JAPON BAHÇE TASARIMI
6 Şubat 2020 Perşembe
Mesleğim olan kent ve bölge planlamasına komşu meslekler olan mimarlık ve peyzaj mimarlığına da alabildiğine meraklıyımdır. Her iki alanda da, tümüyle hobi olarak yaptığım çalışmalarım vardır. O.D.T.Ü. lisans eğitimim süresince mimarlık öğrencileriyle ve Iowa Eyalet Teknik Üniversitesi master eğitimim süresince de peyzaj mimarlığı (ya da tasarımı) öğrencileriyle yakın ilişkiler kurmuştum. Her iki öğrenci grubunun da stüdyolarını dolaşır ve jüri sınavlarına katılırdım. Bazı seçmeli dersleri mimarlık bölümünden aldım. Tam da bölüme başladığım yıl, ‘temel tasarım’ dersinin kaldırıldığı yıldı. Bu duruma çok üzülmüş, mimar arkadaşlarımın ‘temel tasarım’ ders notlarını onlardan rica edip kopyalar ve yutarcasına okur olmuştum.
Geçenlerde elime üç sayfalık eski notlarım geçince, inanın çok sevindim. Bu notlar; kim bilir kaç yıl önce ‘Japon bahçe tasarımı’ konusunda yapmış olduğum çalışma ve okumalardan süzülmüş bir derleme, madde madde bir özetti. Hangi kitapları okumuştum, anımsayamıyorum. Bu yüzden de ne yazık ki referans veremeyeceğim. Sizlere bu konuyu notlarımdan aynen madde madde aktarmayı uygun buldum. Aralara gerekli fotoğraflar da koyacağım.
Japon bahçe tasarımı :
1- Doğal şekiller kullanır. Bu, doğaya saygıdır.
2- Çevreyle uyum sağlar ve çevredeki güzel manzaralara, görünmeleri için peyzajda pencereler açar.
3- Yörede su bolsa; kaskat, dere ve gölcükler oluşturur.
4- Arazide yapay topoğrafya şekillendirebilir.
5- Özel bir yer yaratır. vadilerle kuytuluk, tepelerle hacim oluşturur.
6- Göllerin ve pavyonların çevresini dolaşan doğal kıvrımlı yollar oluşturur.
7- kayalar ve çakıl bahçeleriyle kuru peyzaj yaratır.
8- Su alanlarını, kayalar ve bitki örtüsüyle doğallaştırır.
9- Dinamik kompozisyonlar içerir. Bunlar; mevsimlerle, bitki büyümesiyle ve yılların geçişiyle değişirler.
10- İç avlularda minyatür doğa yaratır.
11- Bahçede pavyonlar yaratır.
12- Pozitif enerji alanlarını saptayarak, bahçe ve pavyonları oralara yerleştirir.
13- Feng shui prensibine göre; derelerin bahçeye Kuzeydoğu’dan girip, Güneybatı’dan çıkmasını sağlar.
14- Bahçede ve bahçe içi pavyonlarda yer alan açık kapıların bir kaç metre arkasını, duvar ya da kaya gibi bir gergiyle kapatır. Böylece, kötü ruhların girmesini engelleyen dolambaçlı bir giriş elde edilmiş olur.
15- Ağaçlar ve bitkilerle, insan ortamına cennetin ihtişamını taşımayı hedefler.
16- Japon bahçesinin bitki örtüsü; içine girilmek için değil, uzaktan zevkine varılmak içindir.
17- Derelerin içine kayalar yerleştirebilir.
18- Etkileyici bir biçimde; yin-yang ikilisi gibi çok değişik iki bahçe tarzını (yeşil-kurak, vahşi-uysal gibi) birlikte kullanır.
19- Göl ve göl kıyısı pavyonlarına yer verir.
20- Dışarıdaki her manzara bakış alanina girdiğinde, yürüyüş yolunu zorlaştırır ki, durulup bakılsın.
21- Ünlü yerlerin ufak örneklerini yapar.
22- Bataklık, dere ve gölleri, zigzag çizen ahşap köprülerin geçmesini sağlar.
Son olarak söylemeliyim ki, “Japon bahçe tasarımında Japonlar klasik Japon şiirinden etkilenirler. O şiirlerdeki doğa, bahçe ve park betimlemelerini; bazen bahçe içinde, bazen de bahçe içinden görülebilecek dış bakı alanlarında canlandırırlar.