DEMOKRASİ KÜLTÜRÜMÜZ VE STK’LAR

Demokrasi söz konusu olduğunda kendimizi eksik görmek gibi bir toplumsal refleksimiz var. Bu demokrasiye inanmadığımız, özümsemediğimizden değil. Bunu bir kültür birikimi olarak sindiremediğimizden. İleri demokrasi diye bir tarifimiz vardı. Gerçi son zamanlarda pek kullanmaz olduk ama biz kullansak da kullanmasak da ileri ve geri olarak sınıflandırılacak ve adına ”Demokratik veya Cumhuriyet ” diyen pek çok devlet var. Mesela Kuzey Kore.

Peki demokrasi kavramı bu kadar net yapılabiliyorken toplumlar neden farklı farklı biçimlerde yönetiliyor ve neden farklı toplumsal haklar mevcut. Başta da dediğim gibi mesele adını koymak da değil, demokrasi kavramını nasıl yaşadığımızda. Demokrasiyi bir kültür olarak yaşayan toplumlara, ülkelere baktığımızda, ayrışmayı görmek mümkün. Örneğin 1200 lü yıllarda Magna Carta yı yazan İngilizler ile bu yüzyılın başına kadar Monarşi ile yönetilen toplulukların aynı kültürel algıda olduğunu düşünmek yanlış olacaktır. Denilebilir ki İngiltere hala Monarşi ile idare ediliyor. Söylediğimiz gibi, adınızın ne olduğu değil, nasıl yönetildiğiniz esas. Bu gün ileri demokrasi diye tanımladığımız ülkelerin yaklaşık 1000 yıldır hangi toplumsal mücadelelerden geçtiği, hangi sınıfsal çatışmalar yaşadığı ayrı bir yazı konusu olabilir.

Ancak bu noktada daha basit bir açıdan bakarak, demokrasinin olmazsa olmaz kurumları olan Sivil Toplum Kuruluşları (STK) üzerinden meseleye bakmaya çalışalım. Adı üzerinde ”Sivil” toplum kuruluşları belli ihtiyaçlar üzerine çeşitli toplumsal faydalar amaç edinerek devlet tarafından düzenlenen mevzuatlar ile kurulan ve işleyen yapılardır. Buna ilave olarak yine çeşitli toplumsal ihtiyaçlar sonucunda oluşan ve devletin kurup, kurumsallaştırdığı yapılara ise kısaca ”Meslek odaları” demek yeterli olacaktır. Türkiye de STK lar ve Meslek odaları temelde ortak amaçlar ile kurulmuş olsa da zamanla farklı anlayışlar doğrultusunda pozisyon almaya başlayan yapılar olmuşlar. Şöyle ki; değişen her iktidar bu yapıları kazanılması gereken birer mevzi olarak görmüş, bu kurumların eleştirel yapılarından yararlanmak yerine kendi ” yandaşı” olarak kabul etmek istemiştir. Bu durum maalesef bu güne kadar değişmeden gelmiş. Bu güne baktığımızda kimi meslek odaları İktidarın yan kolu olmuş, kimi ise kendine değişmez bir muhalefet rolü biçmiş durumda. Bu algı o kadar tehlikeli ki artık bu kurumların ne dediği ile değil kimin söylediği ile ilgilenilir olmuş. Kendine muhalif olmak üzere bir görev biçen bir meslek odası, toplum ,kent veya kamu yararına bir eleştiri getirse hemen ” zaten bunlar hep böyle” algısı devreye giriyor. Veya ”yandaş” görülen bir oda doğru bir uygulamayı dile getirse muhalefet tarafından aynı biçime sokuluyor. Gün geçtikçe doğrular üzerinden değil algılar üzerinden yönetilir hale geliyoruz. Bu ise bizim temel toplumsal ihtiyacımız olan Demokrasi kültürünü içselleştirmek adına oldukça tehlikeli. Gerçekler eğilip bükülemez ama algılar istenilen biçime girebiliyor.

Oysa ki oldukça değerli birikimlere sahip STK lar ve Meslek odaları bu algılar ile gittikçe ötekileşiyor ve toplum yararına olabilecek işlerle uğraşmak yerine kendilerine biçilen görevlere göre hareket ediyor. Üretmek ,üretime katkı sağlamak toplumu bilinçlendirmek ve daha pek çok ana görevlerini bir kenara bırakıp kendi gücüne değil dayandığı güce göre hareket ediyor.

”Başıma ne iş gelir” kaygısı ile toplum adına söz söylemek ve ”ne olursa olsun eleştir” düşüncesi ile hareket etmek ”ileri demokrasi” algısında yer edinemez. İktidarların ve Muhalefetin Sivil inisiyatifler üzerinden elini çekmesi bizi daha demokratik bir toplum yapacaktır. Daha demokratik toplumlar ise daha ileri , medeni ve üretken toplumlardır. Söylediğim şeyin oldukça hayalci olduğunu kabul etmekle birlikte bunu bir umut olarak kalabilmesini diliyorum.
Demokrasiyi tüm kurumları ile sindirmiş bir toplum olacağımız, refah ve huzur dolu günlere geç kalmamak umuduyla…