YOLLARIN KRALI

Ülkemizde yıllardır yol yapılıyor. Hatta yolların kralını yaptığımızı söyleyenler var. Fakat yolların güvenliği nasıl? Trafikte küçüğe ve güçsüz olan yayaya, bisiklete, motorsiklete, küçük araçlara büyük ve ağır olan araçlar saygı gösteriyor mu? Bu konuda kurallar neden işlemez? Trafik ışıkları onca akıllı sisteme rağmen neden düzgün işlemez? Trafik sürekli niçin sıkışır? Neden önüne gelen istediği yere, yolun ortasına, köşe başına, kaldırıma, hatta ikinci şeride aracını park eder? Araç kullanıcıları neden tahammülsüzdür? Hemen kol bacak hareketleri yapar ve kornaya sarılır? Demek ki yol açmak yetmiyor. Yollara huzur ve güven getirecek bir kültürün geliştirilmesi gerekiyor. Kültür altyapısı eğitimde uygulamalı olarak verildiğinde kabul görür ve yaygınlaşır. Bu yöntemler ile desteklenen yol ve trafik tabii yasal düzenlemeler ile denetlenmelidir.

Aynı zamanda trafiğe açılan yolların düzenliliği, kenarlardaki çöp ve mucurların sürekli temizlenmesi, bütün kavşaklara dönüş için sağlı sollu ceplerin açılması ile trafik ve insanlar rahatlatılmalıdır. Dönüş ceplerinin açılması ve yol kenarlarının temizlenmesi zor iş değildir. Bu tek veya iki şeritli yollarda önden giden aracın dönmek istemesi halinde trafiği sıkıştırmayacak ve ani durmalardan oluşan tehlikeyi ortadan kaldıracaktır. Aynı şekilde ilk defa Rusya’da uygulanan sağa dönüşlere yeşil ışık kuralı da sıkışıklıkları azaltacaktır.

Bunun yanında rögar kapaklarının yol ile aynı seviyede olması, çukur ve hasarların hemen ve düzgün yapılması yol kalitesini artıracak araç sürücülerinin zik zak yapmasını engelleyecektir.

Kullanılan malzemelerin doğru seçimi ve kalitesi yol ömrünü artıracak ve hem yol hem de araç bakım maliyetlerini düşürerek ekonomiye katkı sağlayacaktır.

Amerika‘da 100, Avrupa’da 75 yıl dayanan beton yollar üzerine dökülen asfalt en erken 3 yılda bir hafif bakım ile sağlıklı bir şekilde uzun yıllar kullanılabiliyor. Türkiye’de ise standart dışı dökülen asfalt en fazla 1,5 yıl dayanabiliyor. Genelde ise her yıl bakım yapılıyor.

Düşük kalite standardı nedeniyle yol çalışmaları da bir türlü bitmek bilmiyor. Bozulan yollar nedeniyle meydana gelen kazalarda her yıl yüzlerce insan can veriyor.

Kalitesiz malzeme kullanımı ve malzeme hırsızlığı büyük zarara yol açıyor.
Sayıştay’ın denetim raporuna göre, Karayolları Genel Müdürlüğü (KGM), ‘yolların kalitesinin yükseltilmesi’ için 2016 yılında 18,3 milyar lira harcamış ancak bunun 6 milyar lirasının nereye gittiğini tespit edilememiş.

Önemli can ve mal kayıplarına neden olan kötü kaldırımlar, kalitesiz yollar ve hızlı asfalt ülkemizde maalesef rant kapısı haline gelmiş durumda. Bu kayıplar ekonomiye de büyük zarar veriyor. Kalitesiz yollar aynı zamanda yıllardır düşürmek için mücadele verdiğimiz enflasyonu da körüklüyor. Enflasyonun düşürülememesinin kök nedenlerinden birisi de göz yumulan veya denetimsizlik sonucu kalitesiz malzemeler ile yapılan yollardır.

Örnek vererek açıklayalım:
Yolun kullanım süresi 10 yıl diyelim. Müteahhide ödenen bedeli de 10 yıl dayanacak şekilde hesaplanmış ve 10 yıl için istenen fiyatı ödeniyor. Fakat yol 10 yıl dayanmıyor ve her yıl % 10 veya % 20 ilave masraf yaparak yeniliyorsunuz. Bunun anlamı ise şudur; Siz 10 yıl kullanacağınızı düşündüğünüz yol için yüzde 10 fazla ödemiş oluyorsunuz. Alın size enflasyon. Enflasyon fiyatların artması demektir. Bunun yanında tehlikeli ve güvensiz yollar nedeniyle yapılan kaza ve sağlık giderleri için yaptığımız harcamaları, zamanında yerine getirilmeyen yazılı veya sözlü sözleşmelerden doğan zararları da fiyatlara ekleyebiliriz. Demek ki kalitesizlik, maliyetleri ve fiyatları yükseltiyor ve enflasyonun düşmesini engelliyor.

Görüldüğü gibi çözülmeyen bu problemlere yollardaki kuralsızlık ve kural tanımazlık eklenince sadece trafikteki insanlar değil, enflasyon, ekonomi, kültür ve sağlığımız da etkileniyor.