80 yıllık marka 60 yıldır değişmeyen şişe

Denizli, sanayileşmedeki başarısını aynı oranda markalaşmaya dönüştürdüğünü söylemek zor. Ancak öyle markalar var ki, kuruluşları ildeki sanayileşme hareketinden çok daha gerileri gidiyor. Bunlardan bir tanesi de Denizlililerin her yerde övünerek anlattığı, bir kez içenlerin de vazgeçemediği Zafer gazozu.

Bu haftayı sözünü ettiğimiz Zafer Meşrubat ve Gıda Sanayi’ne ayırdık. Zafer, sadece Denizli’nin değil, yerel kalmasına rağmen Türkiye’nin en köklü meşrubat firmalarından birisi. Artık üçüncü kuşak kaptan köşkünde oturuyor.

Zafer Meşrubat ve Gıda Sanayi, 1934’te Mustafa Lütfi Özdemir tarafından kuruldu. İlk adresi Lise Caddesi’ndeki Yeşil Pasaj’dı ve “Yeşil Denizli Zafer Gazozhanesi”ismiyle üretimine başladı.Bu pasaj çıkan bir yangında zarar görünce Arap Mezarlığı olarak bilinen yere, 1953’te ise İstiklal Caddesi’nde bugün “Yeni Zafer” adıyla faaliyet gösteren tesise taşınır. 1993’te ise kardeşler arasında ayrılık yaşanır ve o tarihtenbu yana da iki aynı isimle üretim yapılmaktadır. Birisi Zeytinköy’de değişmeyen klasik şişesiyle üretim yapan Zafer Meşrubat ve Gıda Sanayi. Diğeri ise İstiklal Caddesi’nde Yeni Zafer adı altında faaliyet gösteriyor.

“İş Dünyası ile Kahve Sohbetleri”ne konu olan da içenlerin tadını unutamadığı (öyle bir ismi olmamasına rağmen) Denizlililerin “Eski Zafer gazozları” olarak adlandırdığı, halen sahipliğini kurucu Mustafa Lütfi Özdemir’in oğlu Muammer Özdemir’in yaptığı Zeytinköy’deki Zafer Meşrubat ve Gıda Sanayi.

Şahıs şirketi olarak faaliyetini sürdüren bu firmada, yönetim babadan oğula geçiyor. 80 yıl önce Mustafa Lütfi Özdemir’le başlayan ticari faaliyet, ikinci kuşak olarak oğlu Muammer Özdemir ile devam etti. “Yaşlandım” diyerek köşesine çekilen Muammer Özdemir de yönetimi oğlu Yavuz Özdemir’e bıraktı. Bir başka deyişle Zafer’de artık üçüncü kuşak yönetimde.İşte Yavuz Özdemir’in anlatımıyla kuruluşu bir asra dayanmak üzere olan, efsane tadıyla anılan ve klasikleşen şişesi 60 yıldır değişmeyen Zafer gazozunun öyküsü…

Yerel bir meşrubat firması olarak anılmanıza rağmen büyük bir tesise sahipsiniz. Kapasiteniz nedir?

Yıllık üretimimiz 1 ile 1,5 milyon kasa arasında değişiyor. Tesisimizde dört dolum hattı var. 45 kişi istihdam ediliyor.

Nasıl bir dağıtım ağınız var, müşteriye nasıl ulaşıyorsunuz?

Şehir merkezinde kendimiz dağıtım yapıyoruz. Çal, Çivril, Tavas ve Acıpayam, Aydın, Uşak, Antalya, Burdur-Isparta, Nazilli, Gölhisar ve Dinar’da bayilerimiz var. Kale’deki bayimiz aynı zamanda Muğla’ya da dağıtım yapıyor. Bayilerimizin çoğuyla uzun yıllardır çalışıyoruz, 30-40 yıllık olanlar var. Örneğin Kale bayimiz bizimle çalışmaya dedem döneminde başlamış.

“SİPARİŞ VERENE GÖNDERİYORUZ”

İstanbul’da da özellikle Denizlililerin Zafer gazozu bulabilmek için epey çırpındığını duyuyoruz. Orada bir dağıtım ağı oluşturamıyor musunuz?

