Kan vermenin 10 kuralı

Her yıl binlerce insan, bir kaza ya da hastalık sonucunda kan bulamadığı için hayatını kaybediyor. Düzenli kan bağışı ile bu can kayıpları yaşanmayabilir. Denizli Devlet Hastanesi Dahiliye Uzmanı Dr. Lale Saka Baraz, ülkemizde ne yazık ki yeterli sayıda düzenli kan bağışı yapılamadığı için hastaların kan ihtiyacının karşılanmasında ciddi zorluklar yaşandığını, insanların sadece 30 dakikasını ayırarak böyle önemli bir sorunun çözülmesine katkıda bulunabileceğini söyledi. Avrupa ülkelerinde kan verme oranlarının yüksek ülkemizde ise bu oranın düşük olduğunu belirten Uzm. Dr. Lale Saka Baraz, kan verme ile ilgili önemli sağlık kurallarını hatırlattı yanıtladı.

“SAĞLIKLI HERKES KAN VEREBİLİR”
Kimler kan bağışlayabilir? 50 kilonun üzerinde, 18 – 65 yaş aralığında, hemoglobin ölçümü normal olan sağlıklı kişiler bağışta bulunabilir. Erkekler 90 günde bir yani yılda dört defa, kadınlar ise 120 günde bir yani üç defa kan bağışlayabilir.

Kimler kan bağışlayamaz? Vücut sıcaklığı 37.5’ten yüksek olanlar, kalp krizi rahatsızlığı geçirenler, damar yolu ile uyuşturucu bağımlısı olanlar, kanı etkileyecek ilaç kullananlar, nabzı çok düşük ve çok yüksek olanlar, son üç yılda sıtma olanlar, kanda pıhtılaşma sorunu bulunanlar kan veremez. Aşırı alkol tüketenler, doku ve organ nakli yaptıranlar, bulaşıcı sarılığı olanlar da kan bağışlamamalıdır. Ayrıca soğuk algınlığı sırasında da kan vermek için birkaç gün beklemek lazımdır. Son 12 saate alkol alınmaması gerekir. Yine kan bağışlamak için son bağışın üzerinden en az iki ay geçmiş olmalıdır.

Kan bağışı nerelerden yapılır? Türkiye’de kan bağışı ile ilgilenen Sağlık Bakanlığı, Kızılay, SGK ve üniversite hastanelerine bağlı birçok kan merkezi ve kan istasyonu vardır. Kızılay Türkiye’nin kan ihtiyacının yüzde 82’sini karşılar. Kan bağış noktalarına bu linkten ulaşılabilir. http://www.kanver.org/KanHizmetleri/KanBagisiNoktalari/

Kan bağışı nasıl yapılır? Kan verme işlemi yaklaşık 30 dakikalık bir süreçtir. Kan merkezlerine başvurulduğunda bir form doldurulur. Burada kaydedilen kişisel bilgiler gizli olarak tutulur. Kayıt işlemiyle beraber kan sayımı, tansiyon, nabız, ateş ve vücut ağırlığı ölçümü yapılır. Gerekli görülen diğer muayenelerin ardından bir sorun yoksa kişi kan bağışı işlemine yönlendirilir. Kan verme işlemi 4-8 dakika sürer. Her kan bağışında 1 ünite ( yaklaşık 450 ml) kan bağışlanır. İşlem sona erdiğinde belirtilen süre kadar yatakta ve yine belirtilen süre kadar ikram alanında dinlenmek gerekmektedir.

“SPORTİF FAALİYETLERE BİR GÜN ARA VERİLMELİDİR”
Kan bağışından sonra nelere dikkat etmelidir? Kan vermek gündelik hayatta önemli bir değişikliğe yol açmaz. Yine de kan verdikten sonra bazı konulara dikkat etmek gerekir. Örneğin kan verme işlemi biter bitmez hemen ayağa kalkmak yerine yaklaşık 10 dakika dinlenmek gerekir. Sigara içiliyorsa baş dönmesi, bulantı gibi şikâyetler yaşamamak için doktorun önerdiği süre kadar içilmemelidir. Ayrıca kanamaya neden olmaması için, kan verilen kolla gün içerisinde ağır şeyler taşınmamalıdır.

İlk 4 saat boyunca olduğundan fazla sıvı tüketmeye çalışılmalıdır. İlk öğünden önce alkollü içecekler alınmamalıdır (alkol vücuttan sıvı atılımını artırdığı için şikayete yol açabilir. Sportif faaliyetlere bir gün ara verilmelidir. Gün içerisinde sıvı kaybını artırdığı için aşırı sıcak ortamlarda (hamam, sauna) bulunulmamalıdır.
Kan bağışı konusunda bazı özel meslek gruplarının daha dikkatli olması gerekir. Pilotların, ticari araç şoförlerinin, tehlikeli makine operatörlerinin ve yüksek yerlerde çalışmak zorunda olanların kan verdikten sonra 24 saat işlerine ara vermeleri önerilir.”