“Sorunların ardında, hükümetin yanlış büyüme stratejisi var”

Denizli’de yaşanan ekonomik sıkıntıları incelemek üzere; 22 Ekim’de Denizli’ye gelen CHP’li vekiller, ziyaret sonrasında değerlendirmelerini hazırladı. Tekstil sektörünün sorunlarını yerinde incelemek üzere Denizli’yi gelen CHP’li milletvekilleri; Tekirdağ Milletvekili CHP MYK Üyesi Faiz Öztrak, Muğla Milletvekili MYK Üyesi Fevzi Topuz, Giresun Milletvekili Eşref Karaibrahim, Gaziantep Milletvekili Akif Ekici, Burdur Milletvekili R. Kerim Özkan, Isparta Milletvekili Mevlüt Coşkuner, Balıkesir Milletvekili Ergün Aydoğan, Bursa Milletvekili Abdullah Özer, Denizli Milletvekili Ali Rıza Ertemur, Zonguldak Milletvekili Ali Koçal, önce partinin il örgütü ile görüşmüş ve Denizli ile ilgili bilgi almışlardı. Daha sonra, DSO, DTO, DTB, Denizli Organize Sanayi Bölgesi Müdürlüğü, Denizli Esnaf ve Sanatkar Odaları Birliği temsilcileri ile görüşen heyet, sanayicileri de ziyaret etmişti. CHP’li heyetin inceleme sonrasında hazırladığı raporda, oda başkanları ile yaptıkları görüşmelerde; Denizli’nin özellikle, 2007’den itibaren sıkıntıya girmeye başladığı ve bir süredir göç vermekte olduğu ve sıkıntıların başlıca nedeninin, son dönemde TL’nin değerinin yeniden artamaya başlaması olduğunun kendilerine söylendiği belirtildi.

DSO yetkililerinin, tekstilde bir talep sorunu olmadığını ve atölye ve işletmelerde sene sonuna kadar boş kapasite bulunmadığını ancak kur nedeniyle para kazanamayan işletmelerin çok zor durumda olduğunun ifade edilmesini ilginç bulan CHP’li heyet, Denizli’deki ekonomik birimlerin bir diğer şikayetinin de teşvik rejimi olduğunu bildirdi. Elektrik ve doğal gaz fiyatlarının yüksekliği ve istihdam üzerindeki yüklerin ağırlığının da sanayinin önemli sorunları olduğunun kendilerine anlatıldığını belirten CHP’li vekiller, Denizli ekonomisindeki genel gelişmelerin, Türkiye’deki ekonomik gelişmelerle karşılaştırmalı olarak ele aldıklarını ifade ettiler.

Denizli’de, 2009 yılı Temmuz ayı ile geçen yılın aynı dönemi arasında, toplam istihdam kaybının 13 bin 966 kişi (yüzde 9.6) olduğunu ve toplam istihdamın 132 bin 413 kişiye gerilediğini ifade eden vekiller, “Bu, Denizli’de de ilgili dönemde çalışan her 10 kişiden birinin işini kaybettiğini göstermektedir” dedi. Tekstil sektöründeki istihdam kaybını çarpıcı bulan vekillerin raporunda, “Aynı dönemde, tekstilde 10 bin 962 kişi (yüzde 23.2) işini kaybetmiş ve tekstil istihdamı 36 bin 542 kişiye gerilemiştir. Başka bir ifade ile Denizli’de tekstil sektöründe çalışan her dört kişiden biri son bir yıl içinde işinden olmuştur. Rakamlar Denizli’deki toplam istihdam kaybının yüzde 80’nin, tekstil sektöründen kaynaklandığını göstermektedir” denildi.

Denizli’de üretime ilişkin öncü göstergelerin, Türkiye geneli ile uyumlu olduğunu ifade eden CHP’li vekiller, “Eylül ayında Denizli Organize Sanayi Bölgesinde tüketilen sanayi elektriği, geçen yılın aynı dönemine göre, yüzde 10.1 oranında gerilerken, aynı dönemde doğal gaz tüketimi yüzde 54.6 oranında gerilemiştir. Üretim sürecinde kullanılan temel girdilerdeki bu düşüşler Denizli’deki firmaların üretimlerinin de düşmeye devam ettiği hususunda ipuçları vermektedir. Denizli’de de düşen kapasite kullanımı ve üretim kayıpları yatırım talebini de etkilemektedir. 2009 yılının ilk dokuz aylık döneminde alınan yatırım teşviklerinin geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 44.2 oranında gerilediği gözlenmektedir” dedi.

