2014 yatırımlar açısından umut vaat etmiyor

DSO Başkanı Müjdat Keçeci, “Genel Görünüm Anketi” sonuçlarını başkan yardımcıları Gültekin Okay Salgar ve İsmail Yılmaz ile birlikte düzenlediğibasın toplantıyla açıkladı. Üretim, kapasite kullanımı, satış, sipariş, karlılık, yatırım, ihracat ve istihdam gibi çeşitli alanları mercek altına alan anketle ilgili bilgi veren Keçeci, DSO’ya üye bin 300 sanayici arasından sadece 210’unun anketi yanıt vermesinieleştirdi.

Keçeci, 2013’te yaşanan gelişmelerin 2014’e ışık tuttuğunu belirterek, “Genel Görünüm Anketi, Denizli ekonomisinde 2013 yılının kısmen de olsa 2012 gibi olumlu bir yıl olarak geride kaldığını gösteriyor. Ancak, 2014’ün geçen yıldan daha zor bir yıl olabileceğine işaret ediyor. 2013 yılı DSO Genel Görünüm Anketi, bugüne dek yapılan anketler içinde üretim, iç satış, dış satış, yeni sipariş ve istihdam beklentileri bakımından en olumlu tabloyu ortaya seriyordu. 2014 yılı anketiyse beklentilerdeki iyimserlik bakımından bir miktar azalmaya işaret etse de ilk kez bu kadar büyük sektörel farklılıklar içeriyor. Tekstil ve konfeksiyon sektörü geçen yıla kıyasla daha iyimser beklentiler içindeyken, kablo-bakır tel ve metal-makine sektörlerinde beklentilerin geçen seneye göre kötümserleştiği anlaşılıyor” dedi.

İSTİHDAMDA ARTIŞ SÜRÜYOR
Denizli sanayisinin içinde bulunduğu duruma ışık tutan “Genel Görünüm Anketi”nin sonuçları şöyle:
Geçen yılın anketi 2012 sonunda ortalama çalışan sayısının 139 olduğunu gösteriyordu. Bu yılın sonuçları ise 2013 sonunda bu rakamın yüzde 14.38 artarak 159’a yükseldiğine işaret ediyor. Bu rakam kendi başına Denizli işgücü piyasasındaki gelişmelere paralel bir sonuç veriyor. Global krizin en çok etkilediği alanlardan biri olan işgücü piyasasındaki düzelmenin 2011 ve 2012’den sonra 2013’te de devam ettiği anlaşılıyor.

İstihdamla ilgili soruya verilen yanıtlar, SGK tarafından açıklanan SSK’lı istihdam verileriyle örtüşüyor. 2013’de Denizli işgücü piyasası parlak bir yıl geçirmiş, toplam SSK’lı istihdamı yıl içinde rekor seviyelere ulaştıktan sonra yıl sonunda bir önceki yıla göre yüzde 7.60’lık artış ile 166 bin 348’den 178 bin 971’e çıkmıştı. 20137te sanayicilerin yüzde 95’i “istihdam arttı ya da aynı kaldı” diyor. Bu oran 2012’de yüzde 89 idi.

Öte yandan istihdam beklentileri bakımından 2014’ün kısmen olumlu, ancak 2013’ten biraz daha yavaş bir yıl olacağı öngörülüyor. Her şeye rağmen sanayiciler, 2014’te istihdamın artacağı ya da aynı kalacağı beklentisini koruyor. “İstihdam azalacak” diyenlerin oranı yüzde 5.38.

ÜRETİM, SATIŞ SİPARİŞ
2013’te her 3 sanayiciden 2’si üretim, iç ve dış satış ile yeni siparişlerinin arttığını belirtiyor. 2014 yılı beklentileri üretim, dış satışlar ve yeni siparişler bakımından daha da olumlu. Ancak iç satışlar söz konusu olduğunda ankete katılanların yüzde 62.32’si 2013’te “iç satışlarım arttı” derken, 2014’te artmasını bekleyenlerin oranı yüzde 56.71.

KAPASİTE KULLANIMI
Denizlili sanayicilerin yüzde 91.37’si 2013’te yüzde 50’nin üzerinde kapasite kullanım oranına eriştiğini belirtti. bu oran, bugüne kadar yapılan anketlerde elde edilen en yüksek oran oldu. 2014 beklentisi ise bu oranı da aşıp yüzde 92.80’e ulaştı.

