SANAT NEDİR 4
23 Ocak 2020 Perşembe
Şimdiye kadar, sanatın izleyici birey ve toplum için ne olduğu üzerinde durdum. Bu yazı dizimin dördüncüsünde; sanatın, sanatçı için ne olduğu üzerinde duracağım. Benim için sanat aynı zamanda bir tedavi girişimidir. Bir sanat emekçisi olarak şahsen; kendim olamadığım durumlarda, eserlerimi okuyarak yeniden kendimi bulurum.
Fotoğraf sanatıyla da uğraştığım üniversite yıllarında; hep özel ya da büyülü anların, enstantanelerin arayışı içindeydim. Onlar için bir duyarlık geliştirebilmiştim sanırım. Henry Cartier Bresson ve Ansel Adams gibi büyük sanatçıların fotoğraflarına baka baka olmuştu bu. Benim için, özelde fotoğraf sanatı; uçup giden, çoklukla fark edilmeyen büyülü anlarla hem sanatımı hem kendimi beslemek olmuştu. Benim için sanat; bu örnekte, farkındalığımın artmasıydı ve bu çaba gerektiriyordu.
Bu konuda; barok dönemin ünlü isimlerinden E.G. Benite “Sanat; ne bir oyun ne de bir eğlencedir, o ancak ruhun dışarıya vurarak, kendisini göstermesi ihtiyacıdır” demiştir. Katolik keşiş ve yazar olan Thomas Merton’a göre “Sanat, aynı zamanda kendimizi hem bulmamızı hem de yitirmemizi sağlar”. Avusturyalı sembolist ressam Gustav Klimt’e göre de, “sanat sanatçının düşüncelerini entegre ederek çerçeve içine alır.” Ünlü sanatçı ve düşünürlerin, sanatın sanatçı için ne olduğuna dair özlü sözlerinin hemen hepsini, İngilizce’den çevirerek sizlere sunuyorum. O sözleri artık alt alta sıralayalım:
“Sanatın gerçek işlevi, her şeyden önce, sanatçının kendi ruhsal doğasının gelişmesidir”
George Inness
“Sanat sanatçının kendi gerçekliğinin farkına varmasıdır. Sanatım bana yaşama sevinci verir.”
“Sanatçı için; sanat, onun bilinmezini kendisine bilinir kılar.”
Frida Kahlo
“Sanat her zaman, biz sanatçıların; akıl sağlığımızı korumamız için üstüne çıktığımız sal olmuştur. Bu gün sanat için değişik bir amaç öngörmüyorum.”
Dorothea Tanning
“Sanat, size değişik bir tür mutlulukla soluk aldıran bir şeydir.”
Anni Albers
“Benim için, resim yapmak yaşamı unutmanın bir yoludur. O; acıyla gerilmiş bir kahkaha, gecenin içinde bir haykırıştır.”
Georges Rouault
“Sanat ruhtan, gündelik yaşamın tozunu yıkayıp atar. Resim yapmak, günlük tutmanın başka bir biçimidir.”
Pablo Picasso
Değerli okurlarım görülüyor ki, sanatın; sanatçı için gördüğü işlev çoğu kez, sanat izleyicisi için de geçerli olabiliyor. “Sanat tüketicisi” sözünü, sevmediğim için kullanmadım; çünkü gerçek sanatsever, bir sanat eserinin “üretimini” bir anlamda sürdüren kişidir. Yaşadığı sanat eserini öylesine yeniden “yaratabilir “ki, o eser artık bambaşka anlam ve duyumlara uzanmış olur. Sanatın sanatçı için ne olduğuna yani işlevine gelince: Sanatçı, sanatsal yaratım sürecinin başından sanat eserinin bitimine kadar bu işlevden besleniyor. Sanat izleyicisi ise bitmiş sanat eseriyle geçirdiği süre içinde ve o süre kadar, sanatçıyla aynı faydayı paylaşıyor.
(Devamı gelecek)