Prof. Dr. Gökhan Önem Varisi anlattı

Banu URGANCI
‘Bacak bacak üstüne atmak, topuklu giymek ve hamilelik varisi tetikliyor’
‘Ençok cerrahlar, öğretmenler ve kasaplarda görülüyor’
‘Hacamat yöntemi tedaviye değil sorunun büyümesine neden oluyor’
Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Kalp ve Damar Cerrahisi Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Gökhan Önem ile Bayramyeri’ndeki muayenehanesinde buluştuk. Ve kadınların sıklıkla karşılaştığı varisin nedenleri ve tedavi yöntemleri konusunda konuştuk.

Sizler için yeni bir adresteyim. Kadınlarımız açısından çok önemli olan ve genelde bir meslek hastalığı olarak görülen varis hakkında bilmediklerimiz ve yapmamız gerekenleri Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Kalp ve Damar Cerrahisi Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Gökhan Önem’e sizler için sordum. İşini çok severek ve önemseyerek yapan Prof. Dr. Gökhan Önem, branşının hassasiyetini varis tedavisi içinde vurguladı.

Toplumumuzun büyük bir çoğunluğunu ilgilendiren varis hastalığı alınan önlemlerle engellenebilecek ya da yavaşlatılabilecek bir rahatsızlık. Bu yazımızda genel olarak varis hakkındaki bilgileri göreceğiz. Yazı dizimizin devamında varis tedavi yöntemleri ve kadınları ilgilendiren kalp damar hastalıkları üzerinde duracağız. Ne yazık ki kadınların kalp damar yapısı erkeklere oranla daha zayıf. Bu konularda yapılması ve yapılmaması gerekenler hakkında Prof. Dr. Gökhan Önem bize rehberlik edecek.

Banu Urgancı: Prof. Dr. Gökhan Önem Kimdir? Bize biraz kendinizden bahseder misiniz?
Prof. Dr. Gökhan Önem: 1992 yılında Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden mezun oldum. İzmir Atatürk Araştırma ve Eğitim Hastanesi’nde kalp damar cerrahisi ihtisasına başladım. 2000 yılında uzman olarak mezun oldum. 2001 yılından bu yana Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Kalp ve Damar Cerrahisi Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi olarak görev yapıyorum. Bunun yanı sıra Bayramyeri’nde İnceoğlu İş Merkezi ‘nin 3. Kat 11 nolu dairedeki muayenehanemde hastalarımla ilgileniyorum. Hastalarımız bizimle 0 258 263 64 60 numaralı telefondan randevu alarak irtibat kurabilirler.

Varisin Görünmeyen Sebebi Yerçekimi
Banu Urgancı: Varis nedir?
Prof. Dr. Gökhan Önem: Varis bir toplardamar hastalığı. Biliyorsunuz insan vücudunda atardamarlar var, toplardamarlar var, birde lenf damarlar var. Hepsinin ayrı hastalıkları var. Varis toplardamar hastalığı.
Bacaklarımızda kanı kalbe götüren toplardamarlarımız var. Bu damarlar herhangi bir sebeple mesela yerçekiminin karşı konulamaz etkisi ile genişlediği ve kıvrımlı bir hal aldığı zaman biz buna varis diyoruz.

Vücudumuzda çok yaygın bir damar ağı var. Bu damarların bir kısmı derinin hemen altında bir kısmı ise kaslarımızın içinde. Bu toplardamarlar ırsi olarak veya herhangi bir basınca maruz kalarak genişliyor.

Derinin altında olanlar dışarıdan görülebiliyor. Kas içinde olanları dobler ultrason dediğimiz yöntemle biz uzmanlar görebiliyoruz.

Varis sadece bacakta görülmez. Başka varis türleride var, ama yerleri farklı. Örneğin makatta görülene hemoroid diyoruz, ya da testislerde görülene varikosal diyoruz.

