DSO’nun genel görünüm anketi kötü tabloyu ortaya koydu

Denizli Sanayi Odası üyeleri üzerinde korona virüsü salgınının etkilerini ölçmek DSO üyeleri arasında gerçekleştirilen ankete 3 günde 306 üyeden yanıt geldi. Denizli Sanayi Odası tarafından her sene gerçekleştirilen ve kapsamı çok daha geniş olan Genel Görünüm Anketi ise Şubat ayı içerisinde 288 üye ile gerçekleştirilmişti. 2 anket arasında geçen 50 günlük süreçte, sanayicilerin beklentilerinde ciddi dönüşümler gözlendi.

KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ CAN SİMİDİ
İhracatının çoğunluğunu Avrupa’ya yapan bir sanayi kenti olan Denizli’de salgının etkileri oldukça fazla hissediliyor. 4 gün önce gerçekleştirilen anket kapsamında çalışma durumu etkilenmeyen işletmelerin oranı %18 olarak sonuçlara yansıdı. Geri kalan sanayicilerin bir kısmı ya çalışmaya ara vermiş ya üretim kapasitesini düşürmüş ya da çalışmaya ara vermeyi düşünüyor. Kısa çalışma ödeneğine başvuranlar ve başvurmayı düşünenlerin oranı ise %78.

292 FİRMA: SİPARİŞLERİMİZ AZALDI

Şubat ayında gerçekleştirilen Genel Görünüm Anketinde 2019 yılında yeni siparişlerin çoğunlukla arttığına dair bir sonuç elde edilmişti. Yine aynı anketin sonuçlarına göre sanayicilerin üçte ikisi 2020’de yeni siparişlerinin artmasını bekliyordu. Yeni siparişlerin azalacağını düşünenler sadece %8,84 seviyesinde idi. Ancak Covid-19 salgını tüm beklentileri boşa çıkardı. Covid-19 anketine katılan 306 sanayiciden sadece 1’i salgın sonrası yeni siparişlerinin arttığını belirtirken %95’i (cevap veren 292 firma) yeni siparişlerinin azaldığını beyan etti.

YÜZDE 91’DE SİPARİŞLER İPTAL OLACAK, ENDİŞESİ

Covid-19 salgınının Denizlili sanayicinin hali hazırdaki siparişleri üzerindeki etkisi de ağır oldu. Sanayicilerin sadece %9,03’ü salgının mevcut siparişlerinde bir değişikliğe sebep olmadığını belirtiyor. Kalan %91’lik bölüm siparişlerinin iptali ve/veya ertelenmesi ile karşı karşıya kalırken, bunların içindeki %27,76’lık bölüm direkt siparişlerinin iptal edildiğine işaret ediyor.

TAŞIMA EN BÜYÜK SORUN

Salgının ortaya çıkmasından sonra en çok dile getirilen problemlerden biri lojistik oldu. Sanayiciler üretime devam etmek için hem girdi hem de satış tarafında lojistiğin önemine dikkat çekmişti. DSO tarafından hazırlanan Covid-19 anketinde de lojistik konusu birkaç farklı boyutuyla irdelendi. Ankete katılan 306 firmadan 191’i girdi lojistiğinde problem yaşadığını belirtirken 107’si girdi lojistiğinde herhangi bir problem yaşamadığını belirtti. Yaşanan problemlerde gecikmeler ve maliyet artışları en çok vurgulanan problemler oldu. Lojistiğin satış tarafından problem yaşayıp yaşamadıklarına ilişkin soruda ise şirketlerin %67’si satış lojistiğinde problem yaşadığını belirtti.

YÜZDE 92’LİK KESİM: DESTEKLERE RAĞMEN FİNANSMAN SORUNU YAŞIYORUM

Girdi tedarikinde problem yaşayan ve yaşamayan şirketler yarı yarıya. Tedarik problemi yaşayanların problemlerinin ise Avrupa ve Çin kaynaklı olduğu görülüyor.

Salgının Türkiye’de görülmeye başlamasından bu yana iş insanlarının en büyük korkusu finansman konusunda problem yaşamak. DSO tarafından gerçekleştirilen Covid-19 anketi, Hükümet tarafından ekonomik desteklerin açıklanmasından sonra gerçekleştirildi ve ankete cevap verenler arasında finansmanda problem yaşadığını belirten üyelerin oranı %92. Covid salgınının etkileri görülmeye başlamadan önce gerçekleştirilen Genel Görünüm Anketi sonuçlarına göre sanayicilerin üçte ikisi herhangi bir finansman sorunu yaşamadığını belirtiyordu. Finansman sorunu yaşayanların oranı %33,48 idi. Ancak Türkiye’de ilk vakanın görülmesiyle beraber sanayide çarklar durmaya başlayıp, siparişlerde yaşanan olumsuz gelişmeler, finansman problemlerini de yanında getirdi. Covid-19 salgınının ekonomimize etkisini iyiden iyiye hissettiğimiz bugünlerde sanayicilerimizin %92,38’i finansman sorunu yaşadığını dile getiriyor. Finansmanda yaşanan problemlerin başında tahsilat problemleri gelirken alınan tüm tedbirlere rağmen kredi imkanlarının daralması ve finansman maliyetlerinin artması 2. ve 3. sırada geliyor.

‘İŞTEN ÇIKARMALAR ARTACAK’ SİNYALİ

Sanayici, tahsilatların gecikmesi, gönderdiği halde bedelini alamadığı mallar, çeklerin karşılıksız çıkması gibi sebeplerle tedirginlik yaşıyor. Salgının uzaması ihtimalinde firmaları için gördükleri en büyük riskler nakit akışlarının bozulması, ihracatın azalması, iç satışların azalması ve müşteri kayıpları.
Denizlili sanayici bu salgının küresel boyutta bir resesyona neden olacağını düşünüyor ve %92’lik bir kısım salgının Denizli istihdamında azalışa neden olacağını öngörüyor. Şubat ayında gerçekleştirilen Genel Görünüm Anketi’nde sanayicilerin %81’i 2019’da ‘istihdamım arttı ya da aynı kaldı’ demişti. Bu oran 2018 için %73,71 seviyelerinde idi.

İSTİHDAMIN ARTMA İHTİMALİ YOK

Yine Genel Görünüm Anketi sonuçlarına göre sanayicilerin %46,02’si 2020’de istihdamının artacağını bekliyordu. İstihdamının azalacağını düşünenlerin oranı ise sadece %9,73 seviyelerinde idi. Ancak Covid salgını tüm beklentileri alt üst etti. Covid salgını sonrasında sanayicilerin %92,74’ü istihdamının azalmasını bekliyor. Aynı kalacak diyenler %6,93 seviyesinde. Artması ihtimalini değerlendirenler ise neredeyse hiç yok.

BEKLENTİLER

Önünü görememekten dolayı tedirgin olan Denizlili sanayiciler, bu zamana kadar alınan ekonomik ve ticari önlemlerin de tam olarak ihtiyaçlarını karşılamadığı görüşünde. Hükümetten beklentilerin sorgulandığı ankette ilk 5 sırada şu beklentiler yer alıyor:

* Finansman desteği

* Açıklanan teşviklerin uygulamasında yaşanan aksaklıkların giderilmesi (özellikle mücbir sebep uygulamasındaki NACE ayrımının kaldırılması)

* Programlı bir sokağa çıkma yasağı

* İşveren üzerindeki istihdam ve vergi yüklerinin azaltılması

* Enerji desteği