DEVLET AKLI NERDE SAKLI 2
17 Ekim 2019 Perşembe
Bu “devlet aklı” terimi, daha çok “derin devlet aklı” olarak anlaşılıyor ama ben o anlamda kullanmadım ve kastettiğime en yakın açıklamasını Ekşi Sözlük’de buldum: “Devletin; istihbarat kurumları ile beslenen ve güncellenen, bürokratları ve gelenekleri ile hafızasında taşınan, siyasetçileri ile yorumlanan ve devletin hareket tarzına yön veren, yazılı olmayan bir bilinç”. Bu tanıma, teknokratları ve devletin genel iş yapma biçimini de eklemek isterim.
“Nerede saklı” olduğuna gelince, bu da benden bir kinaye. Devlet işlerine ilişkin olarak aşağıdaki maddelerle sıralamayı sürdürecek olduğum eksiklik ve akıl tutulmalarına, naçizane “ara ki bulasın” tadında bir gönderme yapmış oluyorum. “Devlet Aklı” terimini de aslında kinaye olsun diye kullandım. Yaygın kullanılıyor olsa da, doğru bir terim olmayabilir. Eski “hikmet’i devlet” teriminin, Türkçe’ye yetersiz bir çevirisi aslında.
Bu (kanımca) can alıcı konuyu ve sorgulamayı 3. ve 4. maddelerle sürdürelim:
3- Özel ilgi ve bilgi alanım olduğu için sorgulayacağım: Yıllardır İstanbul Teknik Üniversitesi gibi gözde bir yüksek öğretim kurumumuz, uçak mühendisi yetiştiriyor. Sanırım istihdam alanı olarak kendilerine yalnızca uçak bakım alanını açık bulmaktadırlar. Teknoloji ilerlediği için, uçaklarda artık eskisi kadar uçuş mühendisleri de kullanılmıyor. Daha cumhuriyetimizin erken dönemlerinde kurulmuş olan uçak sanayisinin, Atatürk’ün vefatından sonra başına gelenleri sanırım biliyorsunuz. Peki, bunca iyi eğitilmiş uçak mühendisi yetiştiren ülkemizde, neden yeterince uçak yapılmaz?
TAI örneği istisnai kalıyor. Orman yangınlarından muzdaribiz, yangın söndürme uçağı yapmıyoruz. Hava yolcu taşımacılığımız patladı, havayolu pilotlarını eğitecek eğitim uçakları yapmıyoruz. Boeing ve Airbus’la rekabet edecek halimiz yok ama, bölgesel yolcu uçağı alanında 40-90 yolcu kapasiteli bölgesel yolcu uçakları üretebiliriz. Hem turbojet hem de turboprop olarak. Elbette, daha küçüklerini de üretmeliyiz, çünkü onlar da farklı kullanım alanları bulacaktır. Bunları yapabilirsek, kendi iş jetimizi de yapabiliriz. Neredesin devlet aklı? Devlet aklı nerede saklı?
4- Turboprop demişken: Bu pervaneli uçaklar pırpır ya da modası geçmiş uçaklar değildir. Ama ne yazık ki halkımızdaki yaygın anlayış budur. Turboprop uçakların jet motorları vardır ve bu motor pervaneleri döndürür. Günümüzde bolca üretilirler ve orta-kısa menzilli uçaklar olarak, yakıt ekonomileri müthiştir. Bir turbojetin aynı mesafe için sarfettiği yakıtın neredeyse yarısı!
Tamam, halkımızda turboprop kültürü yok. Bu tür uçaklarla yurdumuzda ilk kez BoraJet sayesinde tanıştık. Pek de küçümsedik, öyle değil mi? Bu havayolunun ATR 70 turboprop yolcu uçağıyla yolculuk ederken, bu duruma şahsen tanık oldum. Oysa ki turboprop yolcu uçakları, Avrupa’nın ve neredeyse tüm dünyanın büyücek ülkelerindeki iç hatlarda ve kısa dış hatlarda çok yaygın kullanılıyorlar:
Türkiyemiz de kullansa ne olur sanki? Ne mi olur değerli okurlarım? Ama önce konuya bir giriş yapayım: Ülkemizde hızla yaygınlaştığını izlediğim, daha az trafikli il havalimanlarının çoğunun pisti turbojet yolcu uçaklarına uygun boyut ve nitelikte yapılıyor. Oysa daha kısa, daha dar, daha az mukavemetli yapılabilir! Daha ekonomik olur. Çünkü turboprop yolcu uçakları böyle pistlere iniş ve kalkış yapabiliyor. Neredesin devlet aklı? Devlet aklı nerde saklı?