Geçmişte bayi çalışması yaptık, fakat muvaffak olamadık. Zaten yola çıkarken kolay olmayacağını da biliyorduk. Ancak ürünlerimize ulaşmak yine de mümkün. Çok kaliteli mekanlarda bizim ürünlerimizi bulabilirler. Cihan Kamer’in Kuruçeşme’deki yeri Huqqa, Zorlu Center ve Beyoğlu’nda yine ünlü olan bir cafede Zafer gazozu satılıyor. Bunun dışında telefonla sipariş verenlere kargoyla adrese teslim gönderiyoruz.

Zafer gazozunu içenler yurt dışında da bulmaya çalışıyor. İhracatınız hangi ülkelere?

Avusturya’da Avrupa ülkelerine dağıtım yapan bir bayimiz var. Almanya, Hollanda, Belçika gibi Türklerin yoğun bulunduğu ülkelere Zafer gazozu gidiyor. Çok uzak bir ülke Avusturalya’ya da ürün gönderiyoruz.

Bu kadar beğenilen bir meşrubat markasının kaç çeşit ürünü var?

Üretimimiz sade gazoz ve mandalina aromalı gazoz üzerine.

Peki, içenlerin “unutamadık” dediği bu efsane tadın sırrı nedir?

Öncelikle 80 yılı bulan çalışma hayatında tüketicilerine kaliteyi ve hiç değişmeyen orijinal tadı sunmak. Bu kaliteyi koruyabilmek için kaliteli hammaddeleri son teknolojiyi kullanarak, en hijyen koşullarda üretim yapıyoruz. Burada söyleyemeyeceğim mutlaka içinde bu tadı veren aromanın özelliği var. Buna “farklı meyve aromalarından bir mix” diyebiliriz. En önemlisi ise doğal şeker kullanmamız. Bildiğiniz toz şeker kullanıyoruz üretimde. Sakarindir, glikozdur, kesinlikle bunların zerresi yok içerisinde.

_________________________________________________

_________________________________________________

Zafer gazozu ikram edilen ünlü isimler var mı?

Ben içerlerken görmedim ama Denizli’ye gelen konukların çoğuna ikram edildiğini duyduk. Örneğin Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, sinema sanatçısı Tarık Akan gibi…

DEVLERLE REKABET ZOR

Böylesine aranan bir tada sahip olmasına rağmen Zafer neden yerel marka olarak kaldı?

Kendiniz gittiğinizde zor, çünkü işin kontrolü zor. Bayiler aracılığıyla gittiğinizde daha da zorlaşıyor. Çok büyük sermaye isteyen, riski fazla olan bir durum. Zaten fabrikayı yaparken risk aldık. Büyük yatırım yaptık. Yerel bazda üreten firma çok ama bizim gibi tesis yapan 10 tane yoktur. Birçoğu gecekondu misali yerlerde üretim yapar. Şu an içinde bulunduğumuz tesis 12 bin metrekare alana sahip. Bunun 3 bin 500 metrekaresi kapalı. Ama yetersiz kaldı.

Çok büyüdüğünüzde olmuyor. Hayalci olmamak gerekiyor. Bir dönem Uludağ denedi, olmadı. İşin sonunda hüsran da var. Karşınızda dünyanın bir numarası olan bildiğimiz markalar var. Onlarla rekabet zor. Ha Denizli’de rekabet edebiliyoruz, çünkü yerel markayız. Kendilerinden gibi gördüklerinden meşrubat isterken bizi tercih etmeyi unutmuyor.

Devlere karşı bu sektörde tutunmak çok zor. Bize herkesin sorduğu, niye Türkiye geneline açılmıyorsunuz? Türkiye geneline ürün vermek çok zor. Neden zor? Devler var. Herhangi bir il ve ilçeye gittiğinizde, hemen karşınıza onlar çıkıyor. Ama Denizli’de rahatız, çünkü insanlar Zafer gazozunu biliyor. Tabi kaliteli bir üretimin de payı var. Tadı hiç bozmadık. Bu nedenle ayaktayız.

NEDEN İKİ TANE ZAFER GAZOZU VAR?

