Zeybekci ve Şimşek’in sepet polemiği

Enflasyon sepetinde gıda ürünlerinin ağırlığının düşürülmesine ilişkin çalışma ekonomi yönetiminde polemiğe yol açtı. Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci’nin enflasyon sepetinde yüzde 24 olan gıda ürünlerinin ağırlığının yüzde 20’inin altına indirileceğini açıklamasının ardından, Ekonomiden Sorumlu Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek, Twitter üzerinden bu alana müdahalenin söz konusu bile olmayacağını açıkladı. Zeybekci ise yine Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) anket sorularının değiştirilmesi gerektiğini ve oranların aşağıya çekileceğini kaydetti.

HARCAMALAR AĞIRLAŞTI
Mehmet Şimşek, enflasyon sepetindeki harcamaların ağırlığını belirleyen anket sistemine ilişkin yapılan bir haberi alıntılayarak, salı günü sosyal medya adresinden “TÜFE sepetindeki ağırlıklar hane halkı anketleri ile belirlenir. Bir müdahale söz konusu değildir, asla olmayacaktır” mesajını paylaştı. İki bakanın farklı yönlerde yaptıkları açıklama kafaları karıştırdı, soruları yanıtlayan Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci, anket yöntemine müdahale edilmeyeceğini ancak ağırlıkların yeniden şekillendirileceğini açıkladı.

Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci, TÜİK tarafından yıl sonunda yapılacak ankette gıdanın ağırlığı ile ilgili sonuçlara göre, sepet ağırlığında da ne kadar yüzde ile yer alacağına karar verileceğini belirtti. Anket yönteminin matematiksel yönden sorgulanması gerektiğini belirten Zeybekci, Türkiye’ye benzer ülkelerdeki ağırlık oranlarına bakıldığında çıkan sonuçların mantığa aykırı geldiğini ve sözünün arkasında olduğunu aktardı.

Türkiye’nin 3 bin dolarlık milli gelir döneminde yüzde 27-28 olan enflasyon sepetindeki gıda ağırlığının, 9 bin 500 dolarlık kişi başına düşen milli gelirde yüzde 24 olmasının matematiğe aykırı olduğunu vurgulayan Zeybekci, “Yani bizim orada söylediğimiz şey ‘Hükümet olarak söyleyeceğiz, enflasyon sepeti içindeki gıda oranı yüzde 20’ye düşürülecek’ yok böyle bir yöntem” dedi.

FAİZLERDE ETKİLİ OLUR
Enflasyonun 0.50 puan aşağıda olmasının Türkiye’nin tüm faiz oranları üzerinde etkili olacağına işaret eden Zeybekci, bugünkü rakamların maliyet olarak vatandaşın cebini doğrudan etkilediğini kaydetti. TÜİK anketindeki soruların yeniden gözden geçirilmesi gerektiğini anlatan Zeybekci, “2005’i veya 2000’i baz alalım, anket yönteminin yapılış tarzı veya sorularla ilgili bölümde, kime soruyorsak biz bunu, bir sivri biberin ya da bir domatesin mevsimsel etkilerden kaynaklanan bir sonuçla, yani ayaz, sıcak ya da don olması sonucunda, enflasyona yarım puan katkıda bulunuyorsa, demek ki bunu bir daha sorgulamamız gerekiyor” diye konuştu.

SEPETTEKİ ORANLAR
Bu arada, TÜİK enflasyon sepetinde gıdanın ağırlığını geçtiğimiz yıllarda da değiştirdi. 2105’te sepette gıdanın ağırlığı yüzde 24.25 iken oran bu yıl yüzde 23.68 seviyesine indirildi. TÜİK’in sepetinde alkollü içecekler ve tütün yüzde 4.98, giyim ve ayakkabı yüzde 7.43, konut yüzde 15.93, ev eşyası yüzde 8.02 ağırlığa sahip.