“NUTUK” YASAĞI NEYİN İŞARETİ?

“Bu kadar da olmaz!”

Beklenmedik her olağandışı durum karşısında kullandığımız bu cümleyi yeniden kullanmak için işte size fırsat!

Haber dönemin yaygın davranış kalıplarını yansıtıyor.

“Atatürk’ün Nutuk’u yasaklandı.”

Bursa Nilüfer İlçesi sınırları dahilindeki okullarda Nutuk dağıtımı Kaymakamlık marifetiyle yasaklanmış.

Gerekçesi hepten saçma. Kaymakamlığın yaptığı açıklamaya göre “Söz konusu uygulama Kaymakamlığın bir icraatı olmayıp tamamen Yüksek Seçim Kurulu Kararına” dayanmaktaymış.

***
Son on yıldır her seçimde yaşanan şaibe iddialarının bir numaralı zanlısı Yüksek Seçim Kurulu değil miydi?

Şimdi biz bu YSK ile referanduma gidiyoruz.

Referandumda neler yaşayacağımızın işareti gibi sanki!

Peki 90 küsur yıldan beri seçim başarısı gösteren iktidarlar, Nutuk dağıttıkları için mi kazanmışlardı?

Ya da hep kaybedenler Nutuk dağıtanlar değil mi?

‘Bu ne perhiz, bu ne lahana turşusu!’

Peki diğer kaymakamlar, valiler neden yasaklamıyor?

Onların Yüksek Seçim Kurulu kararından haberi yok mu?

Bir tek siz mi uyanık çıktınız kaymakam bey?

***
Aslında her fırsatta kitap diye Nutuk dağıtan kurumları, kişileri, sivil toplum örgütleri ya da siyasileri doğrusunu söylemek gerekirse önceden beri itici bulurum.

Nutuk her ne kadar Türkiye Ulusal Kurtuluş Savaşı’nın belgesel öyküsü olsa da, tarihi, toplumsal, askeri, politik ve sosyolojik değerini teslim ediyor olsam da, bunu bir ideolojik kalıp olarak sunma davranışı beni şiddetle uzaklaştırıyor.

Nutuk, başkaca metinlerin, dönemi hikaye eden anlatı ve değerlendirmelerin üstüne bazı zamanlar çöktü ve diğerlerini karanlıkta bıraktı. O nedenle her derde deva olmasına, her kapıyı açan bir maymuncuk gibi sunulmasına karşıyım.

***
Ne ki, içinden geçtiğimiz döneme başka bir pencereden bakmak gerekiyor.

Her şeyi ‘resetleyip’ ölü bir ‘modern feodal hayat’ tasarımının yolunu açma arzularına odaklanmak gerekiyor.

Cumhuriyetin sağladığı çoğu evrensel değeri yok etme projesine dikkat kesilmek gerekiyor.

Nutuk ya da aynı değere sahip pek çok başka belgenin yasaklanmasının arka planında ne gibi oyunlar döndüğüne anlamak gerekiyor.

Yasaklama düşüncesini sadece soyut bir karşı çıkışla değil, somut olguların ışığında değerlendirmek gerekiyor.

***
Yasaklama kararına “evet-hayır” ikiliğini aşmayan bir retorik çerçevede bakarsak, Nutuk gibi metinlerin neden yasaklandığını kavramak mümkün olmaz.

Bu yöntem yasakçının işine gelir.

Oysa durum “evet-hayır” sıkıştırmasının çok ötesinde!

Beğenelim veya beğenmeyelim, Nutuk Türkiye’nin çağdaş bir ülke olarak tarih sahnesine çıkışının sembolüdür.

Ezilen ulusların kendi kaderlerini tayin hakkını nasıl elde edip koruyabileceklerinin, bunun için hangi ateş çemberinde geçmeleri gerektiğinin öyküsüdür.

İdeolojik bulabilirsiniz. İçinde yazılanların belirlenmiş bir tarih tasarımına uygun kaleme alındığını iddia edebilirsiniz.

Genellikle doğru olduğu da söylenebilir.

Ancak inkar edilemez gerçek, Nutuk ya da benzeri metinlerin bu ülkede son yüzyılda kurulmuş ve yüzünü toplumun kurtuluşuna çevirmiş bir aşamayı ifade ettiğidir.

***

Mesnetsiz benzetmelerle kim ne kazanmayı umuyor bilmem, Almanya’da Hitler’in “Kavgam” kitabının yasaklanması, öldürdüğü 6 milyon insana saygının gereğiydi.

Oysa Nutuk’ta yazılanların hikayesi, bu ülke insanına bir toprak parçası verip hayat kazandırdı. İnsan ölüleri üzerine inşa edilmedi.

“Kavgam” Hitler’in sapkınlığının kişisel öyküsüdür. Oysa Nutuk bir ulusun topyekun varoluş mücadelesinin hikayesidir.

Bu benzetmeyi yapanların zihniyet çarpıklığını açıklamaya gerek var mı?

***

Bu gün Anayasal değişimle Cumhuriyet döneminde elde edilen değerlerden laiklik gibi, demokrasi gibi, barış gibi, temsiliyet gibi, parlamento gibi çok önemli bazı unsurları ortadan kaldırmaya yol açabilecek bir kapı aralanıyor.

İşte bu aşamada o değerleri ifade eden semboller daha da önemli hale geliyor.

Nutuk’un yasaklanmasını bir de bu çerçeveden değerlendirmek gerekiyor.