Kerli ferli işadamlarına masa sildirdiler

Denizli’de çoğu en az 25 yıllık ikinci el motorlu araç ticareti yapan işadamları yetki belgesi alabilmek için sınava alındı. İlki yazılı yapılan sınavın ikincisi canlandırma şeklinde gerçekleşti. Kamera kayıtları alınarak yapılan sınavda yılların iş insanlarına masa sildirildi, yerler temizletildi. İşte en başa dönerek kısa süreliğine yeniden bir çırak gibi eğitim alan iş insanlarının öyküsü…

ÖNÜNE GELEN BU İŞİ YAPIYORDU
Türkiye’de emlakçılar ve müteahhitler gibi ikinci el motorlu araç alım satımı yapan galericiler de önlerine gelenin bu işi yapmasından şikayet ediyordu. Yetkisiz ve yetersiz kişilerin piyasaya olumsuz katkı yapması, özellikle sosyal medyada hasarlı araçların problemsiz gibi satışının yapıldığına dair ekspertiz videolarının yaygınlaşması meslek saygınlığının da dip yapmasına neden olmuştu. Bunun üzerine ara sıra yaşanan dolandırıcılıklar da ikinci el işi yapan işadamlarının güvenirliğini büyük ölçüde zedelemişti. Tüm şikayetleri göz önüne alan Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı geçen yıl harekete geçmiş ve yeni bir uygulama başlatmıştı.

YÖNETMELİKTE DEĞİŞİKLİĞE GİDİLDİ
Bakanlık olumsuzlukları ortadan kaldırmak için İkinci El Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti hakkındaki yönetmeliğin geçici birinci maddesinin birinci fıkrasında değişikliğe gitti. Buna göre ikinci el araç alım satımı yapacak kişilere yetki belgesi sahibi olma zorunluluğu getirildi. Zamanla süresi uzatılan uygulama için son tarih 13 Ağustos 2019 olarak işaret edildi. Bu tarihten itibaren belge sahibi olmayan işyerlerinin araç alım satımı yapmasına müsaade edilmeyeceği duyuruldu. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tüm kentlerde ticaret il müdürlüklerine yazı göndererek mağduriyet yaşanmaması için esnafın uyarılmasını ve internet üzerinden yetki belgesi başvurusunda bulunmasını istedi.

600 LİRAYA ÜÇ KEZ SINAV HAKKI
Denizli’de yetki belgesi almak isteyen galerici esnafı için Denizli Tİcaret Odası ve Motorlu Araç Satıcıları Federasyonu (MASFED) yazılı sınav açtı. İlk sınava giren galereciler için ikinci sınav ise sözlü ve uygulamalı olarak gerçekleşti. Otonomi Denizli içinde kayıttaki kameralar eşliğinde gerçekleşen sözlü sınavda MASFED uzmanları işadamlarını tek tek ağır bir sınavdan geçirdi. Bazen saatler süren sözlü sınavların 13 Ağustos’a kadar süreceği kaydedildi. Halen başvuru yapmamış ya da sınava katılmamış galericiler olduğu için tarihin yine ötelenmesi bekleniyor.

SINAV MERKEZİ KURULDU
Görevliler ilk olarak sözlü sınavın yapıldığı Otonomi Denizli’de bir ikinci el dükkanını sınav merkezine dönüştürdü. Sınava katılacak işadamlarına önce nasıl davranmaları gerektiği neler yapmaları gerektiği konusunda kısa bir ders verildi. Daha sonra merkezde gerçek bir işyeri simüle edildi. Yılların esnafına sabah işyerine ilk geldiği andan itibaren neler yapması gerektiği soruldu, teknik bilgileri sınandı, araç alım ve satışlarında dikkat etmesi gereken her detayın üzerinden geçildi.

TEMİZLİK YAPTIRDILAR, MESLEKİ YETERLİLİKLERİNİ ÖLÇTÜLER
Canlandırma sırasında iş yeri sahiplerine “Sabah ofise geldiğinizde ilk işiniz ne olur? Aracı aldın ilk olarak ne yaparsın? Dükkanına müşteri geldi nasıl davranırsın?” diye soruldu. Önce işyeri temizliğinin yapılması istendi bazı adaylara masa ve yerler temizletildi. Canlandırma sırasında adayların boya kalibrasyon aletini her sabah sıfırlaması, gazete ve internet ortamından piyasa şartlarını incelemesi, döviz kurlarını takip etmesi gibi konulara da büyük önem verildi. Bu adımları atlayan adaylar eksi puan aldı.

