BU HASTALIK YENiDOĞAN BEBEKLERi BULUYOR

Her anne baba yıllarca bu sorunun cevabını merak eder: “Çocuğumda sarılık vardı ve tedavi gördü, halen bir sorun olabilir mi?” Bu sorudan yola çıkarak yenidoğan sarılığı, belirtileri, tanısı ve tedavisini Özel Denizli Tekden Hastanesi Çocuk Hastalıkları Uzmanı Dr. Aydan Cevriye Çankal ile konuştuk.

DENİZLİHABER: Yenidoğan sarılığı nedir?

UZ.DR. AYDAN CEVRİYE ÇANKAL: İnsan hayatının ilk 28 günlük sürecine yenidoğan dönemi denir. Zamanında doğan yenidoğan bebeklerin %60’ında, erken doğan bebeklerin ise %80’inde yenidoğan sarılığı görülür. Yenidoğan bebeklerde görülen sarılıkların çoğu fizyolojik sarılıktır; yani belli bir tehlike sınırını aşmaz ve bir iki haftada kendiliğinden geçer.

DENİZLİHABER: Yenidoğan sarılığı nasıl oluşur?

UZ.DR. AYDAN CEVRİYE ÇANKAL: Sarılık bilirubin adı verilen, cilde sarı rengi veren bir maddenin kandaki seviyesinin yükselmesi ve deride birikmesi sonucu oluşur. Yenidoğan bebeklerin kırmızı küre hücreleri (alyuvarlar) daha fazla olduğu için onların yıkımı (parçalanması) neticesinde bilirubin maddesi ortaya çıkar. Doğumdan önce bebeğin bilirubinini annenin karaciğeri temizler; doğumdan sonra ise bebeğin karaciğerinin bilirubini temizleyebilecek kapasiteye erişmesi birkaç gün alır; bu arada karaciğer tarafindan yeterince atılamayan bilirubin artarak sarılığa neden olur. Yenidoğanda sarılık oluşturabilecek başka nedenler de vardır. Bunlardan en sık görülen ikisi kan grubu uyuşmazlığına (ABO veya Rh uyuşmazlığı) bağlı oluşan sarılıktır. Bu durumlarda alyuvarlar cok hızlı bir biçimde parçalanır ve fazla miktarda bilirubin açığa çıkar. Bunun dışında bebeğin yeterince anne sütü ya da biberonla besleniyorsa formüla (mama) alamaması, diabetli annelerin bebekleri, bazı zor doğumlarda, bebeğin kafa derisi altında kan toplanması durumu, idrar yolu enfeksiyonu, anne sütü sarılığı, doğuştan gelen bazı enzim hastalıkları gibi sebepler de etkilidir.

DENİZLİHABER: Bebeğinizin sarılık olduğunu nasıl anlarsınız?

UZ.DR. AYDAN CEVRİYE ÇANKAL: Sarılık önce yüzde başlar, kandaki bilirubin seviyesi arttıkça sırayla göğse, karna, kol ve bacaklara doğru ilerler. Göz akı da sararır. Ciltteki sarı renk en iyi gün ışığında ya da florasan lamba altında görülür. Parmakla hafifçe burun ya da karın cildine bastırılıp kaldırıldığında sarı renk daha bariz bir şekilde tespit edilebilir. Bebeğinizin sarılık olduğunu farkeder farketmez, beklemeden bilirubin seviyesinin tespiti için bir sağlık kuruluşuna başvurmanız çok önemlidir. Doktor yapacağı muayene ile kandaki bilirubin seviyesine bakıp bakmayacağına karar vererek takipler konusunda sizi yönlendirecektir.

DENİZLİHABER: Hangi bebekler sarılık açısından daha dikkatli takip edilmelidir?

UZ.DR. AYDAN CEVRİYE ÇANKAL: Erken doğmuş bebekler, doğum esnasında kafa derisi altında kanama meydana gelmiş olanlar, ilk 24 saatte sarılığı tespit edilenler, emme sorunu olup buna bağlı olarak iyi beslenemeyen bebekler, sarılığı iki haftadan uzun süren bebekler, büyük kardeşlerinin bebeklik dönemlerinde ışık tedavisi gerektirecek kadar sarılık tespit edilmiş olanlar.

SARILIĞIN TEDAVİSİ

DENİZLİHABER: Yenidoğan sarılıkları nasıl tedavi edilir?

UZ.DR. AYDAN CEVRİYE ÇANKAL: Yenidoğan sarılıklarının çoğu iki hafta içinde kendiliğinden düzelir. Fakat bu dönemin doktor tarafından takibi önemlidir. Eğer bilirubin seviyesi yüksek ise bebek, fototerapi denilen florasan ışığı altında ışık tedavisine tabi tutulur. Bunun için özel lambalar kullanılır. Bu ışık bilirubini idrarda eriyebilecek bir şekle sokarak vücuttan atılmasını sağlar. Fototerapi bebeğe herhangi bir şekilde zarar vermez. Bebeğin gözleri ışıktan zarar görmemesi için kapatılır. Bazen yan etki olarak ciltte kırmızı döküntüler, bronzlaşma veya sık ve sulu dışkılamaya neden olabilir. Aralıklarla bebeğin kanı alınarak bilirubin duzeyinin güvenli sınıra düşüp düşmediği kontrol edilir. Işık tedavisi sonlandırıldıktan bir iki gün sonra bilirubin seviyesi genellikle tekrar yükselir. Bu dönemde de doktor kontrolü tavsiye edilir. Bebeğin, sarılık süresince ve tedavi esnasında iyi beslenmesi çok önemlidir. Çünkü bilirubin gayta (kaka) ile vücuttan atılır. Kan grubu uyuşmazlığı olup da bilirubin düzeyi çok yükselmiş hastalarda kan değişimi yapılır. Işık tedavisi veya kan değişiminden hangisinin uygulanacağına bebeğin kilosu, günü ve bilirubin seviyesi göz önünde bulundurularak karar verilir.

Tekden Hastanesi Çocuk Hastalıkları Uzmanları ile irtibata geçmek için 444 555 6 – 0 258 241 33 30 numaralı telefonlar ile www.tekdenhastaneleri.com internet adresinden bilgi alabilir, denizlitekden@tekden.com.tr mail adresinden iletişim kurabilirsiniz.