KARLILIK
“2013’te karlılığım artı” diyenlerin oranı yüzde 36.24, aynı kaldığını söyleyenlerin oranı yüzde 32.21. karının azaldığını belirtenlerin oranı da yüzde 27.52 olarak belirlendi. 20137te tekstil, konfeksiyon, kablo ve bakır tel sektörlerinde zarar ettiğini söyleyenlerin oranı azaldı. Metal, madeni eşya ve makine sektörlerinde ise bu oran sıfırdan yüzde 6.97’ye yükseliyor.

HAMMADDE
Denizlili sanayiciler, her türden maliyetin 2013’te arttığını vurguladı. Hammadde ve ara malı maliyetindeki artış yüzde 83.11, enerji maliyetinde artış yüzde 82.12. İstihdam maliyetinin arttığını ifade edenlerin oranı yüzde 72.67.

FİNANSMAN
2013’te finansman sorunu yaşayanların oranı yüzde 36.18. Bu oran, 2009’daki yüzde 37 seviyesinin hemen ardından son beş yılın en yüksek ikinci rakamı olarak göze çarpıyor. Oysa 2010’dan itibaren gerileyerek geçen sene yüzde 22,58 seviyesine kadar inmişti. Finansman sorununun en önemli nedeni yüzde 31,06 ile müşterilerin yükümlülüklerini yerine getirememesi. Bu yanıtı yüzde 23,48 ile kredi maliyetinin yüksekliği ve yüzde 13,64 ile teşviklerin azaltılması izliyor.

BANKALARDAN YAKINMA
DSO üyelerinin zaman zaman yakındığı bir konu olan bankaların kredi kapatma çağrısının son bir yılda yüzde 4,03 ve kredi teminatını yükseltme uyarısı alanların yüzde 7.43 düzeyinde gerçekleştiği belirtiliyor. Teminat yükseltme uyarısında da geçen seneye göre 5.50 puanlık yükseliş dikkati çekti.

FAİZ MALİYETİ ARTTI
Banka kredileri her 2 sanayiciden 1’i için ana finansman kaynağı. Banka kredilerinden sonra yüzde 22,97 ile Eximbank kredileri, yüzde 14,83 ile leasing geliyor. 2013’te kredilerini yenileyenlerin oranı, önceki yıla göre 6 puanın üzerinde bir artışla yüzde 45,52 oldu. Kredi maliyetlerinin arttığını ifade edenlerin oranı yüzde 50.79.

“2014 YATIRIMLAR AÇISINDAN UMUT VAAT ETMİYOR”
Ankete yanıt verenlerin yüzde 66.67’si 2013’te yatırım yaptığını açıklıyor. Bu oran son beş yılın zirvesi. Diğer yandan yeni yatırıma gidenlerin oranı yalnızca yüzde 23.64. Modernizasyon yüzde 35.15 oran ile en büyük sabit sermaye yatırımı olarak öne çıkıyor.

Bununla birlikte 2014 yılı yatırımlar bakımından oldukça kötümser. Denizlili sanayicilerin sadece yüzde 28.67’si yurtiçinde yatırım yapmayı düşünüyor. Bu oran geçen yıldan 17 puan daha düşük. 2014’te Denizlili sanayicilerin yüzde 18,94 ile verimliliği artırma, yüzde 18,01 ile pazarlamaya yoğunlaşma, yine yüzde 18,01 ile teknoloji yenilemeye ağırlık vermeyi planlıyor.

Mevcut işi dışında farklı bir işkoluna 2014’te yatırım yapmayı düşünenlerin oranı sadece yüzde 27,44. Bu girişimcilerin yatırım planladığı sektörler arasında inşaat-konut ve makine alanları yüzde 5,04’erlik oranları ile birinci sırayı paylaşıyor.

YABANCI İŞÇİYE KISMEN EVET
Denizlili sanayicilerin yüzde 42.64’ü nitelikli eleman sorununu çözmek için yabancı işçi çalıştırmaya sıcak bakıyor. Yabancı işçi çalıştırmaya karşı olanların oranı ise yüzde 57.46 olarak açıklandı.