Birçok Denizlilinin de merakını gidermek anlamında sormak istiyorum. Çok özel değilse, neden ayrıldı kardeşler? Neden aynı isimle iki marka?

Kurumsallaşamazsanız bir süre sonra süreç istemeseniz de sizi ayrılmaya zorluyor. Çocuklar büyüyor. Ailelere damatlar, gelinler giriyor ve torunlar oluyor. Sonuçta ayrılıklar kaçınılmaz hale geliyor. Bizimki de öyle oldu. Öyle kavgalı dövüşlü bir ayrılık değildi bizim ailelerin ayrılması. Babam ile amcam oturup konuştu ve ayrılık kararı aldılar. Onlar eski yerde kaldı, biz buraya geldik. Biz markayı aldık, onların da “Yeni Zafer” adıyla üretim yapmalarına izin verdik. Aradan 21 yıl geçti.
Ama şöyle bir şey zaman zaman yaşanabiliyor. Yeni Zafer eski yerde, eski Zafer ise yeni üretim yerinde. Bize “eski Zafer yazın, karıştırmayalım” diyenler oluyor. Ama eski Zafer diye bir şey yok. Zafer bir marka ve o da bizde.

ÇALIŞANLARIYLA BİRLİKTE AİLE ŞİRKETİ

Söz açılmışken, iki kardeşe ayrılık getiren kurumsallık konusunu biraz daha açalım isterseniz. 80 yıllık marka neden kurumsallaşamadı?

Denedik ama tamamlanamadı. Nedeni basit, her şeye kendimiz müdahale edelim istiyoruz. Dededen kalan bir miras olunca, fazla korumacı davranıyor olabiliriz. Bu nedenle de her şeye kendimizi müdahale eder görüyoruz. Bir de “aile şirketi” denilir ya, o bizde fazlasıyla var. Personelimiz eski. Örneğin Salih Öğün vardı. Dedemin hep yanında olmuş, şimdi oğlu Ahmet Bey bizimle beraber. Kısacası sadece aile şirketi değil, biz çalışanlarıyla bir aileyiz. Çalışan değil, onlar benim yol arkadaşım.

EFSUNLU ŞİŞE

Benim çocukluğumda içtiğim ilk Zafer gazozunun şişesiyle bugünkü şişe aynı. Hiç değişmiyor. Zafer’in alametifarikası mıdır, şişe dizaynı neden değişmez?

Çok özel bir kalıp o. Sadece bize ait. Rahmetli dedem İstanbul’da hem gazozculuk yapan, hem şişelerin kalıbını hazırlayan bir Rum ile çalışırmış. Yanlış hatırlamıyorsam ismi Niko Uludağ. Bu şişenin tasarımı ona ait. İstanbul’da 1955’te meydana gelen 6-7 Eylül olaylarından sonra Yunanistan’a göç etmek zorunda kalmış. Gitmeden önce de şişenin kalıbını dedeme bırakmış.

Bu şişenin bir şeyi var galiba. Ben ona “efsunlu şişe” diyorum. Böyle bir öyküsü olan, miras olarak gördüğümüz şişeden vazgeçemiyoruz. Birçok müşteriyle tatlı tartışmalarımız oluyor. Farklı ambalajlarda, farklı tat olduğunu iddia ediyorlar. Ben de onlara “Aynı şuruphaneden geliyor. A şişesinin ayrı, B şişesinin ayrı olmaz” diyorum. Anlatıncaya kadar epey dil döküyoruz. Belki teneke ve pette farklı olabilir ama şişede kesinlikle olmaz.

HEDEF 100. YILI GÖRMEK

Sohbetimizi hedefinizle noktalayalım. Üçüncü kuşak olarak kaptan köşkünde oturan Yavuz Özdemir’in hedefi nedir?

Herkes işini para kazanmak için yapıyor. Ama biz de ayrıca manevi yükü de var yaptığımız işin. Lokal kalsak da Anadolu’da bir KOBİ’nin 80 yıl devam etmesi mucize gibi bir şey. Söylediğim gibi bu marka 80 yıllık. Ben de hedef koydum, “100. yılını göreyim” diyorum. Çocuklar bu işi yapar yapmaz, biz bıraktığımızda onlar bilir.