Meslek Hastalığı
Banu Urgancı: Kimlerde görülür?
Prof. Dr. Gökhan Önem: Varis toplumun yaklaşık dörtte birini ilgilendiren bir rahatsızlık. Bayanlarda 2-3 kat daha fazla görülüyor. Özellikle doğumlar arttırıyor. Bayanların maalesef damar yapılarının erkeklere göre daha fazla varise eğilimleri var. Özellikle ailesinde varis olan kişilerde varis olma olasılığı ailesinde varis olmayanlara göre 3-4 kat daha fazla oluyor. Oranlama olarak kadınlarda daha çok görülüyor. Ailede bireylerinde varisin görülmesi kişide olasılığı arttırıyor.

Ayrıca meslekler açısından oranlama yapılabilir. En çok cerrahlar, öğretmenler, kasaplar. Yani genelde ayakta sabit durarak çalışan kişilerde. Çünkü bacaktaki toplardamarlar yerçekimine karşı bir işlev görüyor. Ayakta sabit durarak uzun vakit geçirmek bacaktaki toplardamarların işini zorlaştırıyor.

Topuklu Ayakkabıya Dikkat!
Banu Urgancı: Varisi önlemek mümkün mü?
Prof. Dr. Gökhan Önem: Biz varisin önüne geçebilmek için yürüyüşü öneriyoruz. Yürürken baldır kaslarımız aynı kalp kasları gibi hareket eder. Kasılıp gevşerler ve damarların kanı taşımasına yardımcı olur ve damarlar üzerindeki basıncı azaltırlar. Yine aynı şekilde uzanıp ayakları havaya kaldırmakta en az yürüyüş kadar damar üzerindeki basıncı hafifletir. Biz uzmanlar; bayanlar için topuklu ayakkabı giyilmesini, dar kıyafetleri, korseleri, bacak bacak üstüne atarak oturulmasını önermiyoruz. Bunlar varis oluşumunu kolaylaştıran sebepler.

Topuklu ayakkabı giyildiğinde yürürken aynı sabit dururken olduğu gibi baldır kasları hareket etmez ve bu bacaktaki damarlara basıncı arttırır. Yine dar kıyafetler ve korse bacaklardaki toplardamarlar üzerinde sıkı bir basınç yaratır. Evet varis çorapları da basınçla tedavi eden bir yöntemdir ama biz bunu kişinin hastalığının seviyesine göre bir basınç belirleyerek uygularız ve varis çorapları aynı kıyafetlerimizde olduğu gibi bedenleri vardır. Kişinin bacak yapısına göre belirlenir.

Hamileliğin İlk Belirtisi VARİS
Prof. Dr. Gökhan Önem: Kadınlarda çok görülmesinin diğer bir sebebi de doğumlar. Oluşan varislerin %75’i ilk 3 ayda oluşuyor. Yani daha bebek büyümeden, buda hormonların varis oluşumunda daha baskın olduğunu gösteriyor. Hatta varislerin belirginleşmesi gebelikle ilgili adet gecikmesinden daha önce belirti verebiliyor. Gebelikten dolayı oluşan varislerin büyük kısmı gebelik sonrası geriliyor. Varis oluşumu kişiden kişiye değişiyor. Yani gebelikte mutlaka varis oluşacak diye bir kural yok. Ama gebelik varisleri kolaylaştırıcı bir etken. Alınan tedbirlerle önlenebilir. Bacaklardaki toplardamar basıncını düşürmek amacı ile uzanıp ayakların yukarı kaldırılmasını öneriyoruz. Ayaklarda ödem ve şişlik varsa onu önlüyor.

Varisin İlkel Tedavisi “Hacamat”
Banu Urgancı: Varis tedavisinde yanlış uygulamalara rastlıyor musunuz?
Prof. Dr. Gökhan Önem: Daha önce hastalarımda karşılaştığım, kesinlikle yanlış bir uygulama “hacamat” dedikleri yöntem. Dışarıdan damardaki kanı boşaltmak amaçlı bir kesik şeklinde bir uygulama. Özellikle ileri evrelerdeki varis hastaları için kesinlikle çok tehlikeli. Ayrıca varis oluşum ve şikayetleri yaz aylarında artar. Çünkü sıcak varis için olumsuz bir etkendir. Örneğin sanılanın aksine sıcak termal kaynaklar varis için iyi değildir, iyileştirmez, tam tersine oluşumunu tetikler.