkurt ve Çardak bölgesi 6 büyüklüğündeki depremle sarsılmıştı. Bu bölgedeki aktif faylar, hala enerji biriktirmeye devam ediyor.

3- Honaz ve bölgesi de aktif fayların üzerine kurulu. Bu bölgede (kırmızı renkli) aktif faylar hala faal.

4- 500 binden fazla insanın yaşadığı kent merkezindeki aktif faylar da göze çarpıyor. Özellikle kentin daha çukurda kalan bölümü Deliktaş, Dokuzkavaklar, Sevindik, Sümer bölgelerindeki faylar halen aktif.

5- Kent merkezindeki fay hatlarının yakından görüntüsü

6- Tarihte Pamukkale travertenlerinin oluşturan depremlerin yaşandığı Pamukkale bölgesinde de çok sayıda yerleşim, aktif fay üzerine kurulu.

7- Sarayköy ve Buldan bölgesinde de çok sayıda aktif fay hattı var. Ayrıca Buldan’ın dahil olduğu fay hattı, Alaşehir’e doğru ilerliyor. Sarayköy’deki ise Buharkent ve Nazilli’ye doğru ilerliyor.

8- Hallaçlar’dan başlayıp Babadağ’a doğru uzanan, 2,6 milyon yıl boyunca yer yarılmasına sebep olan fakat şu anda faaliyet durumu muğlak olan kuvaterner fay var. Dolayısıyla MTA, bu tür faylara doğrudan aktif fay demiyor.

9- Depremlerin sık sık yokladığı Acıpayam, Çameli ve Beyağaç bölgesinde de aktif faylar var. Ayrıca Çameli fayı, Fethiye ve Ege Denizi’ne doğru ilerliyor.

10- 1995 yılındaki Dinar depreminin etkisinin hissedildiği Çivril bölgesinde de çok sayıda aktif fay var. Ayrıca bu faylar, Afyonkarahisar ve Uşak’a ilerliyor. Ayrıca Çal ve Bekilli bölgesinde de aktifliği şüpheli olan kuvaternet faylar yer alıyor.

Evinizin altından fay hattı geçip geçmediğini öğrenmek için MTA’nın sitesini ziyaret edebilirsiniz. Ya da Google’da “MTA yerbilimleri” aramasını yaptırabilirsiniz.