ARAÇ ALIM SATIMI GERÇEKLEŞTİRİLDİ
Daha sonra sınav görevlileri çeşitli hasar durumlarına sahip farklı marka ve modellerdeki araçların alım satımlarının uygulamasını gerçekleştirdi. Uygulama sırasında önemli adımları atlayan adaylar yine eksi puan aldı. Bir aracın hasar tespitini yaptırmayan, ekspertiz raporunu almayan, 5664’ten hasar durumunu sorgulamayan adayların sınavı geçmesi daha da zorlaştı. Sınava katılanlar 6 temel kriterden birini atlayan adayın sınavdan kaldığını belirtiliyor ama henüz sonuçlar açıklanmadı.

ŞAŞIRTMALI SORULAR DA SORDULAR
Sınav görevlileri adayları şaşırtmalı sorularla da zorladı. Evrakların düzenli bir şekilde ve eksiksiz hazırlanmasına büyük önem verildiği vurgulandı. Alım-satım sırasında para alış verişinin banka üzerinden gerçekleşmesine önem verildiği, alıcı ve satıcıların kendi hesapları üzerinden transferler gerçekleştirmesinin kontrol edildiği de belirtiliyor.

EVRAKLARI KONTROL ET
Noterin, ekspertizin de canlandırıldığı sınavda araç satışlarında adaylara asgari 5 bin liralık kar koymaları istendi. Bunun altında satışlar adaylar için yine eksi puan yazdı. Satış işlemleri sırasında anlaşılan fiyat ile noterdeki sözleşmede hazırlanan evrakta yer alan fiyatlar arasında kasıtlı olarak hata yapıldı ve adayların tespit etmesi beklendi. Aynı durum ekspertiz raporlarında da gerçekleşti. Adayların ekspertiz raporuna rağmen hasar durumu sorgulaması artı puan olarak yazıldı.

ARACIN TESLİMİNE KADAR TİTİZ DAVRANDILAR
Sözlü sınavda adayların aracı sattıktan sonra müşterisine nasıl teslim ettiğine kadar detaya inildi. Aracın özelliklerini tarif etmeyen, iyi anlayışlı bir esnaf görüntüsü çizemeyen adaylara eksi puan yazıldı. Araç satışı yapıldıktan sonra yeni araç alımı için piyasa koşullarının araştırılması, diğer meslektaşlarla olan bilgi alış verişleri de adaylara artı puan olarak yazıldı.

40 YILLIK ESNAFIM MASA SİLMEDİM
Sınav görevlileri ile adaylar arasında zaman zaman ilginç diyaloglar da yaşandı. Masa silip temizlik yapan işyeri sahipleri, “Ben kendi işyerimde masa silmiyorum. Emrimde çalışanlar var. Bu tür günlük işleri çalışanlarım yapıyor. Bunu benim yapmama gerek yok” dese de görevliler yapmalarını istedi, canlandırmayı kusursuz gerçekleştirmeye çalıştı.

TEK NUMARA İLE İŞLEMLER YAPILACAK
Denizli’de sınavın zor geldiği bazı adayların İzmir, Aydın gibi kentlerde belge almak için başvuruda bulunduğu ileri sürüldü. Denizli’ye de başka kentlerden gelen adaylar olduğu da kaydediliyor. Yetki belgesi alan işyeri sahipleri artık kendilerini tanımlayan bir numaraya sahip olacak. Noter işlemlerini de bu numara üzerinden yürütecek. Belge sahibi olmayan galericiler 13 Ağustos’tan itibaren motorlu araç alım satımı yapamayacak. Bu tarihten sonra da yeni işyeri açmak isteyenler yazılı ve sözlü sınavların ardından yetki belgesi alabilecek. Denizli’de ikinci el motorlu araç alım satımı yapan işyeri sahiplerinin önemli bir bölümünün yetki belgesi sahibi olmadığı belirtiliyor.

HERKES ALIM-SATIM YAPAMAYACAK
Yetki belgesi ile ikinci el motorlu araç sektörünün kanayan yarası olan yetkin olmayan kişilerin bu işi yapmasının önüne geçilmek hedefleniyor. İkinci el birlikleri ve derneklerinin de destekleği uygulama sayesinde özellikle güvenli alış verişin önü açılacağı düşünülüyor. Belge alma koşullarının bir mekanı olmadan, vergi vermeden alım satım yapanların önüne geçeceği özellikle müşteri için bir mağduriyet durumunda muhatap bulabileceği alanlar oluşturacağı kaydediliyor.