Çocuğunuza ’’ Hayır ‘’demeyi öğretin…
15 Şubat 2019 Cuma
Bu yazımda anne ve babaların sıklıkla cevabını aradıkları “Çocuğum kendini savunamıyor? Ne yapmam gerekiyor?” sorusuna yanıt arayacağız.
“Böyle durumlarda ne yapmalıyım”dan önce aile yapısına ve yetiştirilme tarzına bakmak gerekir.
Kendini savunamayan çocukların aile tutumları incelendiğinde ortak bir tutum olan korumacı yaklaşım tarzı ortaya çıkmaktadır.
Bu tutumla yaklaşan ebeveynlerin çocukları, “hayır” demekte zorlanıyor. Arkadaşları ile ilişkilerine sınır koyamadıkları gibi, kendi haklarını savunmakta da güçlük çekiyorlar.
Korumacı ailelerin çocukları neden kendini savunmakta zorlanırlar?
Korumacı ailelerin temelinde kaygılı, endişeli ebeveyn yatmaktadır. Bu ebeveynler çocuğunu ne kadar korursa kaygılarının kontrol edebileceğini düşünürler. Halbuki bir çocuk bir buçuk yaşına geldiğinde anneden ayrışma sürecine geçmesi beklenirken korumacı ailelerde bu pek mümkün olmaz. Bu aileler çocuk üç dört yaşına geldiğinde bile yardım etmeye devam edip ‘’Sen yiyemezsin ben yedireyim, sen giyemezsin ben giydireyim, atlama düşersin’’ yaklaşımlarıyla çocuklarını cevabını aradıkları sorunlara doğru farkında olmadan yönlendirirler. Bu davranış şekli devam ettiğinde de sıkıntı yaşamadan her ihtiyacı yerine getirilen çocuk, anneye bağımlı bir birey haline gelir.
Bu çocuklar annesiyle parka gittiklerinde bile kendi yaşıtı diğer çocuklarla yaşadıkları en ufak bir problemde bile annesinin arkasına saklanır ve sorunu annesinin çözmesini bekler. Korumacı anlayışla yetiştirilen çocuklar, isimleri sorulduğunda bile anne ve babaya bakar. Bu bakış “Sen söyle” anlamına gelir. Ve bu da çocuğun hala annesinin uzantısı olduğunu düşünmesinden kaynaklanır.
Korumacı aileler çocuklarına kesinlikle “hayır” diyemezler. Bunu yaptıklarında çocuğun kendilerini sevmeyeceğini düşünürler. Ya da anne ve babalar yaşanacak problem nedeniyle bunu yapmazlar. Yani çocuğa kesin olarak “hayır” diyememek onlar için aslında problemlerden kaçış yoludur.
Unutulmamalıdır ki, çocuklar özellikle okul öncesi dönemde anne ve babalarını taklit ederler. Anne ve baba “hayır” diyemiyorsa, o da “hayır” diyemez. Böyle olunca da çocuklar kendini savunamayan, hakkını aramakta bir kişi olurlar.
Öncelikle küçük yaş grubu çocuklara öğretilmesi gereken duygu isimlerini ( üzgün, kırgın, mutlu, kızmış, korkmuş vb.) öğretmek gerekir. Büyük yaş grubuna ise hayal kırıklığına uğramak, heyecanlı, endişeli vb. bunlarla ilgili çocukların hissettikleri duygularla ilgili resimler çizmeleri veya karşılıklı taklit içeren yüz ifadelerini yansıtma oyunları oynanması kendilerini ifade etmelerini kolaylaştıracaktır.
Sonuç olarak anne ve babalar “Çocuğum kendini savunamıyor? Ne yapmam gerekiyor?” sorusuna yanıt aramamak için öncelikle kendileri “hayır” diyebilmeli. Ve çocukların belli bir yaşa geldiklerinde yapabilecekleri şeyleri kendilerinin yapmalarına izin vererek onları cesaretlendirmektir.