O(mbud)SMANLI(k) NEDİR?
7 Ocak 2020 Salı
Kamu Denetçiliği Kurumu (KDK) Baş Denetçisi Şeref Malkoç “İnsan Haklarının Korunması ve Tanıtımında Kamu Denetçiliği Kurumu’nun Rolünün Güçlendirilmesi” projesi kapsamında geldiği Denizli’de Sivil Toplum Kurumları ile iki saati aşkın bir toplantı yaparak görüş alış verişinde bulundu.
Ombudsmanlığın tarihsel geçmişine gittiğimizde; “Demirbaş Şarl” lakaplı İsveç Kralı 12.Charles’ın; Rus’larla yaptığı savaşta Osmanlı Devleti’ne sığındığını ve bu süre boyunca Osmanlı’nın devlet dairelerini nasıl denetlediğini izleyip gözlemlediğini ve memleketine döndüğünde de bu uygulamaları ülkesine taşıdığını görüyoruz.
Dolayısıyla “ara bulucu” anlamındaki İsveç’çe “ombudsmanlık” teriminin kökeni Osmanlı Devleti’nin idare/yönetme/denetleme geleneğine dayanmakta, ilhamını oradan almaktadır.
Osmanlı’dan önceki Türk Devletleri’nde de “Kadı-ul Kudat” ve “Hisbe” terimleriyle ifade edilen ara buluculuk kurumlarının olduğu bilinmektedir.
Ülkemizde Kamu Denetçiliği Kurumu’nun başında Baş Denetçi olarak 15 Kasım 2016’da meclis tarafından seçilip 5 Aralık 2016’da fiilen göreve başlayan Şeref Malkoç’un yanında Sadettin Kalkan, Yahya Akman, Arif Dülger, Celile Özlem Tunçak ve Hüseyin Yürük ‘ten oluşan beş denetçi ve 250 personel görev yapıyor.
Yapılan bir başvuru en fazla 6 ay içerisinde cevaplandırılıp karara bağlanıyor.
Başvurularda kimseye bir öncelik tanınmıyor. Kayıt sırasına göre bakılıyor.
Kararların hepsi tavsiye kararı değil. Verilen karara uymayan ilgili kurum TBMM Dilekçe ve İnsan Hakları Komisyonu’nda sorgulatılıyor.
Harç parası, bilirkişi parası, tanık parası gibi bir işlem ücreti alınmıyor.
Başvuru yapmak çok kolay. “Şikayetim var” diyen herkesin talebi değerlendiriliyor.
Üç alanda çok başvuru var: Kamu personeli, eğitim ve sosyal güvenlik.
Dolayısıyla Kamu Denetçiliği Kurumu; vatandaşın kamu ve kamu personelinin halka olumsuz davranışları söz konusu olduğu takdirde; bunlarla ilgili sıkıntıların başvuru dilekçesini dikkate alıyor, inceliyor ve mahkemeye gitmeden çözüm arıyor.
Böylelikle kamu hizmetlerinin kalitesinin artması amaçlanıyor.
Kamu Denetçiliği Kurumu’nun Cimer’den farkı; kurumlara yönelik şikayetleri alıp araştırması, etraflıca ele alıp bir karara varması.
Ombudsmanlığın özel raporlama yetkisi de var. Örneğin; Kamu Denetçiliği Kurumu olarak nafaka sorunuyla ilgili çözüm önerilerini Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’na sunmuşlar.
Bunun yanında; “aile arabuluculuğu” ve “aile danışma merkezi” kurulması gibi önerileri var.
Denizli’den yapılan başvuru sayısı ise yok denecek kadar az.
Başvurular www.ombusman.gov.tr sitesine girilerek yapılabiliyor. Şikayetinizle ilgili bilgi, belge, döküman varsa 15 gün içinde fiziki olarak kuruma göndermek zorundasınız.
ebasvuru.ombudsman.gov.tr sitesi üzerinden yaptığınız başvurudan sonra cep telefonunuza başvuru takip numaranız gönderiliyor.
Kamu gücü ve kamu kaynağını kullanan tüm kamu kurum ve kuruluşları hakkında, hatta kamu yararına çalışan dernek statüsündeki kurum ve çalışanları hakkında da şikayet başvurusu yapılabiliyor.
Bunun içine Cumhurbaşkanlığı, bakanlıklar, belediyeler, sosyal güvenlik kurumları dahil olduğu gibi doğalgaz veya elektrik piyasasında faaliyet gösteren şirketler de dahil.
Şeyh Edebali’nin, “İnsanı yaşat ki, devlet yaşasın” düsturu gereğince kurulan Kamu Denetçiliği Kurumu Anayasal bir kurum olarak çok faydalı bir görev ifa ediyor. Yeter ki bu kurumu tanıyalım, işlevsel hale getirelim ve şikayetlerimizi dile getirelim.