Denizli ihracatının, Türkiye ihracatından farklı olmadığını raporlarına yazan vekiller raporlarında, ihracatla ilgili şu bilgilere yer verdi: “Denizli özelinde değerlendirildiğinde ise yılın ilk dokuz ayında Denizli’nin toplam ihracatının, geçen yılın aynı dönemine göre, yüzde 34.4 gerileyerek 1.2 milyar dolara düştüğü dikkati çekmektedir. Tekstil ve hazır giyim ihracatının ise aynı dönemde yüzde 27.1’e gerilediği ve 699 bin dolara düştüğü gözlenmektedir. Diğer taraftan hem artan işsizlik hem de tarımda düşen gelirler nedeniyle Denizli esnafı da sıkıntı yaşamaktadır. Esnaf siciline giriş ve çıkışlar bu durumu ortaya koymaktadır.”

YILLAR 2007 2008 2009
GİRİŞ 3,220 2,864 2,095
ÇIKIŞ 1,769 1,739 1,014

CHP’li vekiller, Denizli ekonomisinin temel sorunları olarak şunları belirledi:
-Kapanan işyerleri veya işten çıkartmalar nedeniyle artan işsizlik ve düşen istihdam,
-İhracat pazarlarında küresel krize bağlı olarak yaşanan daralma
-Kriz nedeniyle bankaların ürkekleşmesine bağlı olarak daralan kredi imkanları
-Türk Lirası’nın aşırı değer kazanmasına bağlı olarak özellikle tekstil gibi yerli katma değeri yüksek sektörlerin tasfiye sürecine girmesidir.

Denizli’ye, ülkenin önemli sanayi kentlerinden ve net ihracatçı kentlerden biri olarak tanımlayan CHP’li vekiller, “Denizli’de sanayi, tekstil ağırlıklıdır. Tüm bu gelişmelerin ne tek bir küresel krizle, ne de Denizli’ye has nedenlerle açıklanması mümkün değildir. Denizli’de sıkıntılar küresel krizden çok daha önce başlamıştır. Bu sıkıntılar diğer sanayi kentlerindeki sıkıntılardan çok da farklı değildir. Hükümetin küresel sermaye hareketleri karşısındaki pasif büyüme stratejisi krizden çok önce başta sanayi olmak üzere ticarete konu mal üreten sektörlerimizin rekabet gücünü krizden çok önce aşındırmaya başlamıştır. Hükümet, sanayinin kur karşısında yıpranan rekabet gücünü artırmak için ne elektrik, akaryakıt ve gaz gibi girdi maliyetlerini düşürecek ne de işgücü üzerindeki yükleri radikal bir biçimde indirecek önlemleri almamıştır. Bu nedenle ekonomideki büyüme hızla bize benzeyen ekonomilerin gerisine düşmüştür. Denizli de bundan nasibini almıştır. Hükümetin genel seçimler nedeniyle 2007 yılında mali disiplini hızla gevşetmesi krizde azalan iç ve dış talep karşısında manevra alanımızı hızla daraltmıştır. Krize girdikten sonra da hükümetin krizi görmezden gelmeye çalışması, içte güven veren bir programı yürürlüğe koyamaması ve zaten küresel krizde artan belirsizliği daha da artırması hem üretimin hem de istihdamın hızla daralmasına yol açmıştır. Yukarıdaki karşılaştırmalar Denizli’deki üretim ve istihdam eğilimlerinin Türkiye genelindeki eğilimlerden çok da farklı olmadığını ortaya koymaktadır.
Bu nedenle Denizli’de yaşanan sorunlar hükümetin iddia ettiği gibi yapısal bir değişimin veya küresel krizin doğal bir sonucu değildir. Özelde Denizli’nin, genelde Türk sanayinin sorunlarının arkasında, hükümetin modası geçmiş paradigmalara dayanan yanlış büyüme stratejisi bulunmaktadır. Rekabet gücümüzü yeniden ayağa kaldıracak makro politikalar ve ülkenin stratejik kaynağı olan genç nüfusu hızla üretim seferberliğine katarak dışarıdan finans piyasalarına sermaye getirenlerden çok bu ülkede yaratılan katma değeri destekleyecek yeni bir sanayileşme stratejisi Türk sanayinin ve Denizli’nin geleceği açısından bir gereklilik olarak her geçen gün ağırlığını hissettirmektedir